Biden yönetimi, daha önce ülkedeki "insan hakları" sorunlarının iyileştirilmesi şartına bağlanan Mısır'a yönelik 320 milyon dolarlık askeri yardımı serbest bırakmaya karar verdi.
Kongre devreye girmediği takdirde, Washington'dan Kahire'ye bu yıl yapılan toplam yardım miktarı 1.3 milyar dolara ulaşacak. Mısır uzun zamandır İsrail'den sonra ABD'den en fazla askeri yardım alan ikinci ülke konumundaydı.
ABD yönetimi, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in fonları onaylamak için yetkisini kullanmasının ardından Çarşamba günü Kongre'yi bilgilendirdi. Söz konusu miktarın 95 milyon dolarlık kısmı, Mısır'daki siyasi tutukluların serbest bırakılmasına ilişkin “açık ve tutarlı ilerleme” koşuluna bağlandığı için özel onay gerektiriyordu.
Washington merkezli bir insan hakları savunuculuğu grubu olan “Orta Doğu Demokrasi Merkezi” (MEDC) tarafından yapılan açıklamada karar, insan haklarını ABD-Mısır ikili ilişkilerinin merkezine yerleştirme sözü veren bir yönetimin “ihaneti” olarak nitelendirildi.
MEDC, “Bu nedenle Kongre'yi, son iki yıldır yaptığı gibi, gözetim görevini yerine getirmeye ve insan hakları kriterlerine bağlanan 320 milyon doların tamamını bloke etmeye çağırıyoruz” dedi.
“Kongre en azından, yönetimin temelsiz ve haksız bir şekilde Mısır hükümetinin tutukluları serbest bırakma ve onlara yasal süreç sağlama konusunda 'açık ve tutarlı ilerleme' kaydettiğini tespit ettiği 95 milyon doları bloke etmelidir.”
Kongrenin emsal kararı
Geçen yıl bu vakitlerde Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Ben Cardin aynı kaygılarla Mısır'a 235 milyon dolarlık askeri finansman sağlanmasını engellemişti. Ondan bir yıl önce de, yurtdışında hak ihlalleriyle suçlanan askeri birliklere fon sağlanmasını yasadışı hale getiren Leahy Yasası'nın mimarı, emekli Senatör Patrick Leahy, Mısır'a 75 milyon dolar aktarılmasını engellemişti.
MEDC'nin savunma direktörü Seth Binder MEE'ye Kongre'nin yeniden harekete geçebileceği konusunda iyimser olduğunu söyledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü MEE'ye yaptığı açıklamada fonların serbest bırakılmasının “bölgesel barışın ilerletilmesi ve Mısır'ın ABD'nin ulusal güvenlik önceliklerine, özellikle de Gazze için bir ateşkes anlaşmasının sonuçlandırılması, İsrailli rehinelerin geri getirilmesi, ihtiyaç sahibi Filistinlilere insani yardımın artırılması ve İsrail-Hamas çatışmasının kalıcı bir şekilde sona erdirilmesine yardımcı olmak için özel ve devam eden katkıları açısından önemli olduğunu” iddia etti.
Sözcü bu kararın Mısır'ın Sudan'da ateşkesin sağlanmasında oynadığı “hayati rolü” ve Sudan halkına yaptığı insani yardımı yansıttığını da sözlerine ekledi.
Mısır'da karara neden olan değişiklikler sorulduğunda ise sözcü MEE'ye Blinken'in onayının "Mısır'ın halihazırda attığı adımları kabul ettiğini" söyledi: “Yargılama öncesi tutukluluk ve daha geniş ceza kanunu reformu için taslak mevzuatın meclis tarafından kabul edilmesi, Eylül 2023‘ten bu yana 950’den fazla siyasi mahkumun serbest bırakılması ve STK'lar için yabancı fonlarla ilişkili seyahat yasakları ve varlıkların dondurulmasına son verilmesi.”
Mısır sınavda 'başarısız' oldu
Senato Dış İlişkiler Komitesi'nde uzun süredir Biden'ın müttefiki olan iki Demokrat, Mısır'a 95 milyon dolarlık yardımın onaylanmasından endişe duyduklarını belirterek, yaptıkları ortak açıklamada Mısır yönetiminin “bu testi geçemediğini” ifade ettiler.
Senatörler Chris Murphy ve Chris Coons, “Geçtiğimiz yıl Mısır serbest bıraktığı her bir siyasi mahkum için iki kişiyi daha hapse attı” dedi.
"Mısır yönetiminin serbest bırakmayı reddettiği binlerce siyasi mahkum arasında ABD'de yasal olarak ikamet eden iki kişi, Hüsam Halef ve Salah Sultan da var."
İnsan hakları grupları Halef ve Sultan'ın tutuklanmalarını “keyfi” ve “rehine gibi" olarak nitelendirdi. Aileleri Beyaz Saray'dan davalarına müdahil olmasını talep ediyor.
Democracy for the Arab World Now (Dawn) savunma direktörü Raed Jarrar MEE'ye yaptığı açıklamada, “ABD'nin bu rejimlere yaptığı askeri yardımları diktatörlüklerin ve istismarcı rejimlerin kendilerini geliştirmeleri için bir kaldıraç olarak kullanabileceğinin gözardı edilmesi şaka gibi” dedi ve ekledi:
"Sisi'nin reform yapmasının bir yolu yok. Netanyahu'nun da Netanyahu'yu ıslah etmesine imkan yok. Böyle bir şey olmayacak."
Yasmine El-Sabawi | Middle East Eye (MEE) | Tercüme: Mepa News