Amerikalı, İngiliz ve Fransız danışmanlar geçtiğimiz aydan bu yana yarı özerk Kürt bölgesindeki peşmergelere, Kuzey Irak'taki askeri üslerde savaş teknikleri eğitimi veriyor.
IŞİD ile devam eden savaş, askeri teçhisat eksikliğinin yanısıra, stratejik eksiklikleri de olan Peşmerge'nin zayıflıklarını ortaya çıkardı. Kürt yetkililer, gerilla eğitimiyle yetişmiş Peşmerge'nin uzun cepheleri savunma ve şehir savaşında deneyimi olduğunu söyledi.
ABD'nin öncülüğündeki daha geniş kapsamlı programın hedeflerinden biri Peşmerge'nin, düzensiz kuvvetlerden, IŞİD ile savaşabilecek daha düzenli bir orduya dönüştürülmesi.
Kürdistan Birlik Partisi'nin (KBP) politbüro üyesi Sadi Ahmed Pire, "Eğitimi memnuniyetle karşılarız ancak büyümemiz gerek. Sorun, bizim bir gerilla mirasımızın olması ama şehirleri kontrol etmeyi ve IŞİD'le savaşmayı öğrenmemiz gerek" dedi.
The Wall Street Journal'ın röportajlarında detayları anlatılan eğitim programı, ABD'nin liderlik ettiği ittifağın, IŞİD militanlarına karşı mücadelesinin karada işlemeye başladığının örneklerinden biri. Program, sayısı giderek artan Batılı müttefiklerden giden onlarca danışmanı da kapsıyor.
PEŞMERGE ULUSLARARASI KOALİSYONUN ÖN CEPHEDEKİ ASKERİ GÜCÜ OLACAK
Askeri eğitim, Peşmerge'nin IŞİD'e karşı saldırıda ön cephede uluslararası koalisyonun askeri gücü olarak savaşması için önemli adımlardan biri. Böylelikle ABD'nin de kendi kara kuvvetlerini göndermek zorunda kalmayacak.
Kürt yetkililer, Peşmerge komutanları ve Batılı danışmanlara göre askeri eğitim, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti Erbil yakınlarındaki çok sayıdaki tesiste yer alacak.
Eğitim programlarından en azından birinde Fransız danışmanların Peşmerge'ye ağır makinalı silahlar konusunda eğitim verecek. Batılı yetkililer, Amerikalı danışmanların programı koordine ettiğini söyledi.
Erbil'deki bir İngiliz danışman pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Amerikalıların adam, para, zaman ve ekipmana sahip olmasından ötürü öncülük ediyor" dedi.
Askeri analistler, ABD'nin kendi kara kuvvetlerini yerleştirmeden yapacağı saldırıda gizli ajanların ve danışmanların temel görevinin bu program olacağını söylüyor.
Düşünce kuruluşu Washington Yakın Doğu Politika Enstitüsü'nden Michael Knights, "Danışmanların sayısı az görünebilir. Ancak eğer ABD Peşmerge'nin karargahına 25-30 danışman yerleştirirse, çok yararları dokunabilir. Peşmerge'nin IŞİD'in gece yaptığı bir dizi saldırıyı engellemesiyle birlikte, istihbarat tarafındaki işbirliğinin arttığına işaret eden bir sürü küçük gösterge var" dedi.
MERKEZ: PEŞMERGE BAKANLIĞI
Erbil'de giderek artan uluslararası çabaların merkezi, iki odasında IŞİD hedeflerine düzenlenecek hava saldırılarını planlamak için kullanılan Müşterek Harekat Merkezi'nin olduğu Peşmerge Bakanlığı olacak. ABD, Ağustos'un başından bu yana neredeyse 200 hava saldırısı düzenledi ve Fransa da geçtiğimiz hafta hava savaşında ABD'ye katılan ilk ülke oldu.
Peşmerge Bakanlığı'na düzenlenen son ziyarette, Amerikalı, İngiliz, Fransız ve uluslararası koalisyondaki diğer askeri danışmanlar Kürt yetkililer ile birbiri ardına görüşme yaptı. Müşterek Harekat Merkezi'nde bir dizi Kürt yetkili, odanın büyük kısmını dolduran oval masaların üzerlerine yerleştirilen bilgisayarlarda çalıştı.
ABD ve Batılı müttefikleri şimdilik savaş alanında daha gelişmiş silahların kullanımı için Kürt güçleri eğitmeye odaklanmış durumda.
Kürt ve Alman yetkililer, Peşmerge'ye yüksek teknoloji silah ve cephane yardımı yapan Alman hükümetinin, bu ayın sonlarında MILAN tanksavar füzelerin kullanımı üzerine eğitim vermek için Kürt komutanları Almanya'daki üste ağırlayacağını söyledi.
Koalisyonun, Peşmerge'ye kullanımını öğretmedikleri hiçbir silahı vermemek üzere anlaştığını belirten İngiliz danışman, "Bu her zaman yapılan bir şey değil. Bazen insanlar onlara bir şeyler verip gidiyor ve onlar da, ne olduğunu ve nasıl kullanılacağını bilmedikleri silahlarla kalıyor" dedi.
Peşmerge sözcüsü Helgurd Hikmet Ali, ABD'li danışmanların Peşmerge'ye imkan dahilindeki her konuda yardımcı olduğunu, ancak kendilerinin savaşta aktif rol oynamadığını söyledi. Ali, "Hiç savaşmıyorlar ama ön saflara yakınlar ve Peşmerge'ye her konuda yardımcı oluyorlar. Minnetarız" dedi.
ABD ON YILDIR ISRARCI OLDUĞU PLANINDAN VAZGEÇTİ
Kürt yetkililer, eğitimin genişlemesini beklediklerini söyledi. Peşmerge'yi IŞİD'le ön saflarda savaşacak bir kuvvet hâline getirmek Washington'ın onyıldır çabaladığı Irak ordusunu yeniden inşa etmek ve Irak'ı tehdit eden etnik ve mezhep bölünmesini artırabilecek bölgesel milisleri kenarda tutma planından çark edildiğine işaret ediyor.
ABD Temmuz'da Iraklı güvenlik kuvvetlerinin yeteneklerini değerlendirmesi için askeri personel gönderdi. Geçtiğimiz iki haftada ABD'li askeri yetkililer, ordunun resmi olarak Irak ve Peşmerge birliklerine danışmanlık yapmaya başladığını ve savaş alanı taktiklerine ilişkiden daha net tavsiyelerde bulunduğunu söyled. Ancak ABD'li yetkililer, askeri danışmanların Kürt güçlere savaş alanında eşlik etmediği ve ön cephe danışmanlığı yapmadığı konusunda ısrar etti.
Öte yandan Peşmerge'nin parçalanmış, bozulmuş bir kuvvet olması ve 1000 km'lik cephe hattını savunacak yeterlilikte olmamasından ötürü Peşmerge'nin askeri eğitimi karşısında birçok engel var. ABD'nin 2003'te Irak'ı işgal etmesinden bu yana ABD onyılldır Irak ordusunu eğitmek için milyarlarca dolar dökerken, Peşmerge'ye, Kürtlerin Irak'tan ayrılmasını hızlandıracağı korkusuyla gelişmiş silah verilmedi.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin sözcüsü Safin Dizaynee, "Yeni askeri eğitimden memnunuz ve parmakla göstermek istemiyoruz. Ancak Peşmerge güçlerine askeri eğitim ve Irak ordusuna verilen fonların verilmediği düşünüldüğünde, aslında işler daha farklı olabilirdi" dedi.
TÜRKİYE'DEN ŞİMDİLİK YORUM YOK
Türk Dışişleri Bakanlığı ise yorum taleplerine geri dönüş yapmadı. Ancak Ankara bu zamana kadar silahların PKK'dan uzak tutulması şartıyla Iraklı Kürtlerin silahlandırılması çağrılarına karşı çıkmadı.
PEŞMERGE İÇİNDEKİ FRAKSİYONLAR ZAYIFLIĞI ARTIYOR
Kürtlerin büyük çoğunluğu, savaşın, Peşmerge'nin ciddi bir şekilde gözden geçirilmesini hızlandıracağını umuyor. Peşmerge, rakip siyasi bloklara hizmet veren fraksiyonlara bölünmüş durumda.
Türkiye'nin müttefiki olan KDP ve İran'ın müttefiki KYB, Peşmerge arasındaki en büyük iki fraksiyon. KDP ve KYB 1990'larda iç savaşta bulundu ve birbirinden tamamen farklı komuta kontrol yapılarına sahip. Bazı komutanlar bu farklılıkların sürekli olarak ezbere hareketlere neden olduğunu, bazen de ön saflarda çelişkili komutların verilmesine neden olarak, birlikleri tehlikeye attığını ve IŞİD'in kolayca kullandığı zayıflıklar hâline geldiğini belirtiyor.
Peşmerge'nin birlik olmasının gerektiğini belirterek, durumdan küçük bir grubun yararlanmasından ötürü hiç reform yapılmadığını söyleyen KYB komutanlarından biri olan ve eski ulaştırma bakanı Burhan Said Sofi, "Dıştan iyi görünüyor. Ama kapağı açıp içine bakıldığında, ortalık harman yeri" dedi.
Kürt yetkililer ve eski komutanlar, Peşmerge'nin yapısal sorunlarına ek olarak, dayıcılık ve rüşvet gibi sorunların da olduğuna dikkat çekti.
Yetkililer, kıdemli pozisyonların uzun zamandır satılık olduğunu, savaşa hiç katılmamış ailelerle bağlantısı olan onbinlerce "Hayalet Peşmerge"nin, siyasi sadakat gerekçesiyle askeri maaşa bağlandığını anlatıyor.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi parlamentosundaki Goran Partisi'nin başkanı Rabun Maruf, "Ordunun radikal ve hızlı bir reforma ihtiyacı var.
THE WALL STREET JOURNAL