ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi'nde düzenlenen Suriye konulu oturum, Obama yönetimi yetkilileriyle bazı senatörler arasında zaman zaman gergin söz düellolarına sahne oldu. Yönetim yetkilileri oturumda, ABD'nin Suriye'deki krizin çözümü ve muhalefete destek verme noktasındaki çabalarını savunsa da Cumhuriyetçilerin başını çektiği bazı senatörler, Obama yönetiminin sadece hedefler ortaya koyduğunu, ancak bir stratejisi olmadığını savundu.
Komitenin Başkanı Demokrat Robert Menendez ve kıdemli Cumhuriyetçi üyesi Robert Corker, oturumun açılışında yaptıkları konuşmalarda, yönetimin Suriye konusunda "gerçek bir stratejisi olmadığını" düşündüklerini belirtti. Özellikle Corker ve etkili Cumhuriyetçi senatör John McCain, oldukça sert eleştirilerilerde bulundu.
Oturumda söz alan ABD'nin Şam Büyükelçisi Robert Ford, senatörlerin sert eleştirileri karşısında zaman zaman zor anlar yaşarken, Suriye'de muhalefete çok miktarda destek sağladıklarını savundu. Ford, "Dışişleri Bakanlığındaki ekibimde Suriye sorunundan genel anlamda hayal kırıklığı duymayan tek bir kişi bulamazsınız. Ancak şunu söylemeliyim; muhalefete, rejime karşı mücadelelerinde yardımcı olmak için destek sağlıyoruz. Çok miktarda destek. Yaptıklarımızı küçük görebilirsiniz, ama bunlar (Özgür Suriye Ordusu Genelkurmay Başkanı) Selim İdris için çok önemli. Onunla her konuştuğumda, yaptıklarımız için bize teşekkür ediyor. Daha fazlasını isterler mi? Tabi ki isterler. Birçok ülkeden daha fazlasını isterler. Daha fazla ihtiyaçlar var mı? Tabi ki var. Ancak kaynaklarımız sınırsız değil ve dolayısıyla sahip olduklarımızlarla elimizden geleni yapmaktayız" diye konuştu.
Suriyeli muhaliflerin, ABD'nin Suriye rejimine karşı askeri eyleme geçmemesinden "derin hayal kırıklığı" duyduğunu kabul eden Ford, ancak yönetim olarak, Suriye'de geçici bir hükümetin kurulması ve katliamın sona erdirilmesi yolunda gelecek ay Cenevre-2 konferansını hayata geçirebilmek için çok çalıştıklarını belirtti.
"Muhalefet makul bir alternatif ortaya koymalı"
Ford, Suriye muhalefetinin, "sadece neleri reddettikleri" üzerinde takılmak yerine, Esed rejimine makul bir alternatif oluşturma yolunda bir teklif de ortaya koyup masaya getirmesi gerektiğini dile getirerek şunları söyledi:
"Niçin? Çünkü şu anda rejimi destekleyen birçok kişi bunu korkarak yapıyor. Bunu onlardan, görüştüğüm kişilerden defalarca duydum. Çatışmadan kurtulmanın bir yolu olup olmadığını bilmek istiyorlar. Rejimi destekleyen ancak Esed'e bağlı olmadığını söyleyen Ruslar da muhalefetin bir alternatif öne sürdüğünü görmek istiyor. Dolayısıyla muhalefetin bu konuda yapması gereken çok çalışma var. Ve Suriye içerisindeki aşırılar ve ılımlılar arasındaki büyüyen rekabet nedeniyle, bu makul alternatife şu anda özellikle ihtiyaç duyulmakta."
Suriye'de iki tarafı masaya getirme çabasına devam edeceklerini ve rejime de masada tavizler vermek için baskı yapacaklarını ifade eden Büyükelçi Ford, sözlerini şöyle sürdürdü:
"(Muhalifler) Bizi askeri müdahaleye zorlamakla o kadar meşguldüler ki, bu alternatifi sunma ihtiyacını bir kenara ittiler ama bu (alternatif) er ya da geç gelmeli. Bunu şu anda yaparlarsa, Rusların en azından bunu incelemek için bir fırsatı olur. Olduğu gibi kabul edeceklerini sanmıyorum ama en azından bir süreç başlayabilir. Stratejimiz bu; hepimizin, ılımlı muhalefet, ABD, Ruslar da dahil uluslararası camianın daha sonra rejim ve muhalefet üzerinde nihai bir anlaşmaya varmak için baskı uygulayacağımız bir süreci başlatmak."
Suriye'de bir siyasi çözüm yaratma ve iç savaşı kontrol altına alma çabalarında başarılı olmadıklarını kabul eden, ancak bu uğurda çok çalıştıklarını vurgulayan Ford, "Sorun başlı başına trajik. Öldürülen insanlardan bizzat tanıdıklarım var. Onlara yardımcı olmak istiyoruz. Ancak nihayetinde Suriyeliler bu sorunu kendileri çözmeli ve bunun için bir masaya oturmaları gerekiyor. Ne kadar erken başlarlarsa o kadar iyi. Biz de bu arada muhalefete yardım etmeye devam edeceğiz" dedi.
"Hiçbir taraf nakavt vuruşu yapabilecek durumda değil"
Ford, bir soru üzerine, Suriye'de rejimin de muhalefetin de birtakım bölgelerde bazı kazanımlar sağladığını belirterek, "Ancak daha önce söylediğim gibi, hiçbir taraf, bu berbat iç savaşta nakavt vuruşu yapabilecek kabiliyette değil" ifadesini kullandı.
Muhalefeti gerçek anlamda sekteye uğratan bir unsurun da silahlı gruplar arasında keskin bölünmeler olduğuna işaret eden Ford, El Kaide bağlantılı grupların faaliyetlerine dikkat çekerek, dolayısıyla Selim İdris ve ekibinin adeta iki cepheli bir savaş yürüttüğünü söyledi.
El Kaide bağlantılı grupların sınırları kontrol etme gayretinin, ABD'nin Suriyeli muhaliflere yardımlarını da geciktirdiğine değinen Ford, "Sanki rejimin müttefikleri gibi hareket ediyorlar. Ve bu durum, ılımlı muhalefet bünyesindeki dostlarımız için çok büyük bir sorun teşkil ediyor" dedi.
Oturumdan gergin anlar
Oturum sırasında özellikle senatör Corker ve McCain, zaman zaman Büyükelçi Ford'a yönelik sert çıkışlarda bulundu.
Corker, "Muhalefete destek konusunda (yönetimin) hiçbir stratejisi yok. Yürütülmekte olan her diplomatik çabayı desteklemek istiyorum ama şunu da farkına varmamız lazım ki, muhalefet için şu anda hiçbir stratejimiz yok. Bu nedenle de Cenevre-2 konferansının başarılı olması pek ihtimal dahilinde değil" diye konuştu.
"ABD için bir utanç"
Suriye'deki krizin geldiği noktanın ABD için "bir utanç" olduğunu savunan Corker, özetle şunları kaydetti:
"Sayın Ford, siz Suriye'deki birçok kişi tarafından destek gören bir kişisiniz ve bugün bu oturuma geldiğiniz için teşekkür ederim. Çünkü şu anki durduğumuz noktadan çok büyük utanç duyuyor olmalısınız, (buraya gelip ifade vermek) sizin için çok zor olmalı. Muhalefete desteğimizin bir utanç olduğu düşüncesindeyim. Burada oturup, 3 ay önce, 6 ay önce, 9 ay önce yapacağımızı söylediğimiz şeyleri yapıyor gibi davranıyor olmanızı dehşet verici buluyorum. 'Londra 11' grubu, bizi, birlikte çalıştıkları şu ana kadar gelmiş geçmiş en aciz ülkelerden biri olarak görmeli. (Ford'un, Selim İdris'e bağlı birliklere bugün kamyon yardımı yapıldığı sözleri hakkında) Bu kamyonların bugün teslim edildiğini söylemeniz gülünç, bunlar aylar önce söz verilen şeyler.
Suriye konusuna verdiğiniz öneme saygı duyuyorum ama ülkemizin, insanları, sivilleri bu duruma düşürmesinden utanç duyuyorum. Yaptığımız şey, Suriye'nin geleceğini Rusya'ya teslim etmek oldu. Şu anda direksiyonun başında Ruslar var. Sürmekte olan insani kriz hakkında, ortaklarımız hakkında, onların bizim güvenilirliğimize dair düşünceleri hakkında nasıl iyi hissedebileceğinizi, burada oturup ifadesiz bir şekilde, yaptıklarımız hakkında olumlu hissiyatlar içinde olabileceğinizi hayal edemiyorum. Bir noktada yönetimin, sadece Suriye için değil, bölge için bir strateji geliştireceğini umuyorum, çünkü defalarca yaptığım seyahatlerden sonra bana öyle geliyor ki, bu yönetim plansız bir temelde hareket ediyor."
Eleştiri tonunu gittikçe sertleştiren Corker, Ford'a hitaben, "Suriye'de şu anda muhaliflere yönelik stratejiden tatminkar mısınız? Bu konuda olumlu düşünüyor musunuz? Sahadaki ve mülteci kamplarındaki insanlarla görüştüğünüzde, rejime ve El Kaide'ye karşı çabalarında kendilerini destekleyeceğimizi söylediğimiz bu insanlara yönelik stratejimize dair olumlu düşünceler içinde misiniz?" gibi soruyla karışık çıkışlarda bulundu
"Bu artık iç savaş değil, bölgesel bir çatışma"
Cumhuriyetçi senatör McCain de Suriye'de yaşananların artık iç savaş olmaktan çıktığını ve bölgesel bir çatışmaya dönüştüğünü savundu.
Ford'a hitaben, "Bu artık bir iç savaş değil, bölgesel bir çatışma. Irak'a yayıldı. Şu anda Irak'ta El Kaide'nin yeniden dirildiğini görüyoruz. Ürdün'ü istikrarsızlaştırıyor. İran tümüyle devrede. Hizbullah'ın orada 5 bin mensubu var. Bunu bir iç savaş olarak nitelendirmeniz, gerçeklerin tümüyle saptırılması demek. Sahadaki gerçekleri tarif etmemeniz, birçoğumuzun sizin temel stratejinizi sorgulamamıza neden oluyor" sözlerine yer veren McCain, şöyle devam etti:
"Esed'in işlediği cinayetler kontrolsüz durumda. Hadi ama... Esed bir yıl önce, bir yılı aşkın süre önce devrilmek üzereydi. Sonra Hizbullah geldi, Ruslar çabalarını artırdı. İran Devrim Muhafızları, sizin iç savaş dediğiniz şeye müdahil oldu ve olayların akışını değiştirdi. Esed, iktidar konumunu muhafaza etmeyi ve masum Suriyeli sivilleri katletmeyi sürdürüyor ve siz Cenevre-2 konferansına bel bağlıyorsunuz, öyle mi?."
McCain, "(Suriye'deki) Rus limanına gemiler dolusu silahlar, her türlü ölümcül silah gelirken, biz (muhaliflere) kamyon vermekle övünüyoruz. Şu anda trajik olarak öyle bir pozisyondayım ki, onlara (muhaliflere) ihtiyaç duydukları silahların tedarik edilmesinde Suudilere güvenmek zorundayım, çünkü ABD'nin bunu yapmayacağı çok açık. Sizden sonraki oturumda söz alacak tanıkların açıklamalarında yer aldığı üzere, (Suriye'de) sonu gelmez bir katliam görüyoruz. Ve bu Amerikan tarihinde utanç verici bir fasıl" dedi.
AA