50 ülkenin ortak bildirisi, Kanada tarafından BM Genel Kurulu'nun insan haklarına odaklanan 3. Komite toplantısında BM üye ülkelere sunuldu. Bildiride, Pekin yönetimine BM Yüksek Komiserliği'nin ağustos ayında yayınlanan raporundaki tavsiyeleri uygulaması için çağrıda bulunuldu.
'KEYFİ MAHKUMİYETLERE SON VERİN' ÇAĞRISI
Çin hükümetine BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) tarafından hazırlanan 31 Ağustos tarihli raporun tavsiyelerini uygulaması çağrısında bulunulan ortak bildiride, "Sincan’da keyfi olarak özgürlüklerinden yoksun bırakılan tüm bireylerin serbest bırakılması ve kayıp aile üyelerinin akıbetinin ve nerede olduğunun acilen açıklığa kavuşturulması ve güvenli temas ve yeniden birleşmenin kolaylaştırılması için hızlı adımlar atılması" ifadeleri yer aldı.
50 ÜLKE ARASINDA TÜRKİYE DE VAR
Aralarında Türkiye’nin de olduğu bildiriye imza atan ülkeler şöyle sıralanıyor:
Almanya, Arnavutluk, Andora, Avustralya, Avusturya, ABD, Birleşik Krallık (İngiltere), Belçika, Belize, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Eswatini, Finlandiya, Fransa, Guatemala, Hırvatistan, Hollanda, İzlanda, İrlanda, İsrail, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Kuzey Makedonya, Karadağ, Letonya, Liberya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Marshall Adaları, Monako, Nauru, Norveç, Palau, Polonya, Portekiz, Romanya, San Marino, Slovakya, Slovenya, Somali, Türkiye, Ukrayna ve Yeni Zelanda.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Louis Charbonneau ortak bildiriyle ilgili yaptığı açıklamada, Pekin'in Sincan'daki insan hakları ihlallerini alenen kınayan en büyük devlet grubu olduğunu bildirdi.
Ekim ayının başlarında, BM İnsan Hakları Konseyi’nin, yüksek komiserin raporu üzerinde bir tartışma yapılmasını az oyla reddettiğini hatırlatan Charbonneau “böyle bir kurumun insanlığa karşı suçlardan sorumlu olanların hesap vermesini sağlayacak yollar da önermesi gerektiğini” kaydetti.
Açıklamadında, Pekin'in insan hakları ihlallerinden sorumlu tutulması lehine diplomatik ivmenin arttığını belirten Charbonneau açıklamasında şunları kaydetti:
“Yeni BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, ofisinin Sincan raporu hakkında konsey üyelerine bilgi vermeli. Ayrıca ofisinin Sincan'daki ve Çin'in başka yerlerindeki insan hakları ihlalleri hakkında bilgi toplamaya devam etmesini sağlamalıdır.”
Bu arada BM’deki Çin yanlısı açıklamaya ise 66 ülke imza koyarken, bu ülkeler arasında, Rusya, Küba, Kuzey Kore, Venezuela, Suriye ve Eritre gibi ciddi hak ihlalleri olan ülkeler yer alıyor.
Yıllardır, BM üyesi ülkelere, Çin’in insan hakları sicilini eleştirmeye cesaret ederlerse ekonomik misilleme yapmakla tehdit eden Çin’in New York’taki BM Daimi Temsilciliği geçen hafta, ülkelerin BM delegasyonlarına, Sincan'daki durumu tartışmak ve Uygur hakları savunucularını dinlemek için 23 ülke tarafından düzenlenen bir BM etkinliğini boykot etmelerini talep eden bir mektup göndermişti.