Önümüzdeki 10 yılda, özellikle çocuklarda şişmanlığın artması bekleniyor.
Bunun pek çok gerekçesi var; genetik faktörler, beslenme alışkanlıklarının değişmesi, fast food tarzı sağlıksız yiyeceklerin artan popülaritesi gibi...
Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde, bu durum daha yaygın.
Zira yağlı yiyeceklerin tüketilmesi, alkol, nişasta, şekere herkes, istediği an erişebiliyor.
Londra merkezli Dünya Obezite Federasyonu, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ile ülkelerin sağlık kaynaklarını dikkate alarak bir "Çocukluk Obezite Atlası" çıkardı. Kapsamı itibarıyla alanındaki ilk ve özgün çalışmalardan biri.
Dünya Obezite Federasyonu bu ay paylaştığı son raporu için 191 ülkeyi inceledi. Sadece Moldova’nın 2030 tahmini raporda yer almadı. 190 ülkenin verileri ise detaylarıyla paylaşıldı.
Raporda, 0-5 yaş arası, “bebek” olarak değerlendirildi. Dünya Sağlık Örgütünün büyüme standartları ve referans tabloları baz alındı. Vücut kitle indeksinde ortalamanın üstünde en az 2 standart sapma olduğunda “obezite” terimi kullanıldı.
Buna göre, gerekli tedbirler alınmazsa 2030 yılına kadar 5-19 yaşları arasındaki 250 milyondan fazla çocuk ve ergenin obez olacağı tahmin ediliyor.
Obez olarak sınıflandırılan mevcut 158 milyon çocuk ve ergen olduğu düşünüldüğünde, bu sayı önemli bir artış.
Çin, Hindistan, ABD
İlk 3’e bakıldığında, 2030 yılında Çin’de 62 milyon, Hindistan’da 27 milyon ve ABD’de 17 milyon çocuğun obez olması bekleniyor.
Çin'deki 5-9 yaş grubundaki obez çocukların 2030’a kadar yüzde 32 olacağı tahmin ediliyor.
ABD'de de ergenlerin hemen hemen 4’te 1’inin obez olması öngörülüyor.
Çin, bugün dünya genelinde 39 milyon obez çocuk sayısıyla en yüksek sayıya sahip. ABD'de 14 milyon, Hindistan'da 11 milyon obez çocuk yaşıyor.
Cook Adaları'ndaki durum
Daha küçük ya da az gelişmiş ülkeler de risk altında. Okyanusya'daki Cook Adaları, Kiribati, Mikronezya gibi...
Obezite bu ülkelerde zaten mevcut. Örneğin Cook Adaları’nda 5-9 yaşları arasındaki çocukların yüzde 46’sının 2030’da obez olacağı öngörülüyor. 10-19 yaş grubundaki çocuklarda ise, yüzde 42 ile obezite için yüksek bir tahmin yapılıyor.
Cook Adaları'nda 2017 verilerine göre, 5 ila 9 yaşlarındaki çocukların yüzde 40'ının obez olduğu belirtildi.
En düşük obez çocuk oranları ise, Afrika kıtasında yer alan ülkelerde gözlendi.
Taahhüt edilen hedeflere ulaşma olasılığı düşük
Araştırmada, Dünya Sağlık Örgütünün bir organı olan Dünya Sağlık Meclisi tarafından 2013 yılında varılan çocuk obezitesiyle mücadele içerikli mutabakatı imzalayan 196 ülkenin yüzde 80'inin taahhüt edilen hedeflere ulaşma olasılığının, yüzde 10'unun bile altında kaldığı vurgulandı.
Uzmanlar, obez çocukların gelecekte obez yetişkinlere dönüşme ihtimalinin yüksekliğine işaret ederek, bu çocukların başta diyabet olmak üzere birçok hastalıkla karşı karşıya kalabileceklerini aktardı.
Dünya Obezite Federasyonu Direktörü ve araştırmanın yazarlarından Tim Lobstein, artan kentleşmenin çocukların daha az fiziksel aktivite yapmaları ve daha durağan bir hayat sürdürmelerine yol açtığını anlatarak, hükümetlerin yüksek kalorili ve işlenmiş ürünlerin satışını engellemek için piyasaya müdahale etmeleri gerektiğini söyledi.
Lobstein ayrıca Mısır, Brezilya ve Meksika gibi ülkelerin gelecek yıllarda yüksek oranda obezite kaynaklı hastalıklarla mücadele edecek kapasiteye sahip olmadıklarına da dikkat çekti.
Türkiye’nin obeziteyle mücadelesi
Dünya Obezite Federasyonunun 2030 tahminlerine göre Türkiye, 190 ülke arasında 11. sırada. 5-19 yaş grubundaki 3 milyon 389 bin 941 çocuğun obez olması bekleniyor.
Rapor, Türkiye’de çocuklara yiyecek satılmasıyla ilgili düzenlemeler ve sağlıksız beslenmeyi azaltmaya yönelik politikalar olduğuna da dikkat çekti. Ayrıca fiziksel hareketsizliği azaltmak için çaba sarf edildiğine de vurgu yapıldı. Eksikler olsa da Türkiye obeziteyle mücadeleyi önemsiyor ve uzun bir süredir harekete geçmiş durumda.
Bunun için hazırlanan kamu spotu reklamları, televizyonlarda gösteriliyor. Çocuklar ve yetişkinler hem sağlıklı yiyeceklere hem de spora, fiziksel aktivitelere yönlendiriliyor.
Türkiye’nin hemen hemen her ilinde, belediyelerin park gibi yerlere koyduğu spor aletleri var. Yürüyüş parkurları artırılıyor.
Ayrıca okul kantinlerinde çocuklara sağlıksız yiyeceklerin satılmaması için de harekete geçilmiş durumda. Kantinlerde fast food, gazlı içecekler gibi şişmanlığa sebep olabilecek yiyecek ve içecekler yerine meyve, kuruyemiş, ayran gibi sağlıklı atıştırmalık ve yiyecekler bulunuyor.
AA