12 Eylül 1980 darbesinden sonra en büyük işkence ve ölümler Diyarbakır Cezaevi'nde yaşandı. Ancak üzerinden on yıllar geçtikten sonra gündeme gelen bu cezaevinde yaşananlar, bu defa bir sanat çalışmasıyla gözler önüne seriliyor.

78'liler Girişimi tarafından Karşı Sanat Galerisi'nde açılan 'Diyarbakır Hapishanesi Ne Yana Düşer' isimli serginin en dikkat çekici görsel malzemelerinden biri Joe isimli köpek. Cezaevinde mahkûmların 'komutanım' diyerek tekmil verdikleri köpek, ilk kez bu sergide bir yağlıboya tabloda resmedildi.

Cem Arslan'ın bu çalışmasının yanı sıra, faili meçhuller, yanan mahkûmlar ve Filistin askısında işkence gören isimlere ilişkin çalışmalar da bulunuyor. Diyarbakır Cezaevi'nde yaşananları sanat üzerinden gözler önüne seren çalışmanın hikâyesi şöyle:

Diyarbakır Cezaevi'nde kalan kişilerin tanıklıkları üzerinden hazırlanan çalışmada önce 3 bin sanatçıya çağrı yapılır. Bu çağrıya iştirak edenler, 1980-1984 yılları arasında cezaevinde kalan 520 kişiyle yapılan görüşmelere ait tanıklıkları, ses kayıtları ve video görüntülerini izler. Daha sonra da yaşananları sanatları üzerinden kendi yorumlarıyla aktarır.

17 Ekim'e kadar görülebilecek serginin sanat yönetmeni Feyyaz Yaman, üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen toplumun bu gerçekle yüzleşmediğini söylüyor. Bu nedenle bu çalışmanın yüzleşmeye katkı sağlamasını dilediklerini kaydeden Yaman, "Bu sergi özgürlük ve adalet arayışı yönünden bir çığlıktır." diyor.

78'liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can da çalışmanın sanat üzerinden bir toplumsal yüzleşmeye katkı sağlayacağını düşünüyor. Yaşanan acıların sanat ve edebiyattaki yansımaları olduğunu kaydeden Can, "Sanat üzerinden toplumun vicdanı ile diyalog kurup, yüzleşme sağlamak istiyoruz." şeklinde konuşuyor.

Önceki gün açılan sergide fotoğraf, resim, performans, heykel, edebiyat, grafik ve video art alanında 122 sanatçının 122 çalışması yer alıyor. Sergi, İstanbul'dan sonra Diyarbakır, Ankara ve İzmir olmak üzere 12 şehre daha gidecek.

22 Eylül Perşembe 2011 – 19 Ekim Çarşamba 2011 tarihleri arasında açık olacak olan sergi, Beyoğlu'ndaki Karşı Sanat Çalışmaları ve Evrensel Sanat Galerisinde görülebilir.