BBC araştırması, Ukrayna işgalini destekleyen Rus sosyal medya ünlülerinin, yaptıkları bu yayınlar üzerinden büyük reklam gelirleri elde ettiğini ortaya çıkardı.

Bu kişiler, günlük olarak savaşa dair en korkunç görüntülere ve sahte iddialara hesaplarında yer verirken, moda ve kripto para reklamları da paylaşıyor.

Z-blogcuları olarak da anılan bu yayıncılar, cephe hattından fotoğraflar paylaşabiliyor. Buradan genç Ruslara orduya katılma çağrısı yapıyor.

Z işareti, Rusya'da işgale verilen desteğin sembolü olmuş durumda.

Şubat 2022’de başlayan işgal sonrası yapılan yayınlar gerekçe gösterilerek Instagram, Facebook ve Twitter Rusya’da engellendi.

Telegram’a yoğunlaşan savaş yanısı yayınlar üzerinden influencerlar milyonlarca takipçi kazandı.

Kullanıcıların buraya yoğunlaşması ile Telegram’ın reklam pazarı da büyüdü.

Bu influencerlar, savaş içerikleri üzerinden kazandıkları genç takipçileri, bu yaş kategorilerine ulaşmaya çalışan firmalara sunuyor.

BBC’nin Dezenformasyon Ekibi, otel sahipleri gibi davranarak, bu hesapların ne kadar kazanç sağladıklarını araştırdı.

Bu influencerlar arasında en bilinenlerinden Alexander Kots’a ulaşmayı başardık.

Daha önce bir gazete için savaş muhabirliği yapan Kots, 600 bin takipçili bir savaş influencerı haline geldi.

Böyle bir diğer isim olan Semyon Pegov’un 1.3 milyon takipçisi bulunuyor.

Alexander Kots Telegram kanalında paylaşacağı bir reklam içeriği için 440 ile 680 sterlin arasında para talep ediyor.

Hesabının ismi WarGonzo olan Semyon Pegov ise bir tek reklam paylaşımının karşılığının 1,550 sterline karşılık gelen ruble olacağını söyledi.

Telegram’da bu şekilde ün yapan isimler günde en az bir reklam paylaşımı yapıyor. Elde ettikleri gelirler, asgari ücretin 550 sterlin civarında olduğu Rusya’da büyük bir kazanca karşılık geliyor.

Paralı asker şirketi Wagner’e ait olan Grey Zone isimli Telegram kanalı ile de bir aracı üzerinden temasa geçtik.

Aracı reklam şirketi, tek bir içerik için bize 260 sterlin maliyet çıkardı.

Alexander Simonov’un kanalında reklam paylaşımı için 180 sterlin, daha az takipçisi olan Alexander Yaremchuk’un kanalı için ise 86 sterlin talep edildi.

Bazı savaş yanlısı bloggerların geçmişte ana akım medyada savaş muhabirliği tecrübesi bulunuyor. Böyle bir geçmişi olmayan Maryana Naumova gibi isimler de benzer içerikler üretiyor.

Wagner şirketine ait bir yerleşkede muhabirlik eğitimi alan Maryana Naumova, şu anda ulusal televizyonda kendi programını yapıyor.

BBC’nin ulaştığı çok takipçili hesaplar arasında bir tek Alexander Kots konuşmayı kabul etti.

Bahmut’ta olduğunu söyleyen Kots, bilgi savaşlarının yaşandığı bir dünyada muhabirlik yaptığını savundu.

Kots, “Savunma Bakanlığı bizi çoğu kez dinliyor. Elimizdeki bilgileri onlarla paylaşmak için elimizde direkt bir hat var. Bunların hepsi perde arkasından oluyor” diyor.

Z-bloggerlarının içerik havuzu, kendileri ile paylaşılan özel videolardan oluşuyor. Bu görüntüler sayesinde takipçi sayılarını katlıyorlar. Ancak bu videoların bazıları gerçek değil.

Geçen Mart ayında Alexander Kots bir araç kamerası videosu paylaştı. Bu videonun, iki Ukrayna askerinin, içinde bir kadınla çocuğun bulunduğu aracı durduğunu gösterdiği iddia ediliyordu.

Silahlı kişi videodaki kadın için “domuz” ifadesini kullanıyor ve Rusça tehdit ediyor. Kots bu videonun, Ukrayna askerlerinin sivillere nasıl davrandığını gösterdiğini savundu.

Ancak yaptığımız coğrafi araştırma bu videonun Donetsk’te çekildiğini ortaya çıkardı. Ayrılıkçıların elinde olan bölgede Ukrayna askerlerinin üniformalı bir şekilde yol kontrolü yapıyor olması imkanlı değil. Bunun yanında Ukrayna’da araç içi kamera kullanımı yasak. Bu yasak askeri birliklerin hareketinin izlenmesi olasılığı karşısında getirildi.

Bu video savaş yanlısı bloggerların Rus gençleri etkilemek için kullandıkları sahte içeriklerden yalnızca biri. Ancak sahte içeriklerin de işe yaradığı görünüyor.

Bir başka videoda, askere alınmak için merkeze giden bir erkek, Vladlen Tatarski’nin paylaşımları üzerine askere gitmeye karar verdiğini söylüyor. Tatarski, 2023 yılında yapılan bir saldırıda öldürüldü.

Bu içeriklerle ilgili temasa geçtiğimiz Telegram, Rusya’daki kullanıcıların BBC ve Meduza gibi sansürsüz haberlere, Zelenskiy’nin açıklamalarına ulaşabilecekleri son adresin platform olduğunu savundu.

Şirket sözcüsü tüm taraflara eşit davranıldığını söyledi.

Savaşın başlamasından geçen sürede Vladimir Putin, Z-bloggerlardan memnuniyetini onları Kremlin’de ağırlayarak gösterdi.

Alexander Kots’u cumhurbaşkanlığı bünyesindeki insan hakları konseyine atadı. Semyon Pegov seferberlik ile ilgili çalışmalarda çalışacağı bir ekibe bağlandı.