Pratik Vakıamız İle Hadis Kriterlerimizin Neresindeyiz?
Abdulhakim Beyazyüz’ün, Hadis tarihi ve Hadis ilmi üzerine yazdığı yazı dizisini ilginize sunuyoruz.
Abdulhakim Beyazyüz'ün yazısı:
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. Yüce Allah’a hamd resulüne selam olsun. Bugünkü yazımızda Mevzu hadislerin ayıklanması için yapılan faaliyetlerin ve bu faaliyetlerin yeterli olup olmadığının üzerinde durmaya çalışacağız inşallah.
Öncelikle belirtmemiz gerekiyor ki, Sahih hadislerin belirlenmesinde olduğu gibi, mevzu hadislerin tespitinde de ciddi bir sorunumuz var. Bu temel sorun kriterlerin sonradan belirlenmiş olması ve ehli rey ile ehli hadisçilerimizin kriterlere farklı yaklaşım ve uygulamalarıdır.Doğal olarak bu durum hadis usulüne dair bir şey söylemek isteyenleri zorluyor ve zihinlerinin karışmasına neden oluyor.
Bu kafa karışıklığına bir örnek olarak, Diyanet ansiklopedisinin“Metin” başlığında, metin tenkidinin olup olmadığına dair söylenen şeylere bakalım; “ Bazı İslam âlimlerinin tenkit zihniyetine yeterince sahip olmadığı söylenebilirse de hadiste metin tenkidi yapılmadığı ileri sürülemez. İlk dönem hadis musanniflerinin birçoğu, hangi şartları taşıyan hadisleri sahih kabul ederek kitaplarına aldıklarını belirtmiştir. (yazarımız bu kriterlerin metne dönük mü, senede dönük mü olduğunu belirtme ihtiyacı bile duymayarak, sanki konuyu gözden kaçırmak istediği izlenimini vermektedir.) Bu şartları başkaları yeterli bulmayabilir.