Yaklaşık 180 milyon nüfûsa sahip Pakistan’da 11 Mayıs 2013 tarihinde yapılan seçimlerde oy kullanma hakkına sahip seçmen sayısının 86 milyon civarında olduğu ifade ediliyordu.

Pakistan’ın tarihinde ilk kez bir hükûmet normal beş yıllık süresini tamamladıktan sonra vaktinde ve sivil  hükûmetten yine sivil hükûmete geçiş yapılacak şekilde seçim yapılıyordu. Bundan önceki devirler ya araya askerî cunta girmesiyle ya da iş başındaki hükûmet görev süresini tamamlamadan bir erken seçimle olmuştu.

Son seçimlerin favorisi Pakistan İslâm Birliği’nin lideri ve ülkenin eski başbakanı Nevaz Şerif’ti. 272 üyeli ulusal parlamentoda kesinleştiği açıklanan 261 sandalyeden 124’ünü onun partisi kazandı. İkinci sırada Butto ailesiyle özdeşleşen ve halen de liderliğini, öldürülen Binazir Butto’nun eşi ve halihazırdaki cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari’nin yaptığı Pakistan Halk Partisi yer aldı. Ancak bu parti Şerif’in partisinin epey gerisinde kaldı ve sadece 31 sandalye kazanabildi. Üçüncü sırada yer alan siyasi parti İmran Han liderliğindeki Pakistan Tahriki İnsaf Hareketi Türkçe karşılığıyla Adaleti Hâkim Kılma Hareketi oldu. O da 27 sandalye kazandı. Dördüncü sırada 18 sandalye kazanan Ulusal Birlik Hareketi yer aldı. Beşinci sırada 10 sandalye kazanan Pakistan Âlimler Birliği yer aldı. Bağımsızların kazandığı sandalye sayısı toplam 28’e ulaştı. Diğerleri 10’dan daha az sandalye alan küçük partiler arasında paylaşıldı. Mevdudi’nin siyasi hareketi olarak bilinen Cemaati İslamiye ise sadece 3 sandalye kazanabildi.

Oy oranları parlamentodaki sandalye oranlarına eşit düzeyde yansımadı. Bunda da ülkedeki seçim sisteminin etkisi var. Örneğin İslam Birliği Partisi yaklaşık % 35 oranında oy alırken Halk Partisi % 16’ya yakın oy aldı. Yani birincisinin aldığı oy oranı diğerinin oy oranının iki katından biraz fazla. Ama parlamentoda elde ettiği sandalye sayısı dört katını buluyor. Öte yandan İmran Han’ın liderliğindeki Adalet Hareketi (Tahriki İnsaf) Partisi % 18’e yakın oy aldı. Yani oy oranı sıralamasında ikinci sırada yer aldığı ve Halk Partisi’nin kazandığından daha fazla oy elde ettiği halde parlamentoda onun gerisinde ve üçüncü sırada yer aldı. Cemaati İslamiye’nin oy oranı ise % 1.5’te kaldı.

Seçimde ulusal parlamentonun yanı sıra eyalet parlamentolarının üyeleri de belirlendi. Çünkü ülkedeki idari yapı federal sisteme dayalı ve bu sistem içinde dört ayrı eyalet bulunuyor. Eyalet parlamentolarındaki ağırlık ulusal parlamentodakine denk bir şekilde dağılmıyor. Eyaletlerde paylaşım çok daha farklı. Örneğin 130 üyeli parlamentoya sahip Sind eyaletinde kesinleşen 123 sandalyeden 65’ini Halk Partisi kazanırken, Pakistan İslâm Birliği sadece 4 sandalye alabildi. 297 üyeli Pencab eyalet parlamentosunun kesinleşen 293 sandalyesinden 214’ünü İslam Birliği Partisi alırken Halk Partisi sadece 6 sandalye kazanabildi. Burada bağımsızlara biraz çok pay düştü ve 42 sandalye elde ettiler. 99 üyeli Hayber Pahtunwa eyaletinde birinci sırayı 35 sandalye kazanan Adalet Hareketi aldı. 12 sandalye alan Nevaz Şerif ikinci olurken, Zerdari’nin partisi sadece iki sandalye kazanabildi. 51 üyeli Belucistan parlamentosunda ise sandalyeler dört farklı parti arasında dengeli bir şekilde dağıldı. İslâm Birliği ile Pahtunwa Milli Avami Parti 9’ar sandalye kazandılar.

Bu sonuçlara göre ulusal parlamentoda birinci sırayı elde etmiş olan Nevaz Şerif’in Pakistan İslâm Birliği Partisi hükûmeti kurma hakkını da elde etmiş oldu. Ancak tek başına hükûmet kurabilmesi için yeterli sandalye elde edebilmiş değil. Dolayısıyla ikinci bir partiyle işbirliği içine girerek bir koalisyon hükûmeti kurması yahut bağımsızlardan yeterli sayıda milletvekilinin desteğini kazanması gerekiyor.

Eyalet hükûmetleri ise elde edilen ağırlıklara göre farklı siyasal partiler tarafından kurulacaktır. Buralarda da sadece Pencab eyaletinde baskın çoğunluğun ve Sind eyaletinde yeterliye çok yakın sayının bir parti tarafından kazanılmış olduğu görülüyor. Diğer iki eyalette en fazla sandalye elde eden parti koalisyon hükûmeti kurma ihtiyacı duyacaktır.

Ülkede yeni yönetimi bekleyen sorunlar ve Nevaz Şerif’in siyasi çizgisi hakkındaki tespitlerimize de inşallah müteakip yazımızda yer vereceğiz.

YENİ AKİT