Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi yeni atanan savunma bakanı General Muhammed Ahmed Zaki ile-yemin edip göreve başladığından beri- 19 Haziran’da ilk kez baş başa görüştü. Kabul sonrası cumhurbaşkanlığından yapılan kısa açıklamada detaya yer verilmedi.

Zaki’nin savunma bakanlığına, Tümgeneral Mahmud Tevfik’in de içişleri bakanlığına getirilmesi ile Mısır hükümeti büyük bir kabine değişikliği görmüş oldu. Yeni kabinede asker kökenli başka bakanlara da yer verildi. Korgeneral Yunus Hamid el-Mısri havacılık bakanı olurken ulusal güvenlik şefi olarak görev yapan Tümgeneral Sayid Abdülhamid Şaravi yerel kalkınma bakanı oldu.

Kahire Üniversitesinde siyaset bilimci olan Hazım Hüsnü 14 Haziran günü yaptığı Facebook paylaşımında şunları söyledi: “Sisi’nin kendisini güvende hissetmediği ve gelecek ile ilgili endişeli olduğu çok açık. İçişleri ve savunma bakanlarını değiştirmesinin asıl nedeni bu. Güven alanının dağıldığı görülüyor. Esas soru şu: Her şeye rağmen, bu değişiklik devlet kademelerinde istikrar sağlayabilecek mi?”

Yeni savunma bakanı ile yapılan görüşme, 2017 yılı Kasım ayında, Sina’daki terör saldırılarına karşı Şubat ayında başlatılan büyük askerî operasyonun tam ortasında gerçekleşmiş oldu. Söz konusu saldırıda 300’ü aşkın kişi yaşamını yitirmişti. Saldırıdan bir ay sonra bu kez Kuzey Sina Ariş Havalimanında 1 polisin ölümü,2 polisin yaralanmasıyla sonuçlanan bir başka terör saldırısında içişleri bakanı ile savunma bakanı hedef alınmıştı.

Mısır Parlamentosu Milli Savunma ve Güvenlik Komitesi üyesi Tamer eş-Şahvi’ye geçmiş dönem değerlendirmesi sonucunda, önümüzdeki dönemde yeni önlemlerin gerekliliği ortaya çıktı. Ve söz konusu değişiklikler bunun üzerine yapıldı.

Eski bir istihbarat görevlisi olan Şahavi, yaptığı değerlendirmelerde, iç güvenlik konseptinin, yeni bir perspektif üzerine oturması gerektiğini ve içişleri bürokrasisinde önemli değişiklikler beklendiğini belirtti.

Şahavi, devamında “Mısır yönetimi, güvenliğin, asker sayısından ziyade teknik ekipman ve ordununun modernize edilmesi ile ilişkili olduğunu kavramalı.” dedi.

Eski bir istihbaratçı olan Şaravi’nin yerel kalkınma bakanlığına getirilmesini de değerlendiren Şahavi, buradaki amacın yolsuzlukla anılan yerel yönetimleri disipline etmek olduğunu sözlerine ekledi. Şahavi, benzer şekilde sivil havacılık bakanlığına, bakanlık borçlarındaki yükseliş dolayısı ile Mısri’nin atandığını ifade etti.

Bu arada 2018 yılı başlarında yerel kalkınma bakanlığına atanan Ebubekir el-Gundi’nin eski bir korgeneral olduğunu da hatırlatalım.

Mısır turizmi 2015 yılı Ekim ayında, içerisinde 200’den fazla turist taşıyan Rus uçağının düşmesi sonucu ağır darbe almıştı. (Çevirmen Notu: DAEŞ söz konusu uçağı düşürdüğünü iddia etmişti.)

Mısır hükümetinin sorununun,kabine değişiklikleri ile aşılacak cinsten olmadığını belirten Şuruk Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İmad ed-Din Hüseyin,iyi belirlenmiş net stratejilere ve uygulanabilir vizyonlara ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.

Hüseyin’e göre kabine değişikliği sonrası,asıl amaç IMF’nin, ülke için hazırladığı ekonomi politikalarının uygulanması ve Sisi’nin tercih ettiği güvenlik tedbirlerinin hayata geçirilmesi.Hüseyin’in gözlemlerine göre Sisi,ikinci ve son dönemi olan bu dönemde zorluklarla karşılaşmayacak. Hüseyin, ülke ekonomisinin, yıllardır ana sorunu olan ekonomik krizlerle mücadelede bir önceki hükümetin başarısızılığına da dikkati çekti.

Kabine değişikliğinden hemen iki gün sonra,16 Haziran’da, hükümetin enerji alanındaki sübvansiyonların kaldırılacağını açıklaması, akaryakıt fiyatlarının yüzde 66,7 oranında yükselmesine sebep oldu. IMF ile varılan anlaşma kapsamında atılan bu adım, Sivil Demokrasi Hareketinin sert tepkilerine neden oldu.

Hareket,17 Haziran tarihli bildirisinde, “Bu adaletsiz politikaların risklerine karşı resmî makamları uyarıyoruz. Halk bu tür kararların altından kalkamaz. Bu tür kararlar tepkilere yol açar ve büyük ayaklanmalara sebebiyet verebilir.” diyerek söz konusu kararların acilen geri çekilmesini istedi.

Bağımısız milletvekillerinin oluşturduğu ittifak da yeni ekonomik kararlarını reddederek hükümeti kınadı.İttifak, iki ay içerisinde yeni ekonomik ve siyasi açılımlar için, tüm siyasi faktörlerin katılacağı ulusal bir konferans düzenlenmesi çağrısında bulundu.

Eski cumhurbaşkanı adayı ve insan hakları savunucusu Halid Ali, 16 Haziran’da attığı twitte, “Halk, zalim bir diktatörlük ile yolsuzluktan kaynaklanan borçların neden olduğu ağır ekonomik şartların kıskacında kalmış durumda. Yoksul ve orta kesimler, özgürlük ve onur için ağır bedeller ödüyor. İnsanlar ve halk hareketleri bir karar verip seslerini yükseltmediği ve haklarını savunmadığı sürece işler daha da kötüye gidecek.” dedi.

BBC,Mısırlıların 21 Haziran’da, sosyal medyada “Sisi Go” (Sisi Git) hashtagıyla başlattığı kampanya kapsamında 44 binden fazla twitin atıldığını bildirdi. Twitter kullanıcıları kampanya dâhilinde, Sisi’nin politikalarına tepki gösterirken,fiyat artışlarını da kınadı.

Mısırlıların tepkisini çeken bir başka fiyat artışıda metro ücretlerinde gerçekleşmiş ve Mayıs ayında metro istasyonlarının önünde protestolar yapılmıştı.

Mısır, 2013 yılı Ekim ayında protesto gösterilerini yasaklamış, gösteri düzenlemek isteyenlere, içişleri bakanlığından izin alma zorunluluğu getirmişti. Sisi, muhalifleri tarafından, özgürlükler konusunda yakın dönem Mısır tarihinin en baskıcı yönetimi olmakla suçlanıyor.

Mısır halkının demokratik seçimlerle seçtiği ilk cumhurbaşkanı olan Muhammed Mursi’nin 2013 yılında devrilmesinin ardından, içlerinde İslamcı ya da seküler birçok siyasetçi ve insan hakları savunucusu aktivistin yer aldığı geniş çaplı tutuklamalar yaşanmıştı.

Birleşmiş Milletler, Mısır içerisinde büyük çaplı güvenlik operasyonları olabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Al Monitör / 22 Haziran / Çeviri: Abdullatif Genç