Kitap, çeşitli makalelerin derlenmesinden oluşmuş. Sunuş yazısında bu konuda bağımsız eserlerin olmayışı veya sayısının az oluşuna dikkat çekilerek bir boşluğun doldurulacağına inanılıyor. Dipnotlarda Osmanlı'da din ve devlet ilişkileri konusunda yazılan kitap ve makalelerin isimleri ve yazarları veriliyor.
Vecdi Akyüz, kitabı hazırlarken çeşitli meslek gruplarından kişiler seçerek Osmanlı'da din ve devlet konusunda sosyal tarihçi, sosyolog, hukuk tarihçisi anayasa ve ceza hukukçusu gibi çeşitli kesimlerin konuya yaklaşım biçimini de bizlere gösteriyor.
Makaleler genelde din devlet ilişkileri, din, siyaset ilişkileri, laiklik ve azınlık konularını kapsıyor.
Kitabın birinci makalesinde "Türkiye'de Din ve Devlet İlişkilerinin Tarihsel Gelişimi" konusu işleniyor. Ömer Lütfi Barkan tarafından yazılan bu makale uzun bir araştırma yazısı. İçerisine birkaç konuyu alabilecek şekilde yazılmış. Örnek olarak miri arazi uygulamasının İslam hukukuna uygun olup olmadığı tartışması yapılarak bu düzenlemenin İslami olmadığı kanaatine varılmış.
Eserde sunuş yazısından başka on altı makale bulunmaktadır. Her biri kitaplık çapında araştırma konusu olacak yazılar hamaset duygusundan uzak bir şekilde bilimsel olarak kaleme alınmış.
Osmanlı'da din devlet ilişkileri konusunda yapılan bu çalışmaların Türkiye Cumhuriyeti'nin bugünkü problemlere bakışının da ipuçlarını vermektedir.
Makaleleri yazan araştırmalar da değişik kesimlerin din devlet ilişkileri konusunda fikirlerini öğrenme imkanı verecek şahsiyetlerden seçilmesi eseri ilginç kılan bir başka özelliktir. Mesela bir tarafta Niyazi Berkes, Çetin Özek Cemal Kafadar, diğer tarafta Şükrü Karatepe, Akif Aydın gibi kişilerin aynı konuda fikirlerini açıklamaları olayın aydınlanması açısından zenginlik olarak görülebilir.
Eserin okunmaya değer bir bilimsellikte hazırlanmış olduğunu görebilmekteyiz. Kitapta din ve devlet ilişkilerinin yanı sıra laiklik, halifelik, hristiyan azınlıklar, din ve vicdan hürriyeti, şeriat ve kanun gibi güncelliğini yitirmeyen konulara de yer verilmesi okunmasının zaruretini ortaya koymaktadır.