Eşref Edib’in Kaleminden Çocuklarımız İçin İslam Dersleri

Gülsüm Peker Alpay

Bir Kur'an nesli oluşturmayı, toplumu dönüştürmeyi he-defliyorsak, İslam'ın mesajını kitlelere ulaştırmak zorundayız. Ama bundan daha önemli ve öncelikli olan kendimizi, ailemizi, çocuklarımızı yetiştirebilmektir. Bu anlamda çocuklarımıza temel bir eğitim vermek hepimizin öncelikli hedeflerindendir.

"İslam'ı çocuklarımıza anlatmaya nereden başlamalıyız? Dinimizi çocuklarımıza nasıl sevdirebiliriz? Peygamberimizi nasıl tanıtmalıyız? Onların seviyelerine nasıl hitap edebiliriz?" sorularının cevaplarını arar birçok veli. Kitap, kaset, cd arayışı olur, dosta arkadaşa sorulur. İşte bu ihtiyacı karşılayabilecek türden dört yeni kitap Temmuz 2005'te Beyan Yayınları'ndan "Çocuklarımıza Din Kitabı" üst başlığı ile yayım hayatına girdi.

Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad dergilerinin sahibi ve yazarı olarak tanıdığımız Eşref Edib 60 yıl önce titiz bir çalışma ile çocuklar için hazırlamış bu kitapları. 1944-1945 yıllarında din eğitim ve öğretiminin yasak olduğu Tek Parti döneminde çocukların körpe dimağ ve yüreklerine İslam inancını nakşetmek için bu eseri kaleme almış Eşref Edip.

Kitaplar "İnanç Dersleri", "İbadet Dersleri", "Ahlak Dersleri", "Sevgili Peygamberim" başlıklarıyla yayıma hazırlanmış. Okul öncesi yaş grubundan başlayıp, ilkokul dönemi ve daha üst yaş grupları özellikle de neyi nasıl öğretelim sıkıntısı yaşayan anne babalar için oldukça uygun eserler. Kitapların dili sade, açık. Cümleleri kısa ve kolay anlaşılıyor. Şiire benzeyen ahengi ile çocukların hoşuna gidecek, üstelik tek başlarına da anlama zorluğu çekmeyecekleri bir üslup ile kaleme alınmış eserler.

Eserlerin diğer bir özelliği de çocuklar için gerekli olmayan detaylara girilmemiş, her konu kısa ve öz olarak işlenmiş olması. "Bu böyledir." diyor ve çocukların merak edebileceği kadarı ile temel konularda bilgi veriyor. Ne tartışmaya açıyor ne de fazladan yorum yapma ihtiyacı hissettiriyor.

Kitaplarda çocukların aklına ve kalbine İslam inancını nakşetmeye, ahlakı, fazileti yerleştirmeye; çocuklarda Allah'a ve Rasulü'ne karşı içten gelen canlı, samimi bir sevgi uyandırılmaya çalışılmış. Bazı bölümlerde Tek Parti dönemi Müslümanlarının din anlayışındaki tutumdan kaynaklansa gerek İslam'ın millileştirilmesi anlayışının çocuklara kavratılmasına dönük ifade ve vurgular göze çarpıyor.

Eşref Edib'in olağanüstü siyasi koşulların hüküm sürdüğü bir süreçte hazırladığı, Tek Parti yönetimince çeşitli bahanelerle yayını durdurulup toplattırılan bu kitapları tekrar yayına hazırlayan Mine Alpay Gün ve Fahrettin Gün titiz çalışmalarıyla bazı kelimeleri, kavramları sadeleştirmişler, düzeltilerde bulunmuşlar. Renkli ve çerçeveli iç sayfa düzenlemeleri kitabı abartısızca süslemiş.

50'li yıllar itibariyle belli bir misyon gören kitaplar bugün, hem yakın tarihimizdeki önemli çocuk yayınlarını tekrar gün yüzüne çıkarıyor hem de anne-babalara önemli imkanlar sunuyor.

Serinin ilk kitabı olan inanç derslerinde konular çok sade, tartışmaya yer bırakmaz, kolayca anlaşılır bir şekilde sıralanmış. "Her Şeyi Yaratan Allah'tır", "Allah Yorulmaz", "Allah'ın İhtiyacı Olmaz", "Allah Bilir", "Allah Görür", "Melekler", "Kur'an Arapça'dır", "Kur'an Allah'ın Sözüdür", "Kur'an Doğru Yolu Gösterdi", "Ahirette Yeniden Dirileceğiz", "Ahirette Hesap Vereceğiz" gibi başlıklar altında itikadi prensipler genel hatlarıyla işlenmiş.

Mezkur kitaplar dizisi çocukların ilgisini çekeceği gibi okuma alışkanlığı kazanamamış velilerin de el kitabı olmaya aday.

Eşref Edip, kitapların girişinde velilere de seslenerek asıl eğitimin anne-babanın çocuklarla ilgilenmesi, onlara zaman ayırması, onlarla meşgul olması ile olacağını ifade ediyor.

Çocuklarımızı dini konularda eğitmek için kurslara göndermek, hocalar tutmak yeterli değil şüphesiz. Bizzat anne-babalar olarak ya da teyze, amca, hala, dayı, komşular olarak sorumluluk velilerin omuzlarındadır.

Zaman ayırıp, çocuklarımızla ilgilenmek zorundayız. Sadece bilgi yüklemek üzere değil, öğrenilen bilgileri yaşamak, hayata aktarmak noktasında da ilişkili ve iletişimli olmakla mükellefiz.

Kitaplar dizisi ile çocukların gönüllerinde belli bir temel inanç oluşturulmaya çalışılmış. "İbadet Dersleri" kitabı "Ben Bir Müslüman Türk Çocuğuyum" gibi düzeltilmeye ihtiyaç duyan yanlış bir kimlik bilgisiyle başlıyor. Müslümanlık tanımının çocukların anlayabileceği durulukta devam eden kitapta "Müslümanlık demek, insanların kötülüğe sapmayarak doğru yolda gitmek için Allah'ın emirlerine uymalarını sağlamak demektir." deniyor. "Allah", "Kelime-i Tevhid", "Kur'an", "İbadet", "İbadet Çeşitleri", "Abdest Nasıl Alınır?", "Namaz", "Oruç", "Bayram" "Zekat", "Hac", "Namazda Okunan Dualar ve Sureler" (anlamları ile birlikte verilmiş) diğer başlıkları oluşturuyor.

"Kandil Geceleri"ne ayrılan bölümü de çocuklarımıza, "toplumda var olan ancak dinle alakası olmayan bir yanlış algılamadır" izahıyla okutmamız gerekecek.

"Ahlak Dersleri" kitabı ise inanç esaslarının izah edildiği bir çalışma. "Allah Korkusu", "Kur'an'ı Kerim", "Peygamberler", "Peygamberimizin Ahlakı", "Anne-Baba Sevgisi", "Kardeş Sevgisi", "Akrabaya Saygı", "İyilik Etmek", "Temizlik", "İyi Huylu Çocuk", "Allah'tan Yardım İstemek", "Günah", "Tövbe" gibi başlıklar var.

Dizinin dördüncü kitabı "Sevgili Peygamberim" adlı kitapta Peygamberimiz Hz. Muhammed'in ailesi tanıtılıyor. Peygamber oluşu, Medine'ye hicreti, savaşları, zaferleri, veda haccı, veda hutbesi, vefatı çocukların anlayabileceği akıcı bir dille basitçe anlatılıyor. "Peygamberimiz Bütün İnsanlığa Örnektir" vurgusu ile çocuklara ideal Müslüman tipi çiziliyor. "Peygamberimizin İnsanlara Yaklaşım Biçimi", "Merhameti", "Kolaylığı Tercih Edişi", "Peygamberimizin Cesareti", "Çocuk Sevgisi" ve "Son Peygamber Oluşu" konuları duyguları terbiye edici temalarla işlenmiş.

Çocuk edebiyatına güzel bir örnek teşkil eden Eşref Edip'in bu eserleri, çocukların ihtiyaç ve algı seviyelerine sağlıklı bir biçimde hitap ediyor olması ile de oldukça başarılı.