ABD Başkanı Barack Obama, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile telefonda görüştüğünü açıkladı.

Obama, Beyaz Saray'da bütçe konusundaki açıklamasının başında sürpriz şekilde, "İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile biraz önce telefonda konuştum" dedi.

Görüşmede, İran'ın nükleer programı konusunda bir anlaşmaya varılmasına yönelik devam ettirdikleri çabaları ele aldıklarını kaydeden Obama, "New York'ta söylediklerimi Cumhurbaşkanı Ruhani'ye de tekrarladım. İleriye doğru yol almada önemli engeller elbette çıkacak olmasına ve başarının hiçbir şekilde garantisi olmamasına rağmen, kapsamlı bir çözüme ulaşabileceğimize inanıyorum dedim" ifadesini kullandı. 

Obama ile Ruhani'nin bu telefon görüşmesi, ABD ile İran liderleri arasında 1979 yılından bu yana ilk doğrudan temas niteliği taşıyor.

Bu görüşme zorlu tarihin ötesine geçme umuduna işaret ediyor

Obama, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'i İran hükümetiyle diplomatik çabaların devam ettirilmesi için görevlendirdiğini kaydetti.

Obama, dün New York'ta İran Dışişleri Bakanı ile birlikte partnerleri, AB, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin ile yapıcı bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirtti. “Daha da ilerisi, Cumhurbaşkanı Ruhani ve ben, bir anlaşmaya varmak için P5+1 ülkeleriyle koordinasyon içinde ve hızlı biçimde çalışmaya devam etmeleri için ekiplerimize talimat verdik” diyen Obama, bu süreç boyunca da ABD olarak İsrail dahil bölgedeki müttefik ve dostlarıyla yakın temas halinde kalmayı sürdüreceklerini bildirdi. 

Obama, "Şu anda önümüzde yer alan zorlukların bilincindeyiz. Bunun (telefon görüşmesinin) 1979 yılından beri bir ABD Başkanı ile bir İran Cumhurbaşkanı arasındaki ilk temas olduğu gerçeği, ülkelerimiz arasındaki derin güvensizliğin altını çiziyor, ancak aynı zamanda bu zorlu tarihin ötesine geçme umuduna işaret ediyor" dedi.

Çözüm için bir temelin olduğuna inandığını ifade eden Obama, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in nükleer silahların geliştirilmesine karşı fetva yayımladığını hatırlattı. Obama, İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin İran'ın asla nükleer silah geliştirmeyeceğini belirttiğine dikkati çekerek, "İran'ın yükümlülüklerini yerine getirmesi bağlamında, İran halkının barışçıl nükleer enerjiye erişim hakkına saygı duyduğumuzu net biçimde ifade ettim. Dolayısıyla test, şu anda yürürlükte olan kapsamlı uluslararası yaptırımların hafiflemesini de sağlayabilecek, anlamlı, şeffaf ve teyit edilebilir eylemler olacak" diye konuştu.

Bu sorunu çözmenin, ABD ile İran arasında, karşılıklı çıkar ve saygıya dayanan yeni bir ilişkiye yönelik büyük bir ileri adım olarak hizmet edebileceğini ifade eden Obama, bunun, aynı zamanda, İran ile uluslararası toplum ve bölgedeki diğer ülkeler arasında daha iyi bir ilişkinin oluşmasını kolaylaştırmaya yardım edeceğini bildirdi. Obama, bu durumun, İran halkının olağanüstü potansiyellerini değerlendirmeleri ve Ortadoğu’ya daha fazla barış istikrar getirebilecek biçimde diğer kaygıların giderilmesi konularına da yardım sağlayabileceğine işaret etti.

Anlamlı bir anlaşmaya uzanan yolun zorlu olacağını kaydeden Obama, "Şu anda her iki tarafın da, üzerinden gelinmesi gereken önemli endişeleri mevcut. Ancak diplomasiyi takip etme yönünde sorumluluğumuz bulunduğuna ve Tahran'daki yeni yönetimle birlikte ilerleme sağlama yolunda eşsiz bir fırsata sahip olduğumuza inanıyorum" dedi.

Obama, İran Cumhurbaşkanı Ruhani'ye, İran halkına olan derin saygısını da dile getirdiğini sözlerine ekledi.

"İyi günler" ve "hoşça kal"

Gazetecilere görüşmeyle ilgili bilgi veren  ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili de Obama-Ruhani görüşmesinin yerel saatle 14.30 civarında gerçekleştiğini ve yaklaşık 15 dakika sürdüğünü bildirdi.

Obama'nın görüşmenin başında, Ruhani'yi İran'ın yeni Cumhurbaşkanı olarak seçilmesinden dolayı kutladığını ifade eden yetkili, ABD Başkanı'nın, iki ülke ilişkilerinin geçmişindeki karşılıklı güvensizliğe işaret ettiği ancak aynı zamanda Ruhani'nin, New York'taki sözleri dahil, Cumhurbaşkanı seçilmesinden bu yana yaptığı yapıcı açıklamalara dikkati çektiğini bildirdi.

Yetkili, "Başkan Obama, nükleer meselenin çözümü yolunda ilerleme sağlanması için bir fırsata sahip olduğumuzu ve bu fırsatı değerlendirmek için birlikte çalışmamız, ABD, İran ve P5+1 ülkeleri olarak birlikte çalışmamız gerektiğini belirtti" dedi.

Telefon görüşmesinin büyük çoğunluğunun nükleer mesele üzerinde yoğunlaştığını dile getiren yetkili, iki liderin, ekiplerinin, P5+1 ile istişare halinde nükleer mesele üzerinde anlaşmaya varılması için süratli bir şekilde çalışması yönünde mutabık kaldığını kaydetti. 

Yetkilinin verdiği bilgiye göre, iki liderin de tercüman kullandığı görüşmeden ilginç bir detay da görüşmenin sonunda Ruhani'nin İngilizce "iyi günler", Başkan Obama'nın da Farsça "hoşça kalın" diyerek görüşmeyi bitirmesi oldu. 

Teşvik ediyordum

BM Genel Kurulu'na katılmak amacıyla New York'a gelen ve bir haftadır çeşitli toplantılara katılan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, " Obama ile Ruhani arasındaki telefon görüşmesini memnuniyetle öğrendim. Uzun zamandır böyle bir diyalog olmasını teşvik ediyordum. Umarım bu iyi bir başlangıç olur" ifadesini kullandı.

AA