Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, İran'la nükleer anlaşmanın 20 Ocak'tan itibaren yürürlüğe gireceğini açıkladı.

BM Güvenlik Konseyi'nin Daimi Üyeleri ve Almanya (P5+1) adına İran'la nükleer müzakereleri yürüten Ashton, yazılı açıklamasında, 9-10 Ocak'ta Cenevre'de görüşen İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı ve Avrupa Dış Eylem Servisi Genel Sekreter Yardımcısı Helga Schmid'in, kasım ayında varılan anlaşmada öngörülen ilk tedbirlerin uygulanmasıyla ilgili sorunları çözdüklerini ve varılan mutabakatın ilgili tüm başkentlerce onaylandığını bildirdi.

Böylece 24 Kasım'da varılan anlaşmanın ilk 6 aylık uygulanma yönteminde görüş birliği sağlandığını belirten Ashton, uygulamanın 20 Ocak'ta başlayacağını ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan İran'ın nükleer programıyla ilgili gerekli gözetim ve tahkik faaliyetlerini yürütmesini isteyeceklerini ifade etti.

P5+1 ülkeleri ve İran, 24 Kasım'da Cenevre'de, Tahran'ın bazı nükleer faaliyetlerini durdurması karşılığında yaptırımların gevşetilmesi konusunda anlaşma sağlamıştı.

"Her iki taraf ortak bir algıda buluştu"

İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Arakcı, İran ile 5+1 ülkeleri arasında 24 kasım'da Cenevre’de imzalanan nükleer anlaşmanın ilk etabının 20 Ocak’ta uygulanmaya başlanacağını söyledi.

Düzenlediği basın toplantısında nükleer müzakereler hakkında bilgi veren Arakcı, "Bugün 5+1 ülkeleri ile ortak planın ilk etabının uygulanması konusundaki anlaşmamız sonuçlandı. Her iki taraf anlaşmanın yürütme şekli konusunda ortak bir algıda buluştu. İnşallah anlaşmanın ilk etabı 20 Ocak’ta uygulanmaya başlanacak" dedi.

Anlaşmanın sağlanması süreci hakkında detaylı bilgi veren ve basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Arakcı, şunları kaydetti:

"Anlaşmanın uygulana şekli hakkındaki konular Sayın Baidinejad’ın başkanlık ettiği müzakere heyetimiz tarafından uzun ve yoğun görüşmelerde ele alınmış ve sonuca bağlanmıştı. Ancak geriye henüz sonuçlanmayan birkaç önemli mesele kalmıştı ki bunları da ben ve BM Temsilcisi Catherine Ashton’un yardımcısı Sayın Schmid ile Cenevre’de yaptığımız görüşmelerde inceledik ve bunlar için çözüm önerileri sunduk. Görüş ayrılıkları bulunan bu konular hakkındaki çözüm yollarını 6 ülkenin dışişleri bakanlıklarına gönderdik ve bugün tüm ülkeler önerdiğimiz çözüm yollarını kabul ettiklerini bildirdiler. Bu adımın Cenevre anlaşmasının uygulanması için iyi bir başlangıç olmasını umuyoruz. İlk etabın uygulanmasının ardından atılacak sonraki adımların belirlenmesi için en kısa zamanda müzakerelere kalındığı yerden devam edilecektir."

Anlaşma metninde yer alan yaptırımlar 20 Ocak’tan itibaren kaldırılacak

Anlaşma metninde yer verilen tüm yaptırımların 20 Ocak’tan itibaren kaldırılacağını ve buna mukabil Tahran’ın da aynı tarihte uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmeyi askıya alacağını ifade eden Arakcı, "Ancak İran’ın ülke dışındaki 4,2 milyar dolar tutarındaki parasının ödenmesi ile yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyumun okside dönüştürülmesi maddeleri bu zaman periyodunun dışında kalıyor. Bizim ve onlar tarafından atılacak bu adımlar 6 aylık bir sürece yayılacak ve adım adım uygulanacak" diye konuştu.

Ülke dışındaki 4,2 milyar dolar tutarındaki paranın İran’a sekiz aşamada ödeneceğini belirten Arakcı, bir aydan daha kısa aralıklarla 8 ayrı tarih belirlendiğini kaydetti. Arakcı Tahran’ın da 196 kilogram yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyumun yarısının 6 ay içerisinde 6 aşamada okside dönüştürüleceğini, kalan yarısının ise 6 aydan kısa bir sürede inceltileceğini bildirdi.

Her iki tarafında aynı zaman zarfında sorumluluklarını yerine getirmesinin önemine işaret eden Arakcı, "Karşılıklı olarak atılacak adımların dengeli ve orantılı olmasına önem veriyoruz. Bu nedenle taahhütler birbirinden erken ya da geç değil aynı gün içerisinde yerine getirilecek" ifadesini kullandı.

Arakcı, anlaşmanın ilk adımının atılmasının ardından en geç 2-3 hafta içerisinde nihai anlaşmanın sağlanması için müzakerelere kalındığı yerden devam edilmesinin ön görüldüğünü ifade etti.

Anlaşmazlıkların bazı anlaşma maddelerinin İran ve 5+1 ülkeleri tarafından farklı şekilde algılamasından kaynaklandığını belirten Arakcı, "Bugün tüm başkentler tarafından kabul edilen sunmuş olduğumuz çözüm yollarının tümü teknik konuları kapsıyordu. Anlaşmazlıkları oluşturan konular iki tarafın Cenevre anlaşmasının bazı maddelerini farklı şekilde yorumlamasından kaynaklanıyordu. Yazılırken büyük dikkat harcanan anayasa bile farklı şekilde yorumlanabilirken bir anlaşmanın farklı şekillerde yorumlanması da doğal bir durum" açıklamasında bulundu.

İki tarafın da atması gereken adımlar için 20 Ocak’a kadar hazır olması gerektiğini hatırlatan Arakcı, "Tahran, 19 Ocak’a kadar uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmeye devam edecektir. Anlaşma gereğince 20 Ocak’ta yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum faaliyetimizi askıya alacağız" dedi.

AA