Fatih Demir / HAKSÖZ HABER

Binyamin Netanyahu'nun İsrail Başbakanı olarak 12 yıllık hegemonyası sona eriyor gibi görünürken aslında 4 seçim yapmış olan bir meclisin de yıprandığı yorumları yapılıyor.  

Netenyahu karşıtı siyasiler, iki yıl içinde ülkenin dördüncü seçimlerinin askıya alınmış bir parlamentoda gerçekleştirilmesinin zaferini yaşarken Netenyahu 12 yıllık iktidarı boyunca binlerce Filistinlinin hayatına son veren bir katil olarak anılıyor.  

Netenyahu karşıtı koalisyonun başarılı olup olmayacağı şu anda sadece tahminler üzerinden yorumlanabilir.

…

Son gerçekleştirilen dört seçimin her biri, yolsuzluk suçlamalarıyla yargılanan ve kutuplaşan bir figür haline gelen Netanyahu için, her biri çıkmaza giren bir referandum olarak görülmüştü.

Yeni kırılgan koalisyon, İsrailli aşırı sağcı politikacı Naftali Bennett'in merkez lideri Yair Lapid ile el ele verdikten sonra ortaya çıktı.

Netanyahu'nun savunma bakanı olan 49 yaşındaki Bennett, ülkenin iki yıldan fazla bir süre içinde üst üste beşinci kez seçime girmesini önlemek için Lapid ile el ele verme kararı aldığını ve bunun gerekli olduğunu dile getirdi.

Bennett pazar günü yaptığı açıklamada, "Arkadaşım Yair Lapid ile birlikte ulusal bir birlik hükümeti kurmak için elimden geleni yapmak istiyorum, böylece Tanrı’nın izniyle birlikte ülkeyi bir çöküntüden kurtarabilir ve İsrail'i rotasına döndürebiliriz" dedi.

…

Netanyahu ise koalisyon planını "İsrail'in güvenliği için bir tehlike" olarak nitelendiriyor. Bennett'i İsrail sağ kanadına ihanet etmekle suçluyor ve koalisyon görüşmelerine katılan milliyetçi politikacıları "solcu bir hükümet" kurmamaya davet ediyor.

Merkezci Lapid, Çarşamba günü gecesine kadar bir hükümet kurmakla görevli. Şayet başarılamazsa yeniden bir seçime gidilecek.

İsrail medyası, anlaşmanın önerilen şartlarına göre Bennett ve Lapid'in sırayla başbakanlık yapacaklarını söylerken bu iddialar henüz doğrulanmadı.

…

Koalisyon, İsrail'in Gazze'ye yönelik 11 günlük saldırılarının ateşkesle sonuçlanmasının ardından geldi. Çatışmada yaklaşık 250 Filistinli şehit olurken, 12 İsrailli öldürüldü.

Koalisyonda hangi partiler var?

Yeni kırılgan koalisyonun iki üyesi: Yamina (Sağa Doğru) Partisi parlamentoda altı sandalyeye sahipken kral kurucu sayılan Bennett Lapid’in Yeş Atid (Bir Gelecek Var) Partisi 17 sandalyeye sahip.

Yeş Atid, 17 sandalyeyle 120 üyeli “Knesset”teki (İsrail parlamentosu) ikinci büyük parti konumunda.

Netanyahu'nun Likud partisi liderliğindeki merkez sağ ittifakı nisan seçimlerinde 50'den fazla sandalyeyle en büyük grup olarak belirmişti. Ancak hükümet kurmak için gereken 61 sandalyeli çoğunluğa da ulaşamamıştı.

Uzmanlar, Netanyahu karşıtı bir ittifakın kırılgan olacağını ve Filistinli-İsrailli parlamento üyelerinin dış desteğini gerektireceğini söylüyor.

Knesset’te öngörülen 61 koltuk şu şekilde:

Yeş Atid – 17

Yeş Atid'in müttefikleri - 34

Yamina – 6

Birleşik Arap Listesi – 4

…

Batı Kudüs'teki El Cezire muhabiri Harry Fawcett, Lapid'in büyük olasılıkla Birleşik Arap Listesi partisini koalisyona dahil edeceğini aktarıyor ve ekliyor:

“Lapid, bu koalisyon oluşturulurken çeşitli kurucu partilerle ikili anlaşmaların tümünü sağlamlaştırmalı. Bu anlaşmalar imzalandıktan sonra büyük olasılıkla dört sandalyeli Birleşik Arap Listesi partisinden - böyle bir anlaşmaya dahil edilecek ilk Filistin-İsrail partisi - destek sözü alındı.”

Koalisyonun gündemi ne olur?

Koalisyonun, dinin toplumdaki rolü ve Filistin'in devlet olma hedefleri konularını kenarda bırakacağı bunun yerine üyelerin aynı fikirde olması planlanan konuları: COVID-19 pandemisi, ekonomik toparlanma gibi konulara odaklanacağı tahmin ediliyor.

Yamina, işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki “uluslararası hukuka göre yasadışı kabul edilen İsrail yerleşimlerinin ve Filistin topraklarının kısmi ilhakının” destekçisi bir parti olarak biliniyor.

…

Bennett, İsrail-Filistin ihtilafının iki devletli çözümüne açıkça karşı bir politikacı. İsrail'in son Gazze bombardımanı sırasında El Cezire'ye şunları söylemişti: “İsrail'in genişliği yaklaşık yedi ya da sekiz mil, onların (Filistinlilerin) Gazze'yi neye çevirdiğini görüyoruz. Hiçbir İsrailli Yahudiye ve Samiriye'den olan kimse; (Batı Kudüs) ve evimden sadece birkaç dakika uzaklıkta bir terör devleti yaratmalarına izin veremez…”

2012 yılında kurulan Yeş Atid Ortodoks bir laikçiliği ve merkeziyetçiliği savunuyor.

UCLA Y&S Nazarian İsrail Araştırmaları Merkezi direktörü Dov Waxman, koalisyonun üzerinde anlaşabildikleri tek şeyin “Netenyahu'yu görevden alma” olabileceğini söylüyor.

Waxman, “Bu, yalnızca merkez ve aşırı sağı değil aynı zamanda merkez sol partileri de içeren geniş bir hükümet. Dolayısıyla bu, büyük ölçüde hepsinin hemfikir olduğu tek bir şeyle bir arada tutulan büyük, hantal bir koalisyon, o da Netanyahu'nun başbakan olarak kalmaması gerektiği üzerine kurulu." dedi.

Waxman koalisyonun İsrail’in Filistin ile ilgili işgalci eylemleri hakkında ise şunları söyledi: “Yapabilecekleri çok şey yok. Ekonomik konulara odaklanma ihtimalleri çok yüksek. Farklı partiler ile aralarındaki en büyük uzlaşma alanı da burası. ... Dış politika meseleleri ve özellikle Filistin meselesi söz konusu olduğunda, bu potansiyel koalisyonun üyeleri arasındaki anlaşmazlıklar, herhangi bir gerçek politika değişikliği olma ihtimalini çok düşük kılıyor. ”