Merhum Muhammed Ali için memleketi Louisville’de kılınan cenaze namazında Nation of Islam/İslam Milleti teşkilatının lideri Louis Farrakhan da vardı.

Orada duralım.

***

Elijah Muhammed 1930’lu yıllarda Dertroit şehrinde tanrı olduğunu iddia eden Farad diye bir adamla tanışmış… Bu adam, Elijah’ı, “zencileri kendilerine mahsus bir din olan İslam’a çağırmak ve şeytanın ırkı olan beyazlara karşı mücadele etmek”le görevlendirmiş... Bugün Louis Farrakhan’ın liderliğini yaptığı Nation of Islam teşkilatı işte böyle doğmuştu.

Saflarına Malcolm X’i katana kadar küçük, silik bir teşkilattı. Müthiş bir hatip olan Malcolm X’in 1953-1963 yılları arasındaki çabaları sayesinde bir rivayete göre 2 milyon Afro-Amerikalıyı saflarına çekebildi. Cassius Clay de Malcolm X sayesinde Nation of Islam’a katıldı ve Muhammed Ali’ye dönüştü.

1963’te teşkilattan kopan Malcolm X’in 1964’te Hacc’a gidip hakikatle kucaklaşmasına kadar, İslam, Afro-Amerikalılar arasında, siyah ırka mahsus ırkçı bir din olarak biliniyordu. Malcolm X, Hacc’dan döner dönmez, bu muharref İslam anlayışını tashihe soyundu. Nation of İslam camiasından birçok kişinin gözünü açtı. Gözü açılanların arasında Elijah Muhammed’in oğlu Warith Deen (Vârisuddin) Muhammed de vardı.

Teşkilatın parçalanmasından endişe eden Nation of Islam liderleri, Malcolm X aleyhinde korkunç bir karalama kampanyası başlattı. Louis X (Farrakhan), “O bir hain ve ölümü hak ediyor.” diyecek kadar ileri gitti.

Vârisuddin Muhammed, babasını terk edip Malcolm X’in yanında yer almak istiyordu, fakat Malcolm X bunu kabul etmedi; teşkilatta kalmasının daha münasip olacağını söyledi. Vârisuddin Muhammed’in ısrar etmesi üzerine “Bu bir emirdir.” dedi ve emir demiri kesti. (Malcolm X, 21 Şubat 1965’te uğradığı suikast neticesinde şehid oldu. Tetikçiler Nation of Islam mensubuydu, fakat suikastın bir FBI komplosu olduğu iddia ediliyor.).

1976 yılında ölen babasının vasiyeti gereği Nation of Islam’ın başına geçen Vârisuddin Muhammed, örgüt tabanını gerçek İslam’a taşımak için esaslı bir mücadeleye girişti. İşe “İslam Milleti ismini kullanmamız doğru değil. Biz İslam Milleti’nin tamamını oluşturmuyoruz, onun bir parçasından ibaretiz. İslam Milleti, Ümmet-i Muhammed, dünyanın dört bir yanına dağılmış yüz milyonlarca Müslüman’dan oluşuyor ve bunların arasında beyazlar da var.” diyerek başladı. Teşkilatın ismini “Dünya İslam Cemaatinin Batı Kolu” olarak değiştirdi. Farad efsanesini buruşturup çöpe attı. Kelime-i Tevhid’i yükseltti. Irkçılığa cephe aldı ve kiliseyi andıran sözde camileri gerçek camilere çevirdi.

Ne yazık ki tabanın büyük çoğunluğu Elijah’ın çizgisinde ısrar etti. “Zaten Malcolm’un adamı olan” Vârisuddin Muhammed’i, “Ortodoks (Sünni) İslam’a teslim olup Muhterem Elijah Muhammed’in davasına ihanet etmek”le suçladılar. 1977’de elebaşları Louis Farrakhan’ın peşine takılıp Vârisuddin Muhammed’i terk ettiler. Bir rivayete göre tabanın yüzde 90’ı teşkilattan ayrılıp, yeniden kurulan Nation of İslam’ın çatısı altında toplandı.

Dünya Müslümanlarıyla kurduğu yakın irtibat sayesinde Nation of Islam çizgisinin sakatlığını görüp Vârisuddin Muhammed’le teşrik-i mesaiyi sıklaştırmış olan ve vaktiyle Malcolm X’le beraber hareket etmediği için büyük vicdan azabı çeken Muhammed Ali (bkz. 2004’te yayımlanan The Soul of a Butterfly/Bir Kelebeğin Ruhu başlıklı otobiyografisinin Malcolm X’le alakalı kısmındaki pişmanlık bahsi), sahih İslam yolunu tercih ederek Vârisuddin Muhammed’in yanında kaldı.

Vârisuddin Muhammed, irşad faaliyetlerine, teşkilatının ismini American Muslim Mission (Amerikan Müslüman Misyonu/Daveti) olarak değiştirerek devam etti. Bu hareket sayesinde sahih İslam, Afro-Amerikalılar arasında yayıldıkça yayıldı. Zamanla yüz binlere mal oldu. Nation of Islam ise 30-40 bin üyeye kadar geriledi.

***

Hamiş: Louis Farrakhan da 1999’dan beri Nation of Islam’ı sahih İslam istikametinde ıslah siyaseti güdüyor ve bir zamanlar Vârisuddin Muhammed’e gösterdiği tepkilerin aynılarıyla karşılaşıyor. Son zamanlarda Ali Muhammed diye bir genç çıktı; “Farrakhan, Muhterem Elijah Muhammed’in yolunu bırakıp ‘Arap İslamı’na kaymış bulunuyor.” diyerek, Nation of Islam liderinin değişmesi gerektiğini ileri sürüyor.

Karar