Cumali Önal'ın Analizi:

Mısır, Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in halk ayaklanması sonucu istifa etmek zorunda kalmasının ardından demokrasiye geçiş yolundaki en önemli sınavını verdi. Demokratik seçimlerin önünü açmak amacıyla hazırlanan geçici anayasa için yapılan referandumda 45 milyon Mısırlı sandığa koştu. Ülkede onlarca yıldan beri yapılan ilk özgür oylamaya katılım rekor seviyede.

Devrik lider Hüsnü Mübarek rejimi döneminde demokratik haklarını sandıkta arayamayan Mısırlılar, devrim sonrası gerçekleşen ilk özgür seçim için sandığa koştu. Sabahın erken saatlerinden itibaren kadınlı erkekli seçim sandıklarının önünde uzun kuyruklar oluşturan Mısırlılar, yapılan anayasa değişikliği için 'evet' ya da 'hayır' oyu kullandı. Üç hafta gibi kısa sürede hazırlık yapılan referandumda, seçmen kütükleri olmadığı için halk nüfus cüzdanlarını göstererek oy kullandı, parmakları boyandı.

İlk kez oy kullanacağını belirten Şeyma Abdulaziz (29), daha önceki seçimlerin çoğundan haberdar bile olmadığını söylüyor. Öğretmen olan Abdulaziz, 25 Ocak devrimiyle elde ettikleri hakların bu anayasa değişikliğiyle bertaraf olmasını istemediği için de hayır oyu kullanacağını anlatıyor. Müslüman Kardeşler ve iktidardaki Ulusal Demokratik Parti dışındaki hiçbir parti ya da örgüt anayasa değişikliğine destek vermiyor. Önceki gün Tahrir'de toplanarak 'hayır' kampanyası düzenleyen bir grup, yeni değişikliğin eski düzenin devamını getirdiğini öne sürdü. Cuma namazı sonrası tüm camilerde ise halkın ilk kez önlerine gelen demokratik fırsatı kaçırmamaları, sandığa gitmeleri çağrısında bulunuldu. Biri asker 5 kişilik bir cumhurbaşkanlığı konseyi oluşturulmasını isteyen hayır kampı, bu şekilde geçici bir anayasanın hazırlanmasını, daha sonra da parlamento seçimlerinin düzenlenmesini istiyor.

Hayır kampında Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, eski Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed el Baradey, Eymen Nur'un El Gad Partisi, Vafd, Kerame, Tagammo ve Nasırist partileri ile 25 Ocak devriminin öncüleri gençlik hareketleri yer alıyor. Kendisini Müslüman Kardeşler üyesi olarak tanıtan üniversite öğrencisi Hani Asvani ise anayasa değişikliğinin kimseyi tatmin etmediğini, ancak demokrasi için atılan önemli bir adım olduğu için desteklediklerini söylüyor. Asvani, kendileri ile birlikte bir kısım radikal gruplar ve eski rejimin partisi Ulusal Demokratik Parti'nin de referandumda evet oyu için kampanya düzenlemelerinin kendileri için dezavantaj olduğunu da vurguluyor. Bir dönem Mısır'daki terör eylemleriyle anılan Cemaat-i İslami, Cihad veMüslüman Kardeşler örgütleriyle fikri çatışma halinde bulunan Selefi hareketleri de referandumda evet oyu vereceklerini açıklamıştı.

'yeni mübarek'ler istemiyoruz'

Evet kampında yer alanlar yeni düzenlemelerin yeni hükümeti ve devlet başkanını yeni anayasa yapılması için zorladığını öne sürerken, hayır kampındakiler bunun bir zorunluluk olduğunu belirten düzenleme olmadığını, dolayısıyla yeni hükümet ve devlet başkanının eski anayasa ile ülkeyi yönetmelerinden endişe ettiklerini belirtiyor. İki organize grup Ulusal Demokratik Parti ve Müslüman Kardeşler'in yeni düzenlemelerden en çok yararlanan partiler olduğunu öne süren hayır kampındakiler, hem yapılan düzenlemelerin yeterince tartışılmadığını hem de kendileri ülke çapında organize olamadıkları için haziran ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerinde hiçbir varlık gösteremeyeceklerini iddia ediyor. Hayır kampındakiler yeni düzenlemede devlet başkanının yetkilerinin neden kısıtlanmadığının da büyük bir soru işareti oluşturduğunu vurguluyor ve 'Yeni Mübarek'ler istemiyoruz' diyor.

Kucağında çocuğuyla birlikte seçim sandığına gelen ev hanımı Nebile Şerif, özgür bir seçim sandığının ne demek olduğunu sandık görevlileri ve güvenlik güçlerinin davranışlarından da anladıklarını belirterek şunları söylüyor: "Şimdi herkes çok kibar ve seçmene büyük bir saygı gösteriyor. Halkın gücü bu olsa gerek." Referandum, genel olarak sakin bir atmosferde geçerken, bir grup genç, başkanlık adaylarından Baradey'e oy kullanma sırasında saldırı girişiminde bulundu.

ZAMAN