Mardin'in Midyat İlçesi Cumhuriyet Ortaokulu'nda Yaşayan Diller ve Lehçeler Programı kapsamında 35 öğrenci seçmeli olarak seçtikleri Mıhallemice dersini görmeye başladı.

Mıhallemice ders veren Mıhallemi Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan, Mezopotamyanın en eski yerli halklarından olan Mıhallemiler için bu gelişmenin bir dönüm noktası olduğunu söyledi.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın ana dilde eğitim konusundaki yasal düzenlemeleri çerçevesinde bu yıl ilk kez orta okullarda uygulanan Yaşayan Diller ve Lehçeler Programı kapsamında velilerin ve öğrencilerin talebi üzerine tercih edilen Mıhallemice seçmeli dersi eğitimi verilmeye başlandı. Midyat Cumhuriyet Ortaokulu 5’inci sınıfında okuyan 35 öğrenci, tercih ettiği Mıhallemice dersini görmeye başladı. Haftada 2 saat verilen derste Mıhallemice seslerin ve harflerin yazılış ve okunuşu, günlük konuşmalar, tanışma, selamlaşma ve temel gramer bilgisi öğretiliyor.

Midyat Kaymakamı Oğuzhan Bingöl, Midyat’ın tarihi altyapısının bu kent için önemli olduğunu düşündüğünü belirterek, "Midyat’ta tarih sadece konuk evinden ibaret değil. Bana göre Midyat’ta tarih, dört dili bir insanın konuşabilmesidir. Asıl biz bu değerimizden uzaklaşmışız. Yani kültürel birliktelik, kültürel yaşam dediğimiz şey bu. Bu seçmeli dersi önemsiyorum. Bugünün eğitim sistemi buna müsaade ediyorsa gerçek anlamda biz tarihimize sahip çıkıyoruz demektir" dedi.

Mıhallemice dersini veren Mıhallemi Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan, Mezopotamya’nın en eski yerli halklarından olan Mıhallemiler için bu gelişmenin bir dönüm noktası, bir milat olduğunu söyledi. Aslan, " Türkiye bu tür cesur adımları atarsa medeniyet yarışında kimse onu tutamayacaktır. Öğrencilerin üçte biri ana dili Kürtçe olanlar, üçte biri ana dili Türkçe olanlar geriye kalanları ise ana dilleri Mıhallemice olanlardır. Biz bu sınıfta sadece Mıhallemiceyi değil, halkların ve dillerin kardeşliğini ve kaynaşmasını da sağlıyoruz" dedi. Bir halkın geçmişi ve geleceği arasındaki en önemli köprünün dil olduğuna söyleyen Aslan, şöyle dedi:

"Dil bir toplumun hafızasıdır. Ana dilde eğitim seçmeli değil, zorunlu bir ders olması gerekiyor. Öğrencilerimiz Başbakanımız ve Milli Eğitim Bakanımıza teşekkür mektubu gönderecek. En demokratik ülkeler dahil, dünyanın hiçbir bir ülkesinde Mıhallemice ders verilmemişti. Bu onur ve haklı şeref Türkiye cumhuriyetinin olmuştur. Bu eğitim Mıhallemi halkı için bir milat niteliği taşımaktadır. Üniversitelerde Mıhallemice bölüm açılmasını ve Mıhallemice TV açılmasını talep ediyoruz."

Mıhallemice ders alan Arda Kaan Bayram’ın annesi Özgür Bayram da, Mıhallemice dersinin verildiğini öğretmen sayesinde öğrendiklerini belirterek, "Bu dersin ona bayağı katkı sağlayacağını düşünüyorum arkadaş ve çevresinden dolayı" dedi. Mıhallemice seçmeli dersine katılan öğrencilerden Çiğdem Korkut, "Mıhallemice dersinin seçmenin nedeni, hiçbir okulda böyle bir dersin olmamasındandır. Seçmeli dersler içinde en güzel ders bu Mıhallemice dersi" dedi. Öğrencilerden Mustafa Yılmaz da, "Ben burada yaşıyorum, Mıhallemice bilmiyorum. Ben Kürt’üm, neredeyse Mardin’in yarısında herkes Mıhallemice konuşuyor. Ben de bu sebeple Mıhallemice dersini seçtim" dedi.

MIHALLEMİLER KİMDİR?

Mıhallemi, Midyat ve çevresinde Turabdin diye anılan bölgede yaşayan halk topluluğu. Mıhallemi olarak anılan halk topluluğu gündelik yaşamlarında semitik bir dil ailesine mensup Arapçanın kıltu (Qultu) lehçesini konuşan, inanç bakımından çoğunluk Sünni İslam ve Şafii mezhebindendirler. Ayrıca Hıristiyan ve Musevi Mıhallemiler de bulunmaktadır.

Nüfuslarının büyük bir bölümünün Turabdin ve çevresinde olduğu Mıhallemiler hakkında ileri sürülen görüşlerden birisi Mıhallemilerin Beni Rebia’ya (büyük bir Arap kabilesi) bağlı kabilelerden oluştuğu görüşüdür. Bir başka görüşe göre ise Mıhallemilerin Aramilerin bir kolu olup MÖ. 1050 yıllarında Hititlerin gücünün zayıflamasıyla Arabistan çöllerinden Anadolu ’ya gelmiş olduklarıdır. Sami ırkından geldikleri bilenen bu halkla ilgili I. Tiglat Plaser’in yazıtında Ahlami Armaye diye söz edilmektedir. Varolan görüşlerden bir tanesi ise Mıhallemilerin Tunus ve Cezayir ’den Anadolu’ya göç eden Beni-hilal kabilesine mensup Araplardan müteşekkil olduğu ileri sürülüyor.

Bunun yanında Mıhallemi kelimesinin XV. Yüzyılda adı geçen bir Kürt aşireti olan Maklemite’den kaynaklandığı, dolayısıyla bu topluluğun aslında Kürt olduğu iddia edilmiştir. Aynı şekilde kimi Süryani kaynaklarınca bu topluluğun aslının Süryani ve Hıristiyan olup 1600’lü yıllarda Müslümanlaştığına değinilmişse de 1525 yılındaki Osmanlı belgelerinde kendilerinden Müslüman Mahalmi cemaati diye söz edilmektedir.

Mehmet Halis İş / DHA