Kuzey Makedonya’da 05-30 Nisan 2021 tarihleri arasında yapılan nüfus sayımı çalışmalarının sonuçları 30 Mart 2022 Çarşamba günü itibariyle yayınlandı. Kuzey Makedonya gibi siyasetin ve sosyolojik yapının nüfus oranlarına göre şekillendiği ülkede sayım sonuçları ülkenin tüm kesimleri için ciddi önem taşıyor. Son sayıma göre ülke nüfusu 2 milyon 97 bin 319 olarak kayıtlara geçti. Kayıtlı kişilerden yurt dışında ikamet edenler çıkarıldığında ülke nüfusu 1 milyon 836 bin 713’e düşüyor. Bu nüfusun % 54,25’i Makedon, % 29,52’si Arnavut ve % 3,98’i Türklerden oluşuyor.  Makedon nüfusunda beklentiler doğrultusunda önceki sayıma göre %10’luk bir düşüş yaşanırken, Arnavutlarda %4’lük bir artış var. Türklerde ise oran önceki sayıma göre neredeyse aynı kalmış. İşte tam bu noktada Türk diasporasının itirazları var. 19 yılın sonunda Türk nüfusun yalnızca 5184 kişinin artması doğal artış sayısına uygun olmadığı ayrıca sayımlarda 132.260 kişinin etnik köken verilerinin açıklanmamasının da sayıma şüphe düşürdüğünü iddia eden Makedonya Türkleri Milli Sayım Koordinasyon Kurulu, sayımı tanımadıklarını kamuoyuna deklare ettiler.

Kuzey Makedonya’da 2002 yılında yapılan nüfus sayımları normalde 2011 yılında tekrarlanacaktı. Sayımların başlamasının üzerinden 11 gün geçtikten sonra metodolojik sorunlar nedeniyle sayımlar önce ertelendi daha sonra da iptal edildi. Sonraki yıllarda 2020’de yapılması kararlaştırıldı. Korona salgını nedeniyle 2021 Nisan ayına ertelenen sayımlar ancak yapılabildi. Bu gecikmelerde Arnavut partilerin ülkeye nüfus taşıma çabalarının yer aldığını söylemek yanlış olmaz. Makedon nüfusun ciddi düzeyinde azaldığı ülkede Arnavut nüfusta yaşanan belirgin artışın pek çok ülke içi siyasi sonuçları olacaktır.

Makedonya’da yaşayan Türklerin doğum oranı ölüm oranlarından fazla olduğu, yurt dışında yaşayan Makedonya doğumlu Türkler de nüfus sayımına dahil edildiği, Türklerin dışarıya göçlerinin azaldığı ve bölgeye dönük yatırımların çoğaldığı, ilk sayımlardan sonra altmışa yakın derneğin irtibat haline geçmeye başladığı ve Makedonya Türkleri Milli Sayım Koordinasyon Kurulu oluşturulup sahalara inildiği ve süreç takip edildiği halde Türklerin nüfusunun stabil kalması mümkün değildir.

Ülke genelinde yapılan sayımlarda elektronik sayım uygulamasının günlerce çalışmadığı, diaspora kayıt işleminin bloke edildiği, vatandaşların sayım konusunda yeterli bilgilendirilmediği, Türk sayman sayısının yetersiz olduğu, sahada yapılan baskı ve manipülasyon çalışmaları nedeniyle bir çok Türkün sayıma dahil edilmediği seçime katılanlardan da pek çoğunun etnik köken verisinin işlenmediği en çok konuşulan konular arasında yer alıyor. Makedonya Türk Sivil Toplum Teşkilatları Birliği (MATÜSİTEB) öncülüğünde “Kuzey Makedonya Türkleri Sayım Değerlendirme Çalıştayı”nda Türk nüfusun sayısının %7 olduğu vurgulanmıştı. Nüfusun sayımlarda yarı yarıya az çıkmasının izah edilecek tarafı yoktur. Türk Demokratik Partisinden (TDP) yapılan yazılı açıklamada önemli noktalar işaret ediliyor: “Devlet İstatistik Kurumu ivedilikle ve bir an önce bu kişilerin verilerini açıklamak zorundadır. Ayrıca yurt dışında yaşayan toplam 12 bin 482 soydaşımızın ülkemizde hangi belediyelerde ikamet ettiklerinin açıklanması da zaruridir. Sayım süreci üzerindeki şüpheler net ve resmi verilerle giderilmediği sürece, bu faaliyet bir siyasi operasyon olmaktan öteye geçmeyecektir.”

Ohri Çerçeve Anlaşması uyarınca, etnik grupların ülke nüfusu içerisindeki oranları %20’nin üzerindeyse konuştukları dil resmî dil statüsü kazanıyor. Bu bağlamda Makedonca ve Arnavutça resmî dil pozisyonunda iken Türkçe bölgesel belediyelerde resmî dil hüviyetinin ötesine geçemiyor. Yalnızca bu durum için değil toplumsal hayatın organize edilmesinde ve ülkenin gelecek stratejilerinin oluşturulmasında nüfus sayımlarında etnik büyüklük çok önemli. Yıllardır beklenen böylesine önemli bir seçime gölge düşmesi, Türklerin yeterince seçim için organize olmamış olması hem ülke içindeki Türkler için bir zaaf göstergesidir hem de Türkiye’nin diaspora örgütlenmesindeki eksiklikleri gösterir. Rus ve NATO yayılmacılığının tekrar hız kazandığı günümüzde Balkanlardaki ve Avrupa’daki Türk diasporasının ve Müslüman teşkilatların birlik ve beraberliği dünden çok daha önemli, dünden çok daha stratejik ve dünden çok daha hayati değer taşımaktadır.