Özbekistan'da 13 Mayıs 2005 yılında meydana gelen Andican olaylarının üzerinde 10 yıl geçmesine rağmen olayların aydınlatılmasına yönelik henüz hiçbir gelişme olmadı.

13 Mayıs 2005 tarihinde Andican'da binlerce kişi İslam Kerimov hükümetini protesto etmek için meydanlarda toplandı. Gösterileri dağıtmak isteyen askerlerin açtığı ateş sonucu hükümete göre 187 kişi, hukuk savunucularına göre binden fazla kişi öldürüldü. Uluslararası toplumun Andican olaylarını bağımsız şekilde araştırma talebi Kerimov rejimi tarafından sürekli reddedildi..

Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov, olayları silahlı bir ayaklanma olarak tanımlamış, göstericileri hükümetini devirmek isteyen "İslamcı radikaller" olarak nitelendirmişti. Bu olaylar hakkında ne devlet komisyonu kurulmasına ne de uluslararası komisyonun çalışmasına Kerimov tarafından izin verilmedi.

Olaylar Kerimov iktidarının iç politikada baskılarını daha da artırmasıyla sonuçlanırken dış politikasında da farklı bir kulvara yönelmesine neden oldu. Olayları kanlı bir şekilde bastırabilen Kerimov Yönetimi, içeride daha sert önlemelere yönelirken, dışarıda ABD ve Batı'ya yaklaşma politikasını askıya aldı. Amerikan üssünü kapatırken Çin ve Rusya ile stratejik ilişki arayışına girdi.

Bugün 10 yıl geçmesine rağmen Özbekistan basta olmak üzere bu olaylar hakkında hiç bir ülke konuşamadı.

Olayları başta İngiltere olmak üzere çok sayıda Batılı ülke kınadı. Türkiye ise bu tür olaylarda demokratik ve hukuk devleti sınırları içinde davranılması gerektiğini savunmakla yetindi.

Olaylardan sonra araştırma yapan İnsan Hakları izleme Örgütü (Human Rights Watch HRW)'un çalışmaları ülkede askıya alınmıştı.

HRW'DEN KERİMOV'A BASKI ÇAĞRISI

HRW Özbekistan'ın Andican bölgesinde yaşanan katliamın 10. yıldönümü vesilesiyle ABD, Avrupa Birliği ve diğer ülkelerin Özbekistan'daki insan hakları konusunda açıkça konuşması gerektiğini belirtti.

HRW bildirisinde Andican'da 13 Mayıs 2005 yılında Özbekistan askeri birliklerinin silahsız protestoculara müdahale ederken çok sayıda kişiyi öldürdüğünü hatırlatıldı. Açıklamada protestocuların yoksulluk, işsizlik, hükümetin baskı ve zulmüne karşı görüşlerini açıkça ortaya koymak istedikleri ifade edildi.

HRW Orta Asya sorumlusu Steve Swerdlow ise Özbekistan'da insanların bugün de korku içinde yaşamaya devam ettiklerini ifade ederek “Düşüncelerini açıkça söylediklerinde öldürülmekle karşı karşıya kalacaklarını çok iyi biliyorlar” dedi.

Dünya Bülteni