Tüm ülkelerde gazeteciler ve entelektüellerin iktidar sahiplerine yol gösterip, alan açması ve ufuk kazandırması gerekirken maalesef ülkemizde bu kesim iktidarı çok geriden takip ediyor. Irak veya Suriye’deki gelişmeler incelendiğinde medyada çok az kaliteli içerik üretildiği, genelde olaylar medyana geldikten sonra ilgili konularla alakalı araştırma yapıldığı gözlemlenmektedir. Irak’ta 13 yıldan bu yana yaşanan ve aslında onlarca yıllık arka planı olan gelişmeleri medyanın veya gazetecilerin birkaç aylık olaylarla dar bir çerçeveden değerlendirmesi de buna örnektir. İran’ın Şii mezhebinin misyonerliği bağlamında Yemen, Irak, Filistin, Suriye, Lübnan ve diğer ülkelerde implant ettiği Şii hareketler ve bunları zamanı geldiğinde vekâlet savaşları için kullanması Türkiye’de araştırmacıların çok geç vakitte dikkatini çekmiştir. Irak’ın Sünnilerden arındırılmasında etkin rol üstlenen HaşdiŞa’bi isimli grup da bu proksi örgütlerden biridir. Bu yazıda HaşdiŞa’bi gruplarının hangi örgütlerden müteşekkil bir çatı organizasyon olduğunu ayrıntılı olarak ele alacağım. Makalenin ana omurgası “Yüzyılın En Uzun Tiyatrosu: Suriye” isimli kitabıma dayanmaktadır.

Halk Hareketi olarak Türkçeye tercüme edilen HaşdiŞa’bi Irak’ta Amerikan işgali sonrası ülkenin Şiilere teslim edilmesinin ardından farklı dini mercilere bağlı grupların ortaya çıkmasıyla gündeme gelmiş ve bu farklı grupların tek bir siyasi birim altında birleşmesiyle teşkil edilmiştir.  Irak işgali sonrası Amerika Birleşik Devletleri ülkenin İran kontrolündeki Şii grupların eline geçmesine karşı bir politika yürütmemiş ve pek çok belge ile de ispatlanacağı üzere ülkeyi İran kontrolüne geçirecek adımlar atmıştır. Sünni halkın topyekûn terörist ilan edilmesi ve devletin De-Baathification (Baas Partisinden Arındırma) politikalarıyla aslında Sünni halktan arındırılması sonucu ordudan bürokrasiye tüm alanlar Şii kontrolüne geçmiştir. Ancak Irak işgali sonrası farkı Şii din otoritelerine bağlı gruplar (Sistani, Şirazi, El Hekim, Sadr) kendilerine ait milis kuvvetler oluşturmuştur. Farklı dini grupların varlığına rağmen İran destekli ve şimdi içişleri bakanı olan Hadi el Amiri (El Amiri İran Irak savaşında İran saflarında kendi ülkesine karşı savaşacak kadar İran yanlısı bir Şiidir) liderliğindeki Bedir Tugayları eşitler arasında öne çıkmış ve nihayetinde ülkede en etkin grup olmuş, hatta devleti de yönetir hale gelmiştir. Hadi el Amiri’nin bu süreçte en büyük destekçisi Nuri el Maliki iken Türkiye başta olmak üzere bazı bölgesel ülkelerin tepkileri nedeniyle Nuri-el Maliki Cumhurbaşkanlığından Cumhurbaşkanı yardımcısı yapılarak görünürde mezhepçi yönetim değiştirilmiş izlenimi verilmişti. Ama politikalar aynen devam etmiştir.

Farklı Şii gruplar arasında yaşanan çatışmalarda İran sürekli arabulucu rolü üstlenmiş, tüm Şiilerin hamisi rolünü üstlenmiş, Sistani ekolünü giderek daha fazla zayıflatmış, Şirazi ekolünü ötekileştirmiş ve Irak’daSadr grubu da dâhil tüm Şii hareketleri kendi etkisi altına almıştır. Nitekim IŞİD’in Musul dâhil pek çok bölgeyi ele geçirmesinden sonra Haziran 2014 tarihinde İran’ın girişimleriyle muhtelif Şii gruplar nizami ordu dışında bir yapı olarak HaşdiŞa’bi grubu altında birleşmiş, liderliğine aynı zamanda Irak Ulusal Güvenlik Servisi başkanı olan Falih el Feyyad getirilmiştir. Askeri  liderliğine ise Amerika tarafından işgal döneminde bir süre hapsedildikten sonra yine ABD tarafından esrarengiz bir şekilde serbest bırakılan Mehdi el Mühendis getirilmiştir. El Mühendis Hamaney’in Irak’ta en güvendiği isimler arasındadır. Irak’ın Şii IŞİD’i olarak bilinen Kays el Gazali liderliğindeki (Geçtiğimiz günlerde Rusya’ya Muusl’u bombalamak için izin verilmeli açıklaması yapan ve Musul’da Hz Hüseyn’in intikamını alıyoruz ve Şii hilalini Musul ile tamamlayacağız diyen) Asaib Ehli Hak grubu ve Hadi el Amrii liderliğindeki Bedir Tugayları da HaşdiŞa’bi içindedir ve Haş’diŞabi grubuna dahil olan tüm yapılar aynı zamanda Suriye’de de Halep, Türkmendağı ve Şam’da katliamlar gerçekleştirmektedir. HaşdiŞa’bi 200 milyon dolar karşılığında Amerika’ya karşı cihad etmek haramdır fetvası veren Şii lider Sistani’nin 13 Haziran 2014 tarihinde Sünni halka yönelik IŞİD kılıfıyla cihad ilan etmesinden bir gün sonra kurulmuştur.

Bugün Suriye’de Halep başta olmak üzere pek çok bölgede yüzbinlerce Sünni sivili katleden gruplarla Irak’ta IŞİD bahanesiyle Sünni soykırımı yapan gruplar aynı gruplardır. Liderliklerini İran yapmakta, dini olarak Ayetullah Ali Hamaney’e dayanmaktadırlar. Dolayısıyla Şam Fetih Cephesinin Halep’ten ayrılması yönündeki çağrılar Halep’i de aynı karanlık şebekelere terk etme anlamına gelecektir.

HaşdiŞa’bi Şemsiyesi Altında Faaliyet Gösteren Şii Milis Gruplar

Ebû’lFazl el-Abbas Tugayı

Fazl bin Abbas grubu birçok yönüyle Sünni muhalefetin ÖSO’suna benzemektedir. ÖSO nasıl birçok Sünni grubun kullandığı ortak bir isim ve şemsiye haline gelmişse bu grup da Şii militan gruplar açısından benzer özellik taşımaktadır. Örgüt EbûAcib (diğer mahlası Ebû Hacer) isimli Şii lider tarafından yönetilmektedir. Örgüt ismini Hz Muhammed’in (sas) torunlarından, Hz Hüseyn’in babadan bir kardeşi olan Ebû’lFazl el-Abbas bin Ali’den almaktadır.Fazl bin Abbas Hz Hüseyin ile birlikte Kerbela’daşehid olmuştur ve ona sadakatiyle ünlenmiştir.¹ Fazl el-Abbas Tugayı’nın ilk resmi açıklaması aynı zamanda İran’ın Şii milislerin Suriye’deki varlığını gizlememe politikasını yürürlüğe koyduğu Haziran 2013 tarihinde yapılmıştır.² Ancak örgüt 2013 başında faaliyete başlamıştır. Diğer gruplar gibi bu grup da SeyyideZeyneb türbesini savunma amacıyla Suriye’de bulunduklarını iddiâ ederek varlıklarını meşrulaştırma yoluna gitmiştir. Ancak grup Halep ve diğer bölgelerde de çatışmalara katılmaktadır. Fazl el-Abbas Tugayı bir Hristiyanı dahi SeyyideZeyneb şehidi olarak övdüğü açıklamalar yapmıştır ve Humeynici ideolojisini gizlememektedir.³ Grubun Ebû Hacer isimli liderinin yanında Şii din adamı Beşir en-Necefi’ye bağlı Heysemed-Draj isimli bir lideri de bulunmaktadır.⁴ Bu grup bünyesinde en fazla farklı etnik unsur barındıran Şii gruptur. Fazl el-Abbas grubu içinde Afrikalılar, Hindistanlılar, Afganlar ve diğer bölgelerden savaşçılar bulunmaktadır. 2013 Mayıs ayında grup Hizbullah ve İran Devrim Muhafızları ile birlikte Kusayr kentinde çatışmalara katılmıştır. Şâm’daki faaliyetlerini de bu dönemde arttıran grup bu dönemde Irak’ta öldürülen birçok savaşçısı için cenaze merasimleri düzenlemiştir. Grup diğerleri gibi Irak’ta Kerbela’yı, Suriye’de ise SeyyideZeyneb türbesini koruduğunu iddiâ etmektedir. 2012 Ekim ayında bir Fazl el-Abbas Tugayı lideri 500 savaşçılarının olduğunu açıklamıştır. Ancak bu oran 2013 yılında 1000-1500’e⁵ 2014’te birkaç bine çıkmıştır. 2014 ortalarına doğru Irak’lı Şii milislerin çoğu IŞİD’in güçlenmesi ile birlikte Irak’a dönmek zorunda kalmışlardır.

Ayetullah Hamaney’e bağlı Irak’lı Şii terörist Abu Azrail: Sünni sivilleri diri diri yakıp döner bıçağı ile keserken. Ebu Azrail Avrupa basınında sık sık Irak’ın rambosu ve kahramanı olarak övülüyor.⁶

İmam Hüseyin Tugayı

EbûKerrar el-Bağali liderliğindeki grup Fazl el-Abbas Tugayı şemsiyesi altında faaliyet gösteren diğer bir gruptur. Grubun bazı üyelerinin aynı zamanda BeşşârEsed’e de biat ettiği görseller mevcuttur. Örgütün Irak Güvenlik Birimleri içinde oldukça güçlü bir ağırlığı olduğu bilinmekte, EbûZima gibi liderlerinin Irak Ordusu üniformaları giydiği bilinmektedir.⁷

Hizbullah Tugayları

Hizbullah Tugayları, Irak’ta İran yanlısı gruplar arasındaki en profesyonel savaşçılara sahip olanıdır. Şii çıkarlarının korunması ve ABD’den Şii toplum lehine bir takım çıkarların elde edilmesi amacıyla koalisyona baskı uygulamak için ABD işgali döneminde zaman zaman ABD hedeflerine saldırılar düzenlemiştir. Grubun liderliğini Cemal İbrahimi yapmaktadır. Haşim Ebû’l Ala ve Adnan el-Hamdavi Hizbullah Tugaylarının iki önemli lideri olarak ön plana çıkmaktadır.⁸ Grubun 2007 yıllarında İran’dan büyük destek aldığı bilinmektedir.⁹ İranlı subay Ebû Mehdi el-Mühendis İran Devrim Muhafızları adına gruba danışmanlık yapmıştır. Irak Hizbullah’ı ideoloji, organizasyon ve eylemsellik boyutlarında Lübnan Hizbullah’ını örnek aldığını gizlememektedir. Grubun Hizbullah logosuna benzeyen logosu, organizasyonu ve söylemleri güçlü İran kontrolü ve Hizbullah etkisini gözler önüne sermektedir. Washington Institute analisti Michael Knight grubun sıkı bir şekilde İran tarafından kontrol edildiğini vurgulamıştır.¹⁰ Grubun hâlihazırda genel liderliğini Haşim el-Hemdani yapmaktadır.¹¹ Hizbullah Tugaylarının Suriye’de ilan ettiği ilk kaybı Mart 2013 tarihinde Ahmed Mehdi Süveyli’nin öldürülmesidir.¹² Araştırmalar Suriye krizi öncesinde Hizbullah Tugayları savaşçılarının Suriye rejiminin nezaretinde Lübnan’a askeri eğitim almak amacıyla gittiklerini göstermektedir.

2009 yılında ABD tarafından terör örgütleri listesine alınan¹³ örgütün önemli liderleri ve üyelerinin ABD henüz Irak’tayken hapisten çıkarılması ABD’nin grubu gerçekten düşman görüp görmediğine dâir soru işaretleri doğurmuştur. ABD’nin, ilk eylemini ABD hedeflerine 2003 yılında yapan bir örgütü neden 6 yıl sonra terör örgütleri listesine aldığı sorusu da cevapsız kalmıştır. Gerçekteyse bu Şii gruplar ve İran’ın Sünni İslâmi harekete karşı hem Irak hem de Suriye’de ortak hareket etmesi ile ilgilidir. ABD hedeflerine saldırılar düzenlediği iddiâ edilse de örgütün Irak direnişinde etkin bir yerinin olmadığı bilinmektedir. ABD 2003 yılından beri faaliyet göstermesine rağmen ancak 2007–2008 yıllarında grubun bilinen bazı merkezlerini hedef almış ve sonradan çoğu serbest kalacak bazı üyelerini tutuklamıştır.¹⁴ Örgüt Mukteda es-Sadr liderliğindeki Mehdi Ordusuyla yakın ilişki içindedir.¹⁵ Sadr’ın yeni Irak’ta daha fazla söz hakkına sahip olmak amacıyla ABD güçleriyle -fazla uzamamasını ve kalıcı bir düşmanlığa dönüşmemesini umarak ve bunu planlayarak- giriştiği gövde gösterisi niteliğindeki çatışmalar da bu döneme denk gelmektedir. Sadr bir süre sonra sahip olduğu merkezlerin ele geçirilmesi üzerine Necef’te bir camiye sığınmış, kısa süre sonraysa İran’a kaçmıştır. Sadr daha sonra da Amerika'dan destek alıp Sünnilere karşı savaşmıştır. Irak işgal altındayken ve ABD ordusu Şii türbelerini hedef alıp Şiilerin kadınlarına tecavüz ederken Sadr Mehdi Ordusuna süresiz tatil verdiğini ilan etmiştir. Hizbullah Tugaylarının da Mehdi Ordusunun merkezi olan Sadr Kentinde faaliyet gösterdiği, çalışmalarını burasıyla sınırlı tuttuğu bilinmektedir. 2007 yılında tutuklanan grubun askeri lider Ali Musa Dakduk,¹⁶ 2012 Kasım ayında ABD tarafından esrarengiz bir şekilde serbest bırakılmıştır.¹⁷ Dakduk’un askeri liderliğini yaptığı örgüt kısa bir süre sonra Suriye’de faaliyet göstermeye başlayacaktır. Grubun İran Kudüs Gücü ile bağlantılı bir diğer lideri olan Ali el-Ğazali de aynı dönemde ABD tarafından tutuklanmış, kısa süre sonra; 2009‘da serbest bırakılmıştır.¹⁸

Hizbullah Tugayı’nın Irak’taki ABD karşıtı direnişe zaman zaman düşük yoğunluklu bazı sembolik saldırılarla katılmasının gerçek bir çatışma isteğinden değil, bu dönemde Şii’lerin ABD ve Batı ile işbirliği yapıp İslâm’a ihanet ettiği yönünde giderek artan eleştirilere cevap verme amacı taşıdığı düşünülebilir. Zîrâ ne ABD örgüte karşı diğer Sünni örgütlerde olduğu gibi etkin bir tasfiye kampanyasına girişmiş, ne de Şii örgüt ABD güçlerine karşı topyekûn ciddi bir çatışmaya girişmiştir. 2014 yılında ABD’nin IŞİD karşısında örgüte hava desteği vermesi ¹⁹ aradaki askeri çıkar birlikteliğini göstermesi açısından ilgi çekicidir. Bundan daha önceki tarihlerde de Mukteda es-Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu Şii Irak Ordusu ve ABD ordusu ile beraber Felluce’de yürütülen kuşatma ve katliam operasyonuna katılmıştır.²⁰ Sadr bu dönemde bir yandan Mehdi Ordusunu ABD saflarında savaştırırken diğer yandan Sünni halka birlik mesajları vermekte ve ABD karşıtı açıklamalar yapmaktadır. 27 Ocak 2015 tarihinde grubun ABD tankları ve Hummer ciplerinin de bulunduğu askeri konvoy ile Sünni bölgelerdeki hareketlere karşı savaşmaya gittiğini gösteren görseller grupla ABD arasındaki üstü örtülü anlaşmanın belgesi niteliğindedir.²¹ Zîrâ ABD Şii grupları hiçbir zaman hedef almamaktadır. ABD dış politikası Sünni hareketlere karşı Şii fanatikler ve İran’la işbirliği yapması gerektiği yönünde giderek artan bir eğilim göstermektedir. Ancak grup kendisine açık ABD desteğine rağmen savaştığı Sünni güçlerin ABD tarafından desteklendiği yönündeki iddiâlarda²² bulunmaktadır. Bu, ABD ile işbirliği yaptıkları yönünde Şii’ler için bir utanç sayılan ithamlardan kurtulup meşrûiyyet elde etme çabası olarak değerlendirilebilir. Ayrıca İran’ın Irak’taki etkinliğini artırmak için de bu tür örgütlerin zaman zaman saldırılarla ABD’ye baskı uygulamaları amaçlanmış ancak gerçek bir çatışmadan kaçınılmıştır. İran danışmanlığında kurulan bu tür örgütler Şii gençleri mobilize ve motive etme noktasında da büyük rol oynadıkları ve savaş sonrası Şii’lerin Sünni örgütleri dengeleyecek Şii bir örgütlenmeye sahip olması amacıyla kurulduğu da söylenebilir.

Hizbullah Tugaylarının Abraham tankları ve ABD HummerJipleri ile Sünni halka karşı katliama giderken görüntülenen konvoyu²³

2013 yılının Nisan ayında örgüt Suriye’deki faaliyetlerini resmen duyurmuştur.²⁴ Kısa süre sonra Suriye’de öldürülüp nerede öldükleri gizlenen yüzlerce savaşçının yanında Suriye’de “cihat ederken” öldüğü açıklanan birçok savaşçının da cenaze merasimleri ve resimleri basına yansımaya başlamıştır.²⁵

Bir Irak Hizbullah’ı Propaganda Afişi

Cenaze merasimlerinde İran dinî lideri Ayetullah Hamaney, Nasrallah, Sistani ve Sadr gibi Şii liderlerin resimleri ön planda tutulmaktadır.²⁶ Hizbullah Tugayları faaliyetlerini ve Şii gençleri Suriyeli muhaliflere karşı cihada teşvik eden ateşli marşlarla süslenen liderlerinin konuşmalarını günübirlik sosyal paylaşım ağlarına yüklemektedir.²⁷ Youtube, twitter ve facebook hiçbir Şii örgütün hesabını kapatmamıştır.

Şühedâ-i SeyyideZeynebTugayı

Irak Hizbullahı içindeki farklı fraksiyonların birbiriyle çatışması sonrası gruptan ayrılan Ebû Mustafa eş-Şeybani tarafından Nisan 2013 yılında kurulan grup Suriye’de rejim safında çatışmalara katılmaktadır. Hem İran hem de Irak vatandaşlığı bulunan grup lideri İran dinî liderliğine bağlıdır.²⁸ 2013 Ağustos ayında rejim tarafından düzenlenen kimyasal saldırı sırasında Ğuta bölgesinde muhaliflerin kimyasaldan kaçmasını engellemeye çalışan grubun bazı üyelerinin gaz dolayısıyla öldüğü rapor edilmiştir.²⁹ Grup 2013 yılı boyunca son derece ciddi kayıplar vermiş, Irak’ta öldürülen yüzlerce grup üyesi için cenaze merasimleri düzenlenmiştir.

Bedr Tugayları: Şehid Muhammed Bakır es-Sadr Tugayı

Resmi Sitesi: http://www.almejlis.org/

Liderleri: Ammar el-Hâkim, Hadi el-Âmiri

Bedr Tugayları Irak’ta İran’la en güçlü bağları olan ve Iraklı Şii gruplar arasında en eski gruptur. Grubun logosu İran Devrim Muhafızlarının logosu ile aynıdır.³⁰ 1980 yılında Saddam Hüseyin yönetimine karşı kurulan Şii muhalif grup bu dönemde kurucu lider olan Muhammed Bakır es-Sadr’ın öldürülmesiyle faaliyetlerini yer altına indirmiştir. Birçok grup lideri bu dönemde İran’a kaçmış, 2003 yılında ABD’nin Irak’ı işgal etmesiyle beraber ülkeye geri dönen Şii grubun liderleri ABD ile ortak hareket ederek Irak yönetimini oluşturmuşlardır.

Mehdi Ordusu

Suriye’de Şii güçlerin varlığı ilk haftalarda basına yansıyan Hizbullah üyelerinin görüntüleri ile belgelenmiştir. 2011 yılında muhalifler rejime destek veren Mehdi Ordusu üyelerini yakalamışlardır. Mehdi Ordusu lideri Mukteda es-Sadr kamuoyu önünde Şii-Sünni kardeşliğine yönelik mesajlar verirken gizli şekilde rejime destek vermek amacıyla Şii milisleri yönlendirmektedir.³¹ Irak savaşı sırasında da Sadr yanlısı milislerin ABD güçleriyle birlikte Felluce katliamına katıldıklarına dâir birçok belge yayınlanmış, ancak Mukteda es-Sadr bu iddiâları yalanlamıştır. Mukteda es-Sadr Suriye’deki varlığını sık sık inkâr etse de Mehdi Ordusunun Esed rejimine destek veren ilk Şii gruplardan olduğu ve kilit bir rol üstlendiği bilinmektedir. Mehdi Ordusu liderlerinden Evs el-Haci sık sık Suriye’yi ziyaret ederek milisleri organize etmektedir.³² Mayıs 2014 tarihinde Sadr Ofisi Mehdi Ordusunun Şii türbeleri korumak için Suriye’de olduğunu kabul etmiştir. Grubun Suriye’deki askeri liderliğini Ahmed el-Hacı es-Sadi yürütmektedir.

Mehdi Ordusu Lideri Mukteda es-Sadr

AsâibuEhli'l-Hak Örgütü

Mehdi Ordusundan ayrılan unsurların Hizbullah ve İran Devrim Muhafızları tarafından eğitilmesiyle kurulmuş bir Şii silahlı örgüttür. AsâibuEhli'l-Hak grubunun birçok üyesi Mehdi ordusundan ayrılanlardan oluşmaktadır ve iki grup üyeleri arasında yakın ilişki söz konusudur.³³ Örgütün lideri Kays el-ĞazaliMukteda es-Sadr’ın babası, Muhammed Sadık es-Sadr’ın öğrencisidir.³⁴ Örgüte ait propaganda videolarında Muhammed Sadık es-Sadr’a ait resimler Kays el-Ğazali’nin resimleriyle yan yana görünmektedir.

Örgüt çoğu zaman lideri Kays el-Ğazali’nin ismiyle Ğazali şebekesi olarak da anılmaktadır. Fazl el-Abbas Tugaylarının en önemli savaşçı kaynaklarından biridir.³⁵ Fazl el-Abbas grubuyla bu grup liderlerinin beraber görüntülendiği resimler mevcuttur. Grubun Irak Bedir Tugayları ile yakın ilişkileri mevcuttur. Irak’ta uzun yıllar devâm eden ABD ve Batı işgaline karşı sessizlik politikası izleyen ve ABD tarafından desteklenen siyâsî süreçte önemli rol oynayan Bedir Tugayları koalisyon güçleri çekildikten sonra artan ABD işbirlikçiliği iddialarına cevap vermek amacıyla aslında işgal sırasında bazı gizli birimlerinin işgale karşı savaştığını iddiâ etmiştir.³⁶

Bedir Tugayları ilk defa Suriye’de rejim saflarında savaştığını 2013 Temmuz ayında ilan etse de daha önceden de askeri varlığının olduğu bilinmektedir. AsâibuEhli'l-Hak grubu ilk kaybını 2012 başında vermiştir ve Şii savaşçı Cafer el-Ashab’ın cenazesi gizlice Bağdat’a getirilerek Irak ordusu nezaretinde defnedilmiştir. Örgütün ilan ettiği ilk kayıpları el-Ashab, Ebû Zer es-Sevdi ve EbûSeccad el-Havli isimli savaşçılardır. Örgütün dinî liderleri EbûSeccad el-Havli’nin cenaze merasiminde kendisini İslâm şehidi olarak nitelendirmişlerdir. Açıklamada “Şii lider SeccadNasıbi’ler (Sünniler) ile savaşmak için büyük çaba gösterdi” denilmiştir.³⁷ Örgüt sık sık Şii teolojisine dayanan marşlar yayınlayarak taraftarlarını savaşa davet etmektedir.³⁸ 2012 yılında Irak’ta örgüt üyeleri bir Sünni camiine baskın yapmış ve daha sonra camiyi Şii camiine çevirmişlerdir.³⁹ Örgütün lideri Kays el-Hazali 2014 yılında Irak içişleri Bakanı Hadi el-Amiri ile bir görüşme yapmış ve Sünni uyanışa karşı savaşacakları mesajı vermiştir.⁴⁰

2013 tarihinde grubun manevi liderlerinden Muhammed et-Tabatabai grubu Suriye içinde ziyaret ederek moral vermiştir.⁴¹ Muhammed Tabatabai ve Kazım el-Abadi AsâibuEhli'l-Hak grubu lideri Kays el-Ğazali’nin yardımcılarıdır. Ekrem el-Kabi ile Leys el-Ğazali de örgüt içinde etkin isimlerdir. Örgüt 2011’de Beyrut’ta Şeyh Ammared-Delpi liderliğinde bir ofis açmıştır.⁴²

Örgüt İran öğretilerine göre hareket etmekte ve İran dinî liderliğinden emir almaktadır. Örgüt İran’ın dinî liderliği ve Velayet-i Fakih görüşüne bağlıdır.⁴³ Örneğin AsâibuEhli'l-Hak grubunun dinî lideri Büyük Ayetullah Kazım el Hairi Irak asıllı bir din adamıdır ve Kum’da yaşamakta, İran’la sıkı işbirliği yapmaktadır.Örgüt politik amacını “İran devriminin dinî ve politik prensiplerini Irak içinde ve dışında yaymak” olarak belirtmektedir.⁴⁴ Birçok kaynak AsâibuEhli'l-Hak ile Hizbullah Tugaylarına İran Devrim Muhafızları Komutanı Kasım Süleymani’nin 2012 başında Suriye’ye girme emri verdiğini göstermektedir.⁴⁵ Yine kaynaklar örgüt üyelerinin Lübnan’a gidip askeri eğitim aldıklarını göstermektedir.⁴⁶ AsâibuEhli'l-Hak örgütü hem Suriye hem de Irak’ta faaliyet göstermektedir. Suriye’de örgüt Haydar el-Kerrari Tugayı ismini de kullanmaktadır. Örgüt üyeleri daha çok Halep merkezli faaliyet yürütmektedir. Örgüt sık sık Suriye’de muhaliflerle yaşanan çatışmalardan görüntüler paylaşmaktadır.⁴⁷ Örgütün yaklaşık 3 bin savaşçısının bulunduğu iddiâ edilmektedir. ABD raporlarına göre örgüt İran tarafından askeri eğitim, silah ve finans açısından desteklenmektedir.⁴⁸ Örgüt 2014 Irak seçimlerinde Sadıklar Blok’unu desteklemiştir.

AsâibuEhli'l-Hak Örgütü lideri el-Ğazali ve savaşçıları Irak Başbakanı Nuri el-Maliki ile birlikte.

Hizbullah en-Nuceba- Ammar Bin Yasir Tugayı

AsâibuEhli'l-Hak grubunun eski sözcüsü Ekrem el-Kaabi liderliğinde kurulan bir diğer Şii militan gruptur. Haziran 2013 tarihinde kurulan grup aynı zamanda Zulfikar Tugayları ile de ilişkilidir ve Ammar bin Yasir Tugayı, Haydar el-Kerrari Tugayı⁴⁹, el-Hammad Tugayı ve Hasan el-Mücteba Tugayı isimli üç alt birimre sahiptir.⁵⁰ Grup AsâibuEhli'l-Hak isimli Şii militan grubun içindeki çeşitli fraksiyonların çatışması sonucunda İran’ın arabuluculuğu ile desteklenip iç çatışma büyümeden bağımsız bir yapı olarak büyümesi sağlanmıştır. 2007 yılının Ağustos ayında iki Şii grup olan Mehdi Ordusu ile Bedr Tugayları arasında yaşanan çatışmalarda da 50’den fazla Şii yaşamını yitirmiştir.⁵¹ Şii gruplar arasında yaşanan sürtüşmeler genelde İran’ın arabuluculuğu ile çözülmektedir. Grubun Iraklı din adamı Şeyh Kasım et-Tai ile dinî bağları mevcuttur. Kasım et-Tai aynı zamanda Fazl el-Abbas Tugaylarının manevi lideridir. Ammar bin Yasir Tugayı diğer birçok gruptan farklı olarak sadece SeyyideZeyneb türbesinde değil, Halep, Kusayr ve Humus bölgelerinde de savaşmaktadır.⁵² Ammar bin Yasir Tugayı 4 Haziran 2013 tarihinde 7 savaşçısının ölümünü duyurmuştur.⁵³ Bu grubun erken dönemde Suriye sahasına giriş yaptığını göstermektedir. Örgüt Suriye’de aynı zamanda Hammad Tugayı ismini de kullanmaktadır.⁵⁴ Ammar bin YasirSadrist bir örgüttür ve Humeyni’nin fikirlerini benimsemektedir.⁵⁵

Zulfikar Tugayı

Suriye’de faaliyet gösterdiğini açıklayan ilk Iraklı Şii gruplardan biridir. Örgüt ismini Hz Ali’nin ünlü kılıcından almıştır. Bu nedenle sıklıkla “Hz Ali kılıcını Müşriklere karşı savaşta kullandı, Şiiler ise emperyalistlerle işbirliği yapıp Müslümanlara karşı kullanıyor” yönünde ithamlara maruz kalmaktadır. SeyyideZeyneb türbesini korumak için Suriye’de bulunduğunu 2013 Haziran ayında ilan eden grubun kurucu liderliğini Fadıl Subhi ve Haydar el-Cuburi yapmıştır. Grubun lideri Fadıl SubhiDer’a’da çatışmalarda öldürülmüş yerine el-Cuburi gelmiştir.⁵⁶ el-Cuburi’nin esir sivilleri katlettiğini gösteren bazı videolar basına yansımış, Şii gruplar bu görsellerle korku propagandası yapmışlardır. Grubun Suriye En-Nabak bölgesinde insanlığa karşı suç sayılacak bir katliam gerçekleştirdiği de uluslararası basına yansımıştır.⁵⁷ Zulfikar Tugayı daha çok Irak Divaniye şehrinde etkinlik göstermektedir. Irak’ta da IŞİD’e ve Sünni muhalefete karşı savaşan Zulfikar Tugayları IŞİD’i“Faşist Siyonist proje” olarak tanımlamakta⁵⁸ ancak IŞİD ve diğer Sünni gruplara karşı savaşında ABD ve İsrail’in başını çektiği uluslararası koalisyondan yardım almaktadır. Grup Sünni halka karşı Anbar’da yapılan ve Irak Başbakanı Nuri el-Maliki tarafından “Hz Hüseyn’in taraftarları ile Yezid’in taraftarları arasında gerçekleşen savaş” olarak tanımladığı büyük çaplı operasyonlara katılmıştır.⁵⁹

Irak üzerinden erken dönemde otobüslerle Suriye’ye giden Zulfikar Tugayı Savaşçıları

 

Dipnotlar:

1- The Rise of Shi’iteMilitiasandThe Post-Arab Spring SectarianThreat,  K. Gilbert,  October 2013   http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

2- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

3- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

4- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

5- The Rise of Shi’iteMilitiasandThe Post-Arab Spring SectarianThreat,  K. Gilbert,  October 2013   http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

6- Video no–161 https://www.youtube.com/watch?v=0NAvTEQ9eXQ&sns=tw

7- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

8- The Rise of Shi’iteMilitiasandThe Post-Arab Spring SectarianThreat,  K. Gilbert,  October 2013   http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

9- http://www.trackingterrorism.org/group/kata%E2%80%99ib-hizballah

10- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

11- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

12- FromKarbalatoSayyidaZaynab: Iraqi Fighter in Syria’sShiaMilitias, CTL Sentinel, August 2013 Vol. 6 Issue 8

13- http://www.reuters.com/article/worldNews/idUSTRE56165320090702

14- http://www.longwarjournal.org/archives/2008/07/coalition_forces_cap.php

15- http://www.pvtr.org/pdf/GroupProfiles/Kata'ibHezbollah-05March10.pdf

16- http://www.longwarjournal.org/archives/2007/07/iran_hezbollah_train.php

17- http://www.nytimes.com/2012/11/17/world/middleeast/iraq-said-to-release-hezbollah-operative.html?_r=0

18-  http://www.pvtr.org/pdf/GroupProfiles/Kata'ibHezbollah-05March10.pdf

19- http://www.longwarjournal.org/archives/2014/09/us_supported_hezboll.php

20- Video no–161  https://www.youtube.com/watch?v=-d5E7uL4iNQ

21- Video no–162  https://www.youtube.com/watch?v=ItK0Jb88quw

22- http://jihadology.net/category/kataib-hizballah/

23- Video no–163  https://www.youtube.com/watch?v=ItK0Jb88quw

24- http://www.reuters.com/article/2013/04/10/us-syria-crisis-iraq-idUSBRE9390OB20130410

25- http://jihadology.net/2013/05/11/hizballah-cavalcade-roundup-of-iraqis-killed-in-syria-part-1/

26- Video no–164 https://www.youtube.com/user/MHNDFA12

27- Video no–165 https://www.youtube.com/watch?v=Nkr_COi3YmI

28- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

29- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

30- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

31- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

32- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

33-  “TheShiiteJihad in SyriaandItsregionalEffects” The Washington Institue 2015  https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PolicyFocus138_Smyth-2.pdf

34- The Rise of Shi’iteMilitiasAndThe Post-Arab Spring SectarianThreat, K. Gilbert,  October 2013  http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

35- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

36- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

37- Video no–166 https://www.youtube.com/watch?v=VcUX-0UVCew

38- Video no–167 https://www.youtube.com/watch?v=n3SriCwi98Y

39- http://www.aliraqnews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=2801:2012-08-14-09-59-41&catid=1:2010-12-09-22-46-00&Itemid=3

40- Video no–168 https://www.youtube.com/watch?v=_CHhEtD9UtQ

41- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

42- The Rise of Shi’iteMilitiasAndThe Post-Arab Spring SectarianThreat, K. Gilbert,  October 2013  http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

43- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

44- The Rise of Shi’iteMilitiasAndThe Post-Arab Spring SectarianThreat, K. Gilbert,  October 2013  http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

45-  Iran in Syria, InstituteforStudy of War, WillFulton, Joseph Holliday, Sam Wyer, May 2013  http://www.understandingwar.org/sites/default/files/IranianStrategyinSyria-1MAY.pdf

46- The Rise of Shi’iteMilitiasAndThe Post-Arab Spring SectarianThreat, K. Gilbert,  October 2013  http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

47- Video no–169 https://www.youtube.com/watch?v=1bM2RUFp3oI

48- http://iran-times.com/us-officials-name-3-iraqi-militias-armed-by-iran-to-kill-yanks/

49- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

50- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

51- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PolicyFocus138_Smyth-2.pdf

52- HizbAllah’sGambit in Syria, MatthewLevitandAaron Y. Zelin, August 2013 CTC SentinelSyria: Vol. 6 Issue 8

53- The Rise of Shi’iteMilitiasAndThe Post-Arab Spring SectarianThreat, K. Gilbert,  October 2013  http://i-hls.com/wp-content/uploads/2014/02/Gilbert-ICT-Rise-of-Shiite-militias-and-post-Arab-Spring-sectarian-threat.pdf

54- http://www.trackingterrorism.org/group/harakat-hizb-allah-al-nujaba

55- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_4-1.pdf

56- https://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PF138Appendices/PF138_Appendix_2.pdf

57- http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/shia'a-en.pdf

58- http://jihadology.net/category/liwaa-zulfiqar/

59- http://jihadology.net/category/liwaa-zulfiqar/