Ebadi, halktan gelen reform talepleri ve yeniden sahneye çıkan din adamı Mukteda El Sadr’ın meydan okuması üzerine 31 Mart’ta parlamentoya yeni bir teknokrat kabine listesi sundu. Parlamento bu öneriyi 12 Nisan’a kadar ele alacak. Şii ittifak da dâhil siyasi yelpazelenin farklı kesimlerinden Ebadi’nin kabine adaylarını seçerken siyasi gruplara danışmadığı yönünde itirazlar geldi. Ebadi’nin listesi parlamentoda sert bir direnişle karşı karşıya. Liste onay alsa dahi Ebadi üzerindeki baskı artacak, kendisinden somut sonuçlar beklenecek.

Ali Mamouri, Irak Ulusal İttifakı çatısı altında toplanan Şii partiler arasında baş gösteren anlaşmazlığı ele alıyor. Temmuz 2015’te patlak veren kitlesel gösterilerde reformların yapılması, siyasilerin hesap vermesi, kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi gibi talepler dile getirilmişti. Gösterilerin ilk başta ne mezhepsel ne de dini bir boyutu vardı. Ancak Adnan Abu Zeed’in anlattığı gibi Ebadi’ye ve diğer Ulusal İttifak liderlerine karşı güçlü bir rakip olarak yeniden ortaya çıkan Sadr gösterileri sahiplendi.

Necef’teki Şii dini önderliği ise reform ve kamu hizmetleri konusunda adım atamayan, anlamlı siyasi ittifaklar kuramayan Ebadi’ye mesafe koydu. Necef’ten artık hükümete destek açıklamaları gelmiyor. Büyük Ayetullah Ali El Sistani siyasi çekişmeden uzak dururken, Sadr ve eski Başbakan Nuri El Maliki Ebadi’yi koltuğundan indirmeye çalışıyor. İran’ın arabulucu olmasını da reddeden Sadr, İran ve ABD’nin Irak’ın iç işlerine karışmasına yönelik milliyetçi tepkinin rüzgârını arkasına almak istiyor.

Mamouri bu konuda şöyle yazıyor: “Şii partilerle Şii akımların siyasi görüş ayrılıkları artık siyasetçiler arası tartışmalardan ibaret değil. Bunlar sokağa inmiş durumda. Diplomatik dil değişti, tehditler duyulmaya başlandı. Halkı Yeşil Bölge önünde kitlesel oturma eylemlerine çağıran Sadr, yolsuzlukların ve hükümet icraatlarının protesto edilmesini istedi, Ulusal İttifak içindeki Şii rakiplerini zor durumda bıraktı. 18 Mart’ta başlayan oturma eylemleri zamanla büyüdü. Mevcut hükümetin teknokrat bir hükümetle değiştirilmesini isteyen Sadr, bu talebin yerine getirilmemesi hâlinde Yeşil Bölge’ye yürüme tehdidinde bulundu. Şii ittifakı içinde çoğunluğu temsil eden (Maliki’nin) Hukuk Devleti Koalisyonu ise 16 Mart’ta yayımladığı sert açıklamada Sadr’ın protesto çağrısının yasalara ve anayasaya aykırı olduğunu söyledi. Açıklama uyarıyla, hatta tehditle sona erdi: ‘Silahların karşısına silahlar, adamların karşısına adamlar çıkacaktır. Bu durumda en çok halk, ülke ve özellikle İslam Devleti çetelerinin yıkamadığı bölgeler kaybedecek. Sokağa başvurmak ülkenin ve toplumun yıkımına yol açacak bir hatadır.’ ”

Mohammed Salih, Ebadi’nin reform girişiminin Bağdat’la Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki çatlağı da derinleştirdiğini aktarıyor. Irak parlamentosundaki Kürt partileri (Kürdistan Demokratik Partisi, Kürdistan Yurtseverler Birliği, Gorran ve Komal) Erbil’deki anlaşmazlıklarını bir kenara bırakarak Ebadi’nin çabalarına karşı büyük ölçüde birleşti. Kürt partilerine göre Ebadi Kürtlerin taleplerini yeterince dikkate almıyor. Ebadi’nin petrol bakanlığına aday gösterdiği Nizar Salim Numan Doski de parlamentodaki Kürt bloklarının desteği olmazsa görevi kabul etmeyeceğini açıkladı.

Mamouri ise yaşanan gelişmeleri şöyle değerlendiriyor: “Tüm bunlar Şii ittifakının iç anlaşmazlıkları çözebilecek siyasi dinamikleri yitirdiğini gösteriyor. Şii güçler iç kavgalarını Şii kesimin dışına taşıdı. Şiilerin üst dini mercii ve İran gibi geleneksel güç odakları da ortak mezhep temelinde arabuluculuk yapmadı, kavgayı frenlemedi.”

Kaynak: Al-Monitor