HAKSÖZ-HABER

Türkiye’de bürokrasinin Irak Kürdistanını tanımlamaya dönük tuhaflıkları bir türlü bitmek bilmiyor. Uzun yıllar devlet söylemi olarak kullanılan “Kuzey Irak” yerine son 10-15 yıldır literatüre yerleşen “Irak Kürt Bölgesel Yönetimi” terkibi tam oturmaya başlamıştı ki her ne olduysa bu terkip Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Basın Halkla İlişkiler Tanıtım Subayı Deniz Yarbay Şebnem Aktop'un literatüre soktuğu “Irak Kuzeyi Bölgesel Yönetimi” gibi tuhaf bir tanımlamayla yer değişti. Yarbay Şebnem Aktop'un bu tercihi "Türkiye'nin IKBY dili değişiyor mu?" sorusunu akla getirdi.

‘Kuzey Irak’tan ‘Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne

İkinci Körfez Savaşı’ndan itibaren iyileşmeye başlayan Türkiye-Erbil ilişkileri, Saddam Hüseyin'in devrilmesinden sonra boyutlanarak ivme kazanmıştı.

2005'te yeni Irak Anayasası hazırlanmış ve bunun sonucunda zaten fiili olarak 30 yıldır var olan "Irak Kürdistan Bölgesi (IKB)" anayasayla güvence altına alınmıştı.

Bu tarihten itibaren Türkiye, Irak ile olan ilişkilerini Bağdat ve Erbil yönetimi olarak ikiye ayırmış, Mart 2010'da Türkiye'nin Erbil Başkonsolosluğu faaliyete girmişti. Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan da 2011'de Erbil’i ziyaret ederek bu yakınlaşmaya ivme kazandırmıştı.

Erdoğan'ın davetiyle IKBY eski Başkanı Mesud Barzani'nin Diyarbakır ziyareti de ilişkilerde tarihî bir adım olarak kabul edilmişti.

Öte yandan 2014 yılında dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu'nun Erbil ziyaretinde "Türkiye Kürt Bölgesi'nin güvenliği için gereken her türlü desteği verecektir" açıklaması ve ardından Ankara'nın Erbil ile 50 yıllık petrol anlaşması imzalaması ilişkilerde zirve yapan bir gelişme olarak değerlendirilmişti.

Türkiye’deki Çözüm Süreci masasının PKK’nın istismarları sonucunda devrilmesinden sonra da Eylül 2017'de bağımsızlık referandumu kararı Türkiye-Erbil ilişkilerini germiş ancak tamamen koparma noktasına getirmemişti.

Türkiye 2000'lerin ortalarına kadar bir resmi söylem şeklinde bölgeyi tanımlarken "Kuzey Irak" ifadesini kullanırdı. Irak Kürdistan Bölgesi'nin anayasada güvence altına alınması ve ilişkilerin gelişmesinden sonra "Kuzey Irak" tanımının yerine "Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY)" ifadesi daha çok kullanılmaya başlandı. Nitekim o gün bugündür hükümet yetkilileri hem Erbil ziyaretlerinde hem de basın açıklamalarında daha çok "Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY)" demeyi tercih etti ve bu ifade devletin birçok kurumu tarafından da kullanılır hale geldi.

‘Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden "Irak Kuzeyi Bölgesel Yönetimi'ne (mi?)

Bu arka planla birlikte düşünüldüğünde Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Basın Halkla İlişkiler Tanıtım Subayı Deniz Yarbay Şebnem Aktop'un dünkü bilgilendirme toplantısında bölgeyi tanımlarken "Irak Kuzeyi Bölgesel Yönetimi" demesi haliyle dikkat çekici olmakta.

Oysa Aktop, 22 Kasım'daki bilgilendirme toplantısında bölgeyi tanımlarken "Irak Kürt Bölgesel Yönetimi" ifadesini kullanmıştı.

Bu tuhaf değişimin basit bir dil sürçmesi mi, Aktop’un bilinçli olarak kullandığı kişisel bir tercih mi, bakanlığın kararı mı olup olmadığı merak konusu… Bu sorular şimdilik belirsizliğe mahkum görünüyor ancak her halükârda ‘Kuzey Irak’tan ‘Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne ve şimdi de ‘Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden ‘Irak Kuzeyi Bölgesel Yönetimi’ terkibine çark eden bu serüvenin son derece can sıkıcı ve de tuhaf olduğu açık.