Kamal Afzali / The New Arab
Meryem Taştekin / Haksöz-Haber

Ulusal İstatistik Ofisi’nin Haziran ayı verilerine göre Mart ayının başından Mayıs ayına kadarki dönemde Kovid-19'dan kaynaklanan ölümlerin Müslümanlar arasında diğer herhangi bir dini gruba kıyasla daha yüksek olduğunu gösterdi.

Reuters haber ajansının aktardığı Ulusal İstatistik Ofisi raporuna göre “Dini gruplar arasındaki ölüm farkının önemli bir kısmı… Sosyo-ekonomik ihtiyaçların daha fazla olduğu bölgelerde yaşamak gibi bu gruplara mensup kişilerin farklı yaşam koşullar ile açıklanmaktadır”.

İngiltere Müslüman Konseyi'ne göre, İngiltere'deki Müslüman nüfusun %46'sı İngiltere'deki yoksulluk düzeyi bakımından en düşük %10’un ikamet ettiği yerlerde yaşıyor. Buna karşılık, İngiltere’nin en zengin %10’nun yaşadığı yerlerde sadece Müslümanların %0,9’u yaşıyor.

İngiltere'deki ikinci en büyük Müslüman topluluk olan Bangladeş kökenli insanların Kovid-19'dan ölme olasılığı beyaz İngiliz etnik kökenden gelenlere göre iki kat daha fazladır.

Genel nüfus içinde, 21 Mart -8 Mayıs 2020 arasındaki dönemde tüm nedenlerden ölüm oranı, 2014-18 aynı dönemdeki ortalamaya göre 1.7 kat daha yüksek gerçekleşmiştir.

Orta ve Batı Afrika'da doğan insanlar için 2020'deki ölümleri karşılaştırırken, bu rakam 4.5'tir. Orta Doğu'da doğanlar için ise 3.2’dir. Her iki bölge de dünyanın en büyük Müslüman topluluklarına ev sahipliği yapıyor.

Ulusal Sağlık Servisi çalışanlarından hayatını kaybedenler arasında Müslümanlar vardı ve parlamenterlerden Müslüman topluluğun diğer saygın üyelerine kadar çok sayıda tanınmış Müslüman da hayatını kaybetti.

İngiliz Müslümanlar pandemi dönemini çok zor geçirmelerine rağmen cemaati içi dayanışma sayesinde en iyi mücadele verenler arasında yer aldı.

“Müslüman Hayır Kurumları Forumu” ve İngiltere’deki Müslüman Hayır Kurumları

Şu anda 1000'den fazla kayıtlı hayır kurumundan oluşan İngiltere’deki Müslüman yardım “sektörü” son on yılda hızla büyüdü.

2007 yılında kurulan Müslüman Hayır Kurumları Forumu İngiliz Müslüman hayır kurumları için ana ağ olarak faaliyet göstermektedir. 

Müslüman Hayır Kurumları Forumu bu konudaki rolünü "sorumlu, şeffaf ve verimli bir İngiliz Müslüman hayır kurumu oluşturmak" olarak nitelendiriyor.

Standartları geliştirme misyonları, yardım faaliyetlerindeki liderliklerinden kaynaklanmaktadır. Uluslararası yardım ve geliştirme programları alanlarına odaklanan çalışma grupları aracılığıyla ortaya çıkan zorluklarla ilgili rehberlik sağlamanın yanı sıra eğitim programları ve birebir destek sağlar.

Müslüman Hayır Kurumları Forumu ayrıca üyelerinin politikacılar, hükümet organları ve araştırma kurumları gibi çok çeşitli dış paydaşlarla ilişkilerini güçlendirmeyi hedeflemektedir.

Geçen yıl yaklaşık 450 milyon lira toplayan Birleşik Krallık'ta faaliyet gösteren uluslararası Uluslararası sivil toplum kuruluşları hem yurtiçinde hem de yurtdışında acil kriz karşısında onlarca yıllık deneyime sahip oldular.

“Ulusal Dayanışma Kampanyası”

The New Arab’a konuşan Müslüman Hayır Kurumları Forumu yöneticisi Fadi Itani, İngiltere’deki Kovid-19 ölümlerinin gidişatıyla ilgili -İtalya'nın sadece iki hafta gerisinde kalması şeklinde- ortaya çıkan tablonun,  yardım ağının misyonunu daha önce hiç olmadığı gibi nasıl canlandırdığını anlatıyor.

Mart ayının sonlarında, Birleşik Krallık Müslüman cemaatinin liderleriyle görüştükten sonra Müslüman Hayır Kurumları Forumu, krize toplu olarak yanıt vermek için Müslüman yardım kuruluşları ve yardım gruplarından oluşan ulusal bir koalisyon kurarak "Ulusal Dayanışma Kampanyası" başlattı.

20 hayır kurumu başkanı ve İngiltere Müslüman Konseyi gibi ulusal Müslüman organlar tarafından desteklenen Fadi'nin “ulusal Müslüman yanıtı” olarak adlandırdığı kampanyanı çeşitli kolları savunmasız hane halkı üzerindeki ezici ekonomik zorluklar, akıl sağlığı zorlukları ve cenazelere ilişkin endişeler ve yakınlarını kaybetmişlere destek gibi acil konulara çözümler şeklinde ortaya çıktı. 

Müslüman Hayır Kurumları Forumu aylarca, Birleşik Krallık'taki kasaba ve şehirlerde Kovid-19'a karşı, hızla artan yardım faaliyetine destek veren yerel yardım kuruluşları aramaya ve belirlemeye devam etti.

İşbirliğini kolaylaştırmak amacıyla Müslüman Hayır Kurumları Forumu gönüllüler ve kaynaklar konusunda destek bulmalarının yanı sıra büyük, ulusal finansman kaynaklarına yönlendirilmeleri için birbirleriyle bağlantı kurmalarına izin verdi. Müslüman Hayır Kurumları Forumu bugüne kadar 175 aktif taban örgütü kurdu.

Bu ağ kampanyasının önemli bir unsuru Müslüman hayır kurumları için rehberlik hizmeti sunması olmuştur. Gönüllülere güvenlik rehberliğinin ana hatlarını ortaya koyup üyeler için hazırlanan ayrıntılı PDF kılavuzları ve gıda sağlama gibi yardım hizmetlerinde en iyi uygulamalar sunuldu.

Müslüman Hayır Kurumları Forumu aynı zamanda hayır kurumları için lojistik rehberlik sağladı ve kısa süre önce İngiltere hükümetinin izniyle hayır kurumlarının işlerini koruyabilmelerini sağlamak için daha kapsamlı bir webinar (internet üzerinden seminer) verdi. Fadi, The New Arab’a yaptığı açıklamada bu ağın, yardım kuruluşlarının sorunlarını tartışıldığı ve gelecek projeksiyonu çizilip dayanışmanın güçlendirildiği 60 kadar katılımcının katıldığı zoom uygulaması üzerinden düzenli olarak toplantılar gerçekleştirdi.

Taban Etkisi

Müslüman Hayır Kurumları Forumu’nun başlattığı “Ulusal Dayanışma Kampanyası”nda kampanyaya katılan yerel Müslüman yardım gruplarının çalışmaları öne çıktı.

Nisan ayında Kent şehrindeki Müslüman Refah Derneği, karantinayı yalnız geçiren ve yardıma ihtiyacı olan kişilere reçeteli teslimat hizmetleri sunan bir “buddying sistemi” (iki kişinin birbirine yardım ettiği ya da birbirini koruduğu sistem) kurmak için yerel yetkililerle birlikte çalıştı. Aynı zamanda Nottingham'daki Müslüman Eller grubu, yerel yardım gruplarına afet müdahale eğitimi verdi.

Manchester'da, İnsani Yardım Vakfı şubesi, yüksek risk grubundaki hane halkı, yaşlılar ve diğer yardıma ihtiyacı olan insanlara; el dezenfektanları, maskeler, parasetamol, çoklu vitaminler gibi ilaç ve temel malzemelerin aynı gün dağıtımına yardımcı olmak için şehirdeki eczanelerle ile birlikte hareket etti.

Bradford Camiler Konseyi ve Bradfor Vakfı elli yerel işletme ve otuz gönüllü kuruluşla birlikte mülteciler ve sığınmacıları desteklemek için toplumu koordine etti.

Bradford merkezli STK bugüne kadar bazen kamu fonlarına erişimi reddedilen grupları desteklemek için çeşitli görevlerde istihdam edilmek üzere 1.000 gönüllü kişiyi, üyesi yaptı.

Müslüman Eller İngiltere’de uzun süredir gıda dağıtımı için faaliyet gösteren yardım kuruluşu Fare Share işbirliğinde ülke genelindeki yoksul topluluklara yaklaşık 4.000 öğün yemek vermeyi başardı. Beraber hareket etmelerinin sonucunda, depo işleri, sınıflandırma, ulaştırma ve teslimat gibi gıda dağıtım sürecinin farklı alanları birleşmiş oldu. Yardım kuruluşu ayrıca muhtaç aileler için mezar masraflarını karşılamak üzere bir Koronavirus Müslüman Mezar Destek Hattı ve Müslüman Mezar Fonu kurdu.

Büyük bir uluslararası kalkınma ve yardım kurumu olan İnsani Çağrı kurumu, pandemi sırasında sayısı artan mağdurlar ve aile içi şiddetten kurtulanların geçici olarak ailelerinin yanından taşınmalarını desteklemek üzere faaliyet gösterdi. Bunun yanı sıra sıcak yemek dağıtım projesinin bir parçası olarak, haftalık olarak sıcak yemekleri ulaştırmak yoluyla aile içi şiddetten etkilenen kadın, erkek ve çocuklara yardım ve destek sunan bir organizasyonu desteklemektedir.

Profesyonel kuruluşlar ayrıca, Müslüman Hayır Kurumları Forumu'nun kampanyası kapsamında Koronavirüsle ön safta mücadele edenleri desteklemek için harekete geçti. İngiliz İslam Tıp Birliği tıp öğrencilerine uygulamalı eğitim ve acil durumlarla başa çıkmanın yollarını göstermenin yanı sıra manevi ve kişisel bakım da dahil olmak üzere rehberlik ve pratik bilgiler içeren web seminerleri şeklinde eğitim veriyor.

Birliğin ve Umudun Öyküsü

Müslümanların virüsün yayılmasındaki rolünü içeren komplo teorileri, Birleşik Krallık'ta aşırı sağ gruplar arasında ağızdan ağıza dolaştı. Müslüman karşıtı nefret mağdurlarını destekleyen Tell Mama örgütü, bu tür teorileri yayan aşırı sağcı grupların onlarca olayını kaydetti.

The Guardian, İngiliz Müslümanların parlamento grubu (APPG) Westminster başkan yardımcısı parlamenter Tan Singh Desi Haziran ayının ortalarında camilerin İngiltere çapında yeniden açılmaya başlamasıyla birlikte İslamofobik saldırıların artabileceği uyarısında bulundu . APPG başkan yardımcısı parlamenter Wes Streeting polisi camilerde güvenliği artırmaya çağırdı.

Fadi, Müslüman Hayır Kurumları Forumu kampanyasının vizyonunun bir kısmının, İslamofobik anlatılara karşı ulusal Kovid-19 mücadelesine güçlü bir katılım göstermek olduğunu söyledi. Fadi, ihtiyaç duyan herkese destek sunan Müslüman hayır kurumlarındaki gönüllülerinin çoğunun da Müslüman olmadığını sözlerine ekledi.

Müslüman Hayır Kurumları Forumu ile ilgili olarak paylaşılan bir video bunun güçlü görsel bir ifadesidir. Tüm gönüllüler yardım gönüllüsü yeleği giyip, kulaklıklar ve maskeler takarak küçük takımlar halinde çalışıyorlar ve bu günlük çalışmalarının anlık görüntülerini kaydediyorlar.

Bazıları Londra'daki aşevlerinin dışında ücretsiz yemek standları kurarken, diğerleri Bradford hastanelerine dağıttıkları kamyonetlerden kolileri boşaltıyor. Ayrıca İngiltere'deki en fazla sayıda ölümlerin gerçekleştiği yerler olan huzur evlerine kişisel koruyucu ekipman dağıtan gönüllüler bulunuyor.

Bir yardım kuruluşu çalışanı, yaşadıkları bu tecrübenin önemli bir yönüne şöyle dikkat çekiyor:

"Farklı topluluklardan, farklı kökenlerden, normal bir günde, normal yaşam akışında birbirleriyle tanışması mümkün olmayan belki de birbirleriyle hiç konuşmaya ihtimali bulunmayan insanlar birlikte çalışıyorlardı"

Fadi, The New Arab’a yaptığı açıklamada Müslüman Hayır Kurumları Forumu’nun başlattığı bu kampanyanın insanlığın "gücünü" gösterdiğini söylüyor:

“Kriz bize acıların çirkin yüzünü gösterirken, aynı zamanda el ele verdiğimizde başaracaklarımızın nasıl yüzümüzü ağartabileceğini de gösterdi.”