Halid Abdurrahman, HTŞ lideri Cevlani'nin bölgede gerçekleştirdiği gezi üzerinden İdlip'teki siyasi-sosyal gelişmeleri analiz ediyor. Cevlani'nin karşıtlarına rağmen bölgede halkla ilişkiler kurması bir bakıma selefi hareketler açısından da önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Bölgede var olan TSK varlığı da ayrıca bu yaşananlarla birlikte daha anlamlı hale geliyor...

Halid Abdurrahman'ın kendi kişisel bloğundaki yazısını iktibas ediyoruz:

Tahrir el Şam Heyeti (HTŞ) lideri Ebu Muhammed el Cevlani’nin son dönemde Suriye’deki sivil halkın içinde fazla görüntü vermesi farklı spekülasyonlara neden oldu.

Öncelikle Cevlani’nin çok fazla görüntü vermeyen, yerleşkesinden dışarı çıkmayan bir lider olmadığını eklemek gerekiyor. Cevlani geçmiş dönemde birçok kez kameralara görüntüler vermiş, bu görüntüler kimi zaman HTŞ’nin kendi propaganda kaynaklarından, kimi zaman ise bölgedeki yerel medya aktivistleri tarafından kamuoyuna servis edilmişti.

Ebu Muhammed el Cevlani’nin Suriye sahasında “popüler” bir lider olması da aslına bakılırsa, -Savaş sahalarındaki geçmişi haricinde- çok fazla görüntü ve mülakat vermemesi ve kısa bir süre önceye kadar verdiği tüm görüntülerin temas hatlarında veya muhalif savaşçıların yanında yer aldığı anlara ait olmasıdır.

Geçmiş dönemde birçok defa Rusya ve İran tarafından desteklenen Esed rejimi güçlerine karşı verilen savaşta temas hatlarına ziyaretlerde bulunan Cevlani, bu askeri ziyaretlerini devam ettirmenin yanında şimdilerde bölgedeki sivil halka yönelik de ziyaretlerini sıklaştırmış durumda.

HTŞ lideri Cevlani, Haziran 2020’de Suriye’nin kuzeyindeki bir kampı ziyaret ediyor

Cevlani’nin Haziran 2020’de kamplara yaptığı bir ziyaret oldukça ilgi çekmiş, batılı araştırmacılar da süreci takip etmeye koyulmuş ve Cevlani’nin bu tür reflekslerini yakın kadraja almışlardı.

Yine Mayıs ayındaki bir diğer ziyarette ise Cevlani, İdlib güney kırsalına yaptığı birtakım ziyaretlerde bölgedeki bazı kanaat önderleriyle görüşmeler gerçekleştirmiş, bu görüşmelere dair görüntüler kamuoyunda servis edilmişti.

Mayıs 2020 – İdlib

Mayıs 2020 - İdlib

Mayıs 2020

Aynı dönemlerde İdlib’in kuzeyi ve güneyindeki aşiretlere, kanaat önderlerine yönelik ziyaretler gerçekleştiren Cevlani’nin bu ziyaretlerin tamamında oturduğu kişileri dinleyip notlar aldığı görüldü.

Özellikle Türkiye’nin İdlib’deki Bahar Kalkanı Harekatı sonrasına denk gelen bu dönemde, HTŞ lideri Ebu Muhammed el Cevlani’nin sivil halkın içerisinde daha fazla görüntü vermesi, bir bakıma gelecek döneme dair bazı hazırlıklar olarak da okunabilir. Nitekim Cevlani’nin bu ziyaretleri, sivil halkın yanında görünmenin yanında onların desteğini alabilmenin de bir parçası.

HTŞ lideri Cevlani’nin 2 Ağustos tarihinde sosyal medyada paylaşılan görüntüleriyse biraz daha farklıydı. Cevlani bu görüntülerde İdlib kent merkezindeki bir lokantada yemek yerken görülüyordu. Hatta görüntülerin bazılarında Cevlani lokantanın tezgahında dahi görüntülendi.

Sonrasındaysa aynı lokantada yemek yerken yanına gelen sivillerle konuştu, beraber fotoğraf çektirdi.

2 Ağustos 2020 – İdlib

HTŞ lideri aynı dönem içinde, Kurban Bayramı nedeniyle Suriyeli sığınmacıların yaşadığı kampları da ziyaret ederek çocuklara harçlık dağıttı.

Ağustos 2020 – İdlib

Ağustos 2020 – İdlib

HTŞ liderinin görüntülendiği bu karelerin ardından muhalif gruba bağlı medya kaynakları aynı gün içinde Cevlani’nin İdlib güney kırsalındaki Cebel Zaviye bölgesi başta olmak üzer birkaç temas hattını ziyaret ettiği görüntüleri dolaşıma soktu.

Ağustos 2020 – İdlib güneyi

Ağustos 2020 – İdlib güneyi temas hattı

Ağustos 2020 – İdlib güneyi temas hattı

HTŞ liderinin kamuoyuna servis edilen tüm bu görüntüleri, analitik bir değer taşımanın yanında, muhalif grup karşıtları tarafından ciddi eleştirilere hedef oldu. Özellikle HTŞ’yi “Türkiye’nin güdümüne girmekle” suçlayan ve İdlib’deki çözümün ancak Rusya ve İran destekli güçlere yönelik verilecek savaşla sağlanabileceğini savunan kesim, özellikle lokandaki görüntüleri nedeniyle Cevlani’yi hedef tahtasına oturttu.

Aslına bakıldığında Cevlan’nin kent merkezinde halk ile iç içe verdiği görüntüler, “Cihadi gelenek” olarak da isimlendirebileceğimiz, Cevlani’nin de pek uzak sayılmadığı değerlerin alışık olduğu kareler değil. Ancak Suriye sahasının mevcut konjonktür üzerinden bir değerlendirilmesi yapıldığında, bu pozların pek şaşırtıcı olmadığını eklemek gerekli.

Cevlani’nin bu görüntüleri en çok, HTŞ karşıtı grup ve isimler için gelecek dönemde bir argüman olacaktır. Özellikle ABD’nin spesifik hedef odaklı saldırının sürdüğü bir sahada Cevlani’nin halkın arasında bu kadar rahat dolaşması, HTŞ karşıtı grup ve isimlerin, muhalif grup üzerindeki baskıyı artırmasına neden olabilir. Bahsi geçen grup ve isimler HTŞ’yi bir anlamda “siyaseti dinin önüne geçirmek” ve “Türkiye ile işbirliği yapmakla” suçluyor.

Cevlani’nin bu suçlamalar özelinde şu ana kadar bir açıklama yapmış olmaması ve geçmiş dönemde yaptığı bazı konuşmaların gündem edilip kendi aleyhinde kullanılması, bu sürecin HTŞ ve Cevlani özelinde ne kadar daha sürdürülebilir olduğu sorularını da akla getiriyor.

Şimdilerde pek gündem olmasa da, HTŞ ile bu gruba muhalif olan grup ve kişiler arasındaki tartışmanın boyutları henüz tam anlamıyla ideolojik tabana inmiş değil. Her ne kadar sosyal medyada bazı HTŞ karşıtı hesaplar Cevlani hakkında ideolojik anlamda ağır ithamlarda bulunsa da, karşılıklı tartışmaların boyutunun henüz tamamiyle ideolojik bir temel üzere oturtulduğunu söylemek doğru olmaz.

Sonuç olarak

HTŞ liderinin medyada daha fazla ön plana çıkması, bölgeye dönük siyasi bir hamle olarak nitelendirilebilir. Sürecin çözümlemesini daha iyi yapabilmek için Rusya ve rejimin saldırılarının devam ettiği İdlib sahasını daha dikkatli takip etmek gerekiyor.

Cevlani’nin attığı bu yeni adımların olası sonuçlarını değerlendirirken, artık İdlib sahasının bir gerçeği olan Türkiye’nin bölgedeki yoğun askeri ve siyasi varlığını da hesaba katmak gerekiyor. Türkiye, gelinen süreçte İdlib’de daha önce hiç olmadığı kadar geniş ölçekli bir askeri-istihbari kapasiteye sahip. Bu sahibiyeti de değerlendirirken sadece askeri boyutta değil, bölgenin şekillenmesine yönelik çalışmalar dahilinde siyasi boyutunu da ele almak gerekli.