Hayat, insana bazen ağır imtihanlar yükler. Kimi zaman özlemle beklediğimiz birine kavuşamayız kimi zaman da yıllarca içimizde taşıdığımız bir yükün altında eziliriz. Ama biliriz ki her geceyi bir sabah ve her sıkıntıyı bir ferahlık takip eder. İşte Yûsuf 12/92.-93. ayetleri de tam olarak bu gerçeği anlatır bize: İhanete uğrayan bir peygamberin affı, yıllarca gözyaşı döken bir babanın tekrar görmesi… Peki, Hz. Yûsuf’un kardeşlerini affetmesi, babası Hz. Ya‘kūb’un gözlerinin açılması ve bu olayların bize verdiği mesaj ne? Bu yazıda söz konusu iki büyük olayın anlamını ve hayatımıza yansımasını ele alacağız.

Takva Sahiplerinin Özelliği Olarak Bağışlayıcılık

Hz. Yûsuf ve kardeşlerinin artık birbirlerini tanıdıkları an gelmiştir: “O da ‘Bugün size kınama yok, Allah sizi bağışlar. O, merhamet edenlerin en merhametlisidir.’ dedi.” (Yûsuf 12/92).Hz. Yûsuf, “Bugün sizi kınamıyorum.” demek yerine “Bugün size kınama yok” diyerek onları affettiğini daha genel bir ifadeyle söylemektedir. Ayrıca kendi bağışlamasını değil “Allah sizi bağışlar.” diyerek yüce Allah’ın bağışlamasını ön plana çıkarmaktadır. “Bir kötülüğün cezası, ona denk bir kötülüktür; fakat kim affeder ve barışı sağlarsa, onun ödülü Allah’a aittir.” (eş-Şûrâ 40/40) ayeti dikkate alındığında Hz. Yûsuf onları cezalandırmamayı tercih etmiştir. Yani doğru yolda olmaya azmettikleri sürece yüce Allah onların geçmişteki günahlarını bağışlayacağı gibi gelecekte işleyecekleri muhtemel günahları da bağışlayacaktır. Hz. Yûsuf, bununla da yetinmeyip Allah için “merhamet edenlerin en merhametlisidir” demek suretiyle kardeşlerini iyice Allah’tan bağışlanma dilemeye yönlendirmektedir. Hz. Yûsuf’un içini dökeceği günde kardeşlerini kınamaması, diğer günlerde de kınamayacağını gösterir; çünkü o, tam da bunu yapabileceği bir anda affı seçmiştir. Onlara öfkelenmemiş, kusurlarını bağışlamıştır. Zaten takva sahiplerine yakışan budur (Âl-i İmrân 3/134). Hz. Peygamber’in (s) de Mekke’nin fethi sırasındaki tutumu Hz. Yûsuf’unkinden farklı olmamıştı.

Hz. Yûsuf’un Gömleği: Ayrılık ve Kavuşmanın Sembolü

Hz. Ya'kūb, Hz. Yûsuf’u kaybettiği için çok ağlamış ve gözleri göremez hâle gelmişti. Bu görememe, körlük anlamında olabileceği gibi görme zayıflığı çekme de olabilir: “Şu gömleğimi götürün; onu babamın yüzüne bırakın; o zaman görür hâle gelir ve bütün ailenizi bana getirin.” (Yûsuf 12/93).Hz. Yûsuf’un Hz. Ya'kūb’a ilk getirilen gömleği onu üzmüştü ve ayrılığın habercisiydi. Gelen ikinci gömlek ise onu sevindirdi ve kavuşmanın müjdecisiydi. Hz. Ya'kūb, Hz. Yûsuf’un gömleğinin ona ulaştırılmasıyla ağlaması kesilmiş, morali düzelmiş ve zayıflayan gözleri görmeye başlamış olabilir. Bu durumda olayın, sebep-sonuç ilişkisi kapsamında gerçekleştiği söylenebilir. Gözleri kör olduğu görüşü esas alınırsa gömleğin gelişiyle görmeye başlaması, mucizevi bir şekilde gerçekleşmiş olur. Hz. Yûsuf’un gönderdiği gömlek ile Hz. Ya'kūb’un tekrar görecek hâle geleceğini “onu babamın yüzüne bırakın; o zaman görür hâle gelir” diyerek kesin bir şekilde ifade eden Hz. Yûsuf, bu bilgiyi Allah’tan almış olmalıdır.

Sonuç

Hz. Yûsuf’un kardeşlerini affetmesi ve Hz. Ya‘kūb’un gözlerinin açılması, hayatın en karanlık anlarında bile umut ve merhametin ışığını gösteren ibret dolu iki olaydır. Affetmek, sadece karşıdakine değil, en çok da insanın kendisine yaptığı bir iyiliktir. Hz. Yûsuf kardeşlerini bağışlayarak geçmişin yükünden kurtulmuş, Hz. Ya‘kūb ise umudunu hiç kaybetmeyerek yeniden Hz. Yûsuf’a kavuşmanın sevincini yaşamıştır. Bugün bizler de hayatta haksızlığa uğradığımızda ya da kayıplar yaşadığımızda kıssanın bu kısmından (Yûsuf 12/92-93) ders almalı, sabrın sonunda selamet, affın sonunda huzur olduğunu unutmamalıyız. Söz konusu kıssada Hz. Yûsuf’un kardeşlerini affetmesi ve Hz. Ya‘kūb’un gözlerinin açılması hem ruhsal hem de fiziksel bir iyileşmenin mümkün olduğunu gösteren iki önemli mesaj içerir.