Hindistanlı anayasa uzmanı A.G. Noorani, Yeni Delhi yönetiminin Cammu Keşmir'in özel statüsünü ortadan kaldırma kararının "tamamen ve açıkça anayasaya aykırı" olduğunu söyledi.

Mumbai'deki evinden AA muhabirine açıklamada bulunan, anayasa ve Cammu Keşmir konusunda uzman olan A.G. Noorani, Modi hükümetinin eyaletin özel statüsünü ortadan kaldırma kararının "yasa dışı" ve "sahtekarlıkla" eş değer olduğunu ifade etti.

Tecrübeli anayasa uzmanı, Hindu milliyetçisi Hindistan Halk Partisi (BJP) hükümetinin kararını "tamamen ve açıkça anayasaya aykırı" olarak nitelendirerek, Hindistan Anayasa Mahkemesinin kendi güvenilirliği adına merkezi hükümetin Cammu Keşmir kararını hükümsüz kılması gerektiğini belirtti.

"Keşmir halkı için varoluşsal tehdit"

Noorani, Cammu Keşmir'e ilişkin özel hükümlerin yürürlükten kaldırılmasının Keşmir halkı için varoluşsal tehdit oluşturduğu değerlendirmesinde bulundu.

Hindistan'ın bağımsızlıktan sonra kabul ettiği 370. maddenin (Cammu Keşmir'e özel statü tanıyan) sağladığı özel koşulların, Cammu Keşmir'in kimliği anlamına geldiğini vurgulayan Noorani, bugün bu kimliğin yok edilmek istendiğini kaydetti.

"Hükümet, Keşmir halkının kimliğini ortadan kaldırmayı hedefliyor"

Noorani, Modi liderliğindeki Hindu milliyetçisi BJP'nin Cammu Keşmir'e ilişkin özel hükümleri kaldırarak, "Keşmir"i Hindistan ile bütünleştirmeyi değil, "Keşmir" halkının kimliğini ortadan kaldırmayı hedeflediğine dikkati çekti.

Yasal olarak, Hindistan parlamentosunun hükmü değiştirme ve silme yetkisine sahip olmadığını dile getiren Noorani, Cammu Keşmir'e ilişkin kararlar için eyalet meclisi onayının da gerektiğini belirtti.

Anayasa uzmanı, eyalet hükümetinin herhangi bir anlaşma için de her zaman seçilmiş eyalet meclisinin nihai onayına ihtiyacı olduğunu söyledi.

Noorani, bölge "vali" veya "cumhurbaşkanı" yönetimi altında olduğunda dahi bu anlaşmaya varılamayacağı değerlendirmesinde bulunarak, Cammu Keşmir'in şu anda merkezi yönetim altında olduğunu hatırlattı.

"Keşmirli Müslümanlar Hinduların yaşadığı benzer korkuları yaşıyor"

Hindistan'ın 1947'deki bağımsızlığından çok önce Keşmir kralı Hindu Hari Singh'in, vatandaşlık, taşınmaz mal satın alma ve eyalet hükümetinde iş bulma konusunda "yabancı uyruklulara" yasak getirdiğini belirten Noorani, bu emrin, 20 Nisan 1927'de Singh tarafından "Devlet Meseleleri" başlığı altında tanımlandığını kaydetti.

Noorani, bu kanunun daha sonra Cammu Keşmir ve Hindistan anayasasına dahil edildiğini ifade etti.

Pencap Müslümanlarının, bölge yönetiminde baskın hale gelmesi ve toprak satın almaları sonucu Hindu rahipleri "Panditler" tarafından dile getirilen "Keşmir Keşmirlilerindir" itirazına dikkati çeken Noorani, "Bir asır sonra Keşmirli Müslümanlar, Hinduların yaşadığı benzer korkuları yaşıyor." dedi.

Noorani, 1920'lerde Hinduların bölgedeki yönetime baskıda bulunarak Keşmirli bir kadının Keşmirli olmayan biriyle evlenmesi durumunda miras hakkını kaybedeceği konusunda bir hüküm çıkarmaya zorladığını anımsattı.

Hindistan, Cammu Keşmir'in özel statüsünü kaldırdı

Hindistan, anayasanın yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan 370'inci maddesini iptal ederek bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırmıştı.

Cammu Keşmir'i iki birlik toprağına ayıran "Cammu ve Keşmir'in Yeniden Yapılandırılması Teklifi", önce federal parlamentonun üst kanadı Rajya Sabha'da (Eyaletler Meclisi), daha sonra federal parlamentonun alt kanadı Lok Sabha'da (Halk Meclisi) kabul edilmişti.

Keşmir sorunu

İngiltere, 1947'de Hindistan'dan çekilirken prenslikle yönetilen Keşmir'i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda serbest bıraktı. Nüfusunun yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947'de Pakistan'a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.

Karara Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan'ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947'de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999'da savaş çıktı.

Yüzde 45'i Hindistan'ın, yüzde 35'i Pakistan'ın kontrolündeki Keşmir'in yüzde 20'sine ise Çin hakim durumda. Hindistan, ele geçirdiği bölgeleri "Cammu Keşmir" eyaleti adıyla kendine bağladı. Cammu Keşmir, Hindistan'da Müslüman nüfusun çoğunlukta bulunduğu tek eyalet durumunda.

Pakistan ise kendi kontrolündeki Keşmir'e, "Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)" ve "Gilgit Baltistan" olarak iki özerk bölge statüsü verdi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948'den itibaren aldığı kararlarla Keşmir'in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini öngördü.

Hindistan, halk oylamasına sıcak bakmazken Pakistan ise BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor. (AA)