Elif Akkuş / TRT Haber

Bingazi, Libya'nın ikinci büyük şehri, Libya'nın en güzel sahil bölgelerinden biri. Libyalılar için "sevilen anne" olarak bilinen kent... Aynı zamanda Libya tarihinin önemli isimlerinden Ömer Muhtar'ın da memleketi.

Bingazi'de yaşam 16 Mayıs 2014'ten itibaren şekil değiştirmeye başladı. Çünkü darbeci Hafter bu tarihten itibaren Bingazi'yi yavaş yavaş kontrolü altına almaya başlamıştı.

Libya'da Hafter yanlısı Tobruk hükümeti istifa etti

Yaklaşık 3 yıldır Bingazi ve çevresi, Libya'daki çatışmaların temel sorumlusu darbeci Hafter'in kontrolü altında. Bu süre zarfından Bingazi halkının bir kısmı Hafter'e destek verdi bir kısmı da destek veriyor gibi görünmek zorunda kaldı; yaşayabilmek, hayatta kalmak için. Ancak artık Bingazi'de bir kırılma yaşanıyor. 

"Ayağa kalk Bingazi"

Bingazi halkı kötü yaşam koşulları nedeniyle günlerdir sokaklarda eylem yapıyor. Eylemlerin ilk gününde zaman zaman lastik yakan Bingazililer, gayrimeşru hükümete ait bazı binalar da ateşe verdi ve en önemlisi de aynı sloganlarla yürüyorlar: "Ayağa kalk Bingazi..." Bu slogan Bingazi halkının darbeci Hafter ve milislerinin kontrolü altında neler yaşadığının önemli kanıtlarından biri. Artık halk sokaklara çıkarak, bir darbeciyi istemediklerini yüksek sesle ortaya koyuyor.

Hafter'in askeri karargahının bulunduğu bölge

Sahada kaybeden Hafter, kontrolü atında tuttuğu Bingazi, Merj, Derne ve Tobruk'ta halk desteğini de kaybediyor. Özellikle Merj'de gösterilerin olması dikkat çekiyor. Çünkü burası Hafter'in sözde askeri karargahının olduğu bölge. 

Hafter'in kontrolü altında bulunan noktalardaki önemli gelişmelerden biri de gayrimeşru hükümetin istifasını sunması. Libya'da taraflar arasında siyasi çözüm çabaları yoğunlaşırken, bu çözüm arayışının içinde olmayan iki isim dikkat çekiyor; Hafter ve Birleşik Arap Emirlikleri... Darbeci Hafter, ateşkesi ihlal etmeyi sürdürürken, BAE'den hafter ve milislerine silah sevkiyatı sürüyor. Libya'da istikrarı istemeyen bu iki isim, siyasi çözüm çabalarının karşısında her geçen gün biraz daha kaybetmeye devam ediyor.

Tarhune'de yaşananlar

Libya'da darbeci Hafter kontrolündeki bölgelerde halkın yaşadığı zulüm ve kötü koşullar, özellikle Tarhune operasyonundan sonra net şekilde ortaya çıkmıştı. Libya ordusunun başarılı operasyonuyla temizlenen Tarhune'de, milislerin halka yaptığı zulüm, kayıp insanlar ve toplu mezarlar Hafter'in Libya halkına neler yaşattığını ortaya koymuştu. Hala toplu mezarların ve sivil cesetlerinin bulunduğu Tarhune'de kayıpları arama ve toplu mezarlardaki çalışmalar sürüyor.

2020 yılının başında Hafter'in eline geçen Sirte'den de benzer haberler geliyor. Sirte halkı, insanlık dışı yaşam koşullarından kurtulmak istiyor. Bingazi'de halkının sokaklara çıkmasının en önemli sebeplerinin başında, Hafter ve milislerinin Bingazi ve çevresindeki halkı tıpkı Terhune'deki gibi insanlık dışı yaşam koşullarına zorlaması olarak görülüyor. Bingazi'de sağlık başta olmak üzere birçok insani ihtiyaç karşılanamıyor. 

Libya'da siyasi çözüm arayışları

Libya'da siyasi ve kalıcı bir çözüm için yoğun çaba harcanıyor. Fas görüşmeleri bağlayıcılığı olmasa da Libya için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Diğer taraftan Birleşmiş Milletler gözetiminde İsviçre'de de Libya başlıklı görüşmeler yapılıyor. Bu görüşmelerin ardından taraflar ortak noktalarda uzlaşırsa, daha kapsamlı ve önemli bir görüşme yapılması bekleniyor. Bu görüşmede Libya için önemli aktörlerin masada olması bekleniyor. Bu aktörlerin arasında sürpriz temsilcilerin olabileceği ihtimali üzerinde de duruluyor.