Qasem Waleed’ın aljazeera’de yayınlanan makalesini Barış Hoyraz, Haksözhaber için tercüme etti.

Varlığım, aynı anda hem canlı hem de ölü olma durumlarının üst üste binmesiyle tanımlanır hale geldi.

Schrödinger'in meşhur kedisi gibi ben de bir kutunun içine hapsolmuş durumdayım. İsrail'in anavatanım Gazze'ye yönelik soykırım savaşının başlangıcından beri bu kutunun içinde sıkışıp kaldım.

Pek çok insan kutunun içinde olduğumu biliyor ama hiçbiri ölü mü diri mi olduğumu söyleyemiyor.

Bir yönde ya da diğer yönde dönen elektronlardan, canlı ya da ölü olabilen insanlara kadar hayattaki her şey belirli bir ikili sistemi takip ediyor gibi görünüyor. Yine de bu benim için geçerli değil gibi görünüyor, çünkü herhangi bir anda canlı mı yoksa ölü mü olduğum bilinmiyor. Görünüşe göre artık bu yaşam ve varlık ikileminin bir parçası değilim. Peki, ben neyim?

Gazze kutusu

Fiziği ilginç kılan şey, problemlerinin çoğunu çözme sürecinin “hayal et” kelimesiyle başlamasıdır. Öyleyse Schrödinger'in düşünce deneyinin kendi versiyonumuzu hayal edelim. Dünya üzerindeki herkesin bir kutunun içine konulduğunu, ancak kutumuzun “yaşam” ve “ölüm” olarak etiketlenmiş iki çıkıştan birine giden yollara sahip olduğunu hayal edelim.

Gazze'de yaşayan bizler için “yaşama” giden yollar, İsrail işgalinin başladığı 1967 yılından bu yana defalarca tıkandı. Hepimiz tek bir sonuca götürecek yollara itildik: ölüm. İsrail bizi aç bıraktı, suya erişimimizi kısıtladı, üzerimize ateş açtı, bombaladı, sağlık hizmetlerine erişimimizi engelledi... Elinden gelen her şekilde bizi ölüm yollarına itti.

Gazze'deki bu kutuda, izlediğim her yol sonunda beni ölüme götürecek. Schrödinger'in kedisi gibi, eninde sonunda beni öldürecek bir kutunun içinde kilitliyim.

Neyse ki ölmedim.

Henüz ölmedim.

Ama yaşıyor muyum? Bunu yazıyorum elbette ama kutuyu terk edemiyorum. Benim için mevcut olan tek sonuç ölüm. Bu yüzden korkarım ki hayatta olduğumu da söyleyemem.

Görünüşe göre, varlığım artık aynı anda canlı ve ölü olma durumlarının üst üste binmesiyle özdeşleşti. Cansız bir hayatın içinde yaşıyorum ve önümdeki tüm olası yollar beni ölüme götürüyor.

Saatli bomba

Schrödinger, düşünce deneyinin bir parçası olarak bir kediyi, küçük bir radyoaktif madde rastgele bozunup radyasyon yaydığında onu öldürecek bir cihazla birlikte bir kutuya kapattı, ancak ne zaman olduğunu söylemek imkansızdı. Benim durumumda, İsrail beni sığınabileceğim herhangi bir evle birlikte bir kutuya yerleştirdi ve ardından bu evleri her an patlayabilecek birer saatli bombaya dönüştürdü.

Ekim 2023'ün sonlarında İsrail, Han Yunus'taki iki komşumuzu evlerinin bombalanacağı konusunda uyardı. Bu evlerden biri bizimkinin hemen yanındaydı. Bunun üzerine ailem teyzemin evine kaçmaya karar verdi ve ne olacağını beklemeye başladı.

Başlangıçta dönüşümüzün birkaç saat ya da en fazla birkaç gün içinde olacağını düşünmüştük. Ancak aylarca geri dönemedik.

5 Aralık 2023'te İsrail teyzemin evinin bulunduğu bölgeyi bombalayınca tekrar kaçmak zorunda kaldık. Göreceli bir güvenlik arayışıyla güneye, Refah'a taşındık.

Mayıs 2024'ün başlarında İsrail Refah'a ilerleyince, ailem ve benim mahallemize dönmekten başka seçeneğimiz kalmadı. Belki de kaosa saygı göstererek, İsraillilerin başlangıçta tehdit ettiği iki ev neredeyse sağlam bırakıldı, ancak mahallemin geri kalanı enkazdı. Evimiz ağır hasar görmüştü ama hala ayaktaydı.

Başladığımız noktaya geri dönmüştük - komşumuzun evi tehdit altındaydı - İsrail her an, başka bir uyarıda bulunmadan evi bombalayabilirdi, zira geçen sene de uyarıda bulunmuştu. Ancak bu kez teyzemin evi bir seçenek değildi, görünüşte keyfi, rastgele. İsrail yıkımı onu dümdüz etmişti.

İsrail ordusunun emirlerine uyarak 1 Temmuz ve 31 Ağustos tarihleri arasında birkaç kez evimizi terk etmek zorunda kalmamıza rağmen, her seferinde evimize tekrar geri döndük.

Bu, 7/24 tetikte olmamız gerektiği anlamına geliyor, ancak daha iyi bir seçeneğimiz yok.

Yarısı yıkılmış evimizde bir sonraki “tahliye emrini” beklerken yaşadığımız azabı derinleştiren şey, evimizde tek ayakta kalan banyonun, İsrail'in patlatmayı beklediği saatli bomba olan komşumuzun evine en yakın noktada olması. Bugün Gazze'deki kutumuzda, banyodan kaçınmak biyolojik olarak tehlikeli; onu kullanmak ise konjonktürel olarak tehlikeli.

Birkaç arkadaşımdan öğrendiğime göre, yakınımızda tehdit altında olan ama henüz yerle bir olmamış bir ev nedeniyle endişe içinde yaşayan yalnız biz değiliz. Han Yunus'un işgalinden önce tehdit altında olan pek çok ev hala sağlam ya da en azından şu ana kadar ayakta. Ne sahipleri ne de yakın komşuları evlerine geri döndü. Hepimiz yıkımın yaklaştığını biliyoruz, sadece ne zaman olacağını bilmiyoruz.

Belki de İsrail bunu bilerek yapıyor, bizi diken üstünde tutmak için, çünkü bizimle işkence gibi psikolojik oyunlar oynamaktan açıkça hoşlanıyor. Schrödinger'in kedisi şanslıydı, kendisini bekleyen keyfi kıyameti anladığından şüpheliyim.

Denge noktası

14 ay süren savaşın ardından Gazze'deki manzara son derece kaotik bir hal aldı. Bununla birlikte, kaos içinde bile belirli yollar izlenebilir. Son zamanlarda, hareketlerimin kuantum harmonik osilatörüne (QHO) benzediğini fark ettim. Yukarı çıkıyorum, aşağı iniyorum, ileri geri gidiyorum ve denge noktasına geri dönüyorum. Salınımlarım beni doğrudan ölüme götürebileceği gibi, bana bir yaşam özelliği de sağlayabilir.

Bir İsrail buldozerinin tüm ağaçlarımı söküp altına doldurmasından sonra yıkılmak üzere olan evimin merdivenlerini kullanarak zemin kattan çatıya galonlarca su taşıdığımda elastik bir yay gibi inip çıkıyorum. Bunu her iki günde bir yapıyorum.

QHO'da elektronlar da bir tür merdiven kullanabilir. Buna merdiven operatörü denir ve elektronlar enerji durumları arasında bu şekilde hareket eder.

Ayrıca yaratma ve yok etme operatörlerine de ayrılabilir. Bir merdivene tırmandığınızı düşünün; basamaklar sizi ya yukarı doğru iter ya da kırılarak sizi ölüme sürükler. Bir yaratma operatörü elektronları yörüngeler merdiveninde daha yüksek bir enerji durumuna iter. Yok edici bir operatör ise onları daha aşağıya düşürür.

Bununla birlikte, kendimi bir elektron olarak hayal ettiğimde, yaratma operatörü tırmandığım merdivenler değildir - sudur, çünkü daha düşük bir enerji durumundan daha yüksek bir enerji durumuna, daha fazla susuzluktan daha az susuzluğa geçme yeteneği yaratır.

Böylesine zor koşullarda, yok etme operatörleri çok çeşitli ve öngörülemezdir. Ne zaman markete gitsem, dolambaçlı bir yoldan giderim. Bunu yok etme operatörlerinden kaçınmak için yapıyorum - yıpranmış terliklerimi yıkık dökük ana yolda giymek kolay değil - kalabalığın yarattığı toz dalgalarından bahsetmiyorum bile.

Yine de ben markete giderken, belki de en büyük imha operatörü olan bir İsrail insansız hava aracı aniden ortaya çıktı. Motosikletiyle yanımdan geçtikten birkaç saniye sonra bir adamı tam kafasından hedef aldı.

QHO'da olduğu gibi, yaratma ve yok etme operatörleri aynı anda ortaya çıkabilir. Son zamanlarda İsrail helikopterleri faaliyet alanlarını genişletti ve yaşadığım yer olan Han Yunus'un doğusundaki hedefleri vurmaya başladı. Ben yaratma operasyonumla meşgulken bu iki kez oldu: su taşımak.

Yine de aynı şeyleri yapmaya, aynı yolları kullanmaya devam ediyorum, hayatımdan geriye kalan şarapnel parçalarını toplayacağımı ve günlük bir ölümden günlük bir yaşama tırmanacağımı umuyorum.

Yine biliyorum ki bu konuda yalnız değilim. Gazze'de aynı olasılıklara sahip iki milyon kutu var, çünkü hepimiz aynı koşullara tabiyiz.

Merdiven operatörleri ve yükselen enerji durumları hakkında söylediğim her şeye rağmen, hiçbirimiz kutuyu açmak için tepeye ulaşamayız.

Schrödinger'in kedisi deneyinde herkes kedinin canlı mı ölü mü olduğunu sordu, ama kimse görmek için kutuyu açmadı. Eğer açmış olsalardı, süperpozisyon çökerdi ve kedi sadece kutuyu zamanında açmadıkları takdirde ölmüş olurdu.

Biz kedi değiliz. Lütfen kutuyu açın!

* Gazze'de yaşayan Filistinli fizikçi ve yazar