Gazze'deki Filistinli çocuklar ikinci öğretim yılına okula gitme şansları olmadan giriyor.

Normalde okula dönmeleri gereken bu hafta, Kudeh ailesinin çocukları, Gazze'nin güneyinde artık evleri haline gelen mezarlıkta mezar yapımında kullanılmak üzere satmak için yıkılan bir binadan topladıkları kucak dolusu molozla geldiler.

"Diğer ülkelerde bizim yaşımızdaki herkes okuyor ve öğreniyor" diyor 14 yaşındaki İzzeddin Kudeh, en küçüğü 4 yaşında olan üç kardeşiyle birlikte bir beton parçasını taşıdıktan sonra. "Biz ise okuyamıyoruz. Kapasitelerimizin ötesinde bir işte çalışıyoruz. Geçimimizi sağlamak için buna mecburuz."

Gazze ikinci eğitim yılına da okulsuz girerken, çocukların çoğu İsrail'in yıkıcı saldırıları karşısında ailelerinin günlük hayatta kalma mücadelesine yardım etmekle meşgul.

Çocuklar toprak yollarda yalınayak yürüyerek plastik bidonlarla dağıtım noktalarından çadır kentlerde yaşayan ailelerine su taşıyor. Diğerleri ise hayır kurumlarının mutfaklarında, ellerinde kaplarla yiyecek getirmek için bekliyor.

İnsani yardım çalışanları, eğitimden uzun süre mahrum kalmanın Gazze'deki çocuklar üzerinde uzun vadeli hasar tehdidi oluşturduğunu söylüyor. Birleşmiş Milletler'in çocuklarla ilgili kuruluşu UNICEF'in bölge sözcüsü Tess Ingram, küçük çocukların bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimlerinin zarar gördüğünü, büyük çocukların ise çalışmaya ya da erken yaşta evliliğe sürüklenme riskinin daha yüksek olduğunu söyledi.

Ingram, "Bir çocuk ne kadar uzun süre okul dışında kalırsa, kalıcı olarak okulu bırakma ve bir daha geri dönmeme riski de o kadar artar" dedi.

Bir yıldır eğitim yok

Gazze'de okul çağındaki 625 bin çocuk halihazırda neredeyse bir yıllık eğitimlerini kaçırmış durumda. İsrail'in Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği saldırıya misilleme olarak bölgeye saldırı başlatmasının ardından okullar kapatıldı. İsrail-Hamas savaşında çatışmaların durdurulmasına yönelik müzakereler sürerken, okulların ne zaman açılacağı bilinmiyor.

UNICEF ve Save the Children öncülüğündeki yardım kuruluşlarından oluşan Global Education Cluster'a göre Gazze'deki okul binalarının yüzde 90'ından fazlası İsrail bombardımanında hasar gördü ve bunların çoğu BM'nin Filistinlilere yardım kuruluşu UNRWA tarafından işletiliyor. Bu okulların yaklaşık yüzde 85'i o kadar harap durumda ki büyük çaplı bir yeniden inşaya ihtiyaç duyuyorlar, yani tekrar kullanılabilir hale gelmeleri yıllar alabilir. Gazze'deki üniversiteler de harabeye dönmüş durumda. İsrail, Hamas üyelerinin okullarda faaliyet gösterdiğini iddia ediyor.

Gazze'deki 2.3 milyon insanın yaklaşık 1.9 milyonu evlerinden sürüldü. Su ve temizlik sistemlerinden yoksun geniş çadır kamplarına ya da sığınak olarak kullanılan BM ve devlet okullarına yığıldılar.

Çocukların ailelerine yardım etmekten başka çaresi yok

Mumin Kudeh savaştan önce çocuklarının okulu çok sevdiğini söyledi. "Olağanüstü öğrencilerdi. Onları iyi yetiştirdik" dedi.

Şimdi o, dört oğlu ve kızı, şehrin doğu mahallelerindeki evlerini terk etmek zorunda kaldıktan sonra Han Yunus'taki bir mezarlıkta çadırda yaşıyorlar. Çocukların ölülerin mezarlarının yanında uyumaktan korktuklarını, ancak başka alternatifleri olmadığını söylüyor.

Hava saldırıları ve bombardımanlarda ölenlerin sürekli mezarlığa akması ve yıkılan binalardan elde ettikleri gelir, onların küçük bir gelir kaynağı.

Kudeh ve çocukları her gün sabah 7'de molozları toplamaya başlıyor. Son çalışma günlerinden birinde, küçük çocuklar buldukları şeylerle enkaz yığınından tökezleyerek çıktılar. Kudeh'in 4 yaşındaki oğlu kolunun altında bir beton parçasını dengede tutuyordu, sarı kıvırcık saçları toz içindeydi. Çadırlarının dışında yere çömelip betonu döverek toz haline getirdiler.

İyi bir günde, saatlerce çalıştıktan sonra, yeni mezarların yapımında kullanılmak üzere tozu satarak yaklaşık 15 şekel (4 dolar) kazanıyorlar.

İsrail'in 2014'teki saldırısında yaralanan Kudeh, bu ağır işi tek başına yapamadığını söylüyor.

"Onları yaralı ellerle gördüğümde onlar için ağlıyorum" dedi. Geceleri yorgun düşen çocukların ağrıları ve acıları yüzünden uyuyamadıklarını söyledi. "Ölü insanlar gibi yataklarında yatıyorlar" dedi.

Çocuklar eğitim için sabırsızlanıyor

Yardım grupları eğitim alternatifleri oluşturmak için çalıştılar. Ancak diğer ihtiyaçların seliyle boğuştukları için sonuçlar sınırlı kaldı.

Ingram, UNICEF ve diğer yardım kuruluşlarının çoğu Mayıs sonundan bu yana kurulan 175 geçici eğitim merkezinde yaklaşık 1.200 gönüllü öğretmenle 30 bin öğrenciye hizmet verdiklerini söyledi. Bu merkezlerde okuma-yazma ve aritmetik derslerinin yanı sıra ruh sağlığı ve duygusal gelişim faaliyetleri de veriliyor.

Ancak Ingram, yardım grupları Gazze'ye yeterli gıda ve ilaç sokmakta zorlanırken kalem, kağıt ve kitap gibi malzemeleri almakta zorlandıklarını çünkü bunların hayat kurtarıcı öncelikler olarak görülmediğini söyledi.

Ağustos ayında UNRWA, sığınaklara dönüştürülen 45 okulunda çocuklara oyun, drama, sanat, müzik ve spor gibi aktiviteler sağlayan bir "öğrenmeye dönüş" programı başlattı. Sözcü Juliette Touma, amacın "onlara biraz soluklanma, arkadaşlarıyla yeniden bağlantı kurma ve sadece çocuk olma şansı vermek" olduğunu ifade etti.

Eğitim Filistinliler arasında uzun zamandır yüksek öncelikli bir konu. Savaştan önce Gazze'de okuryazarlık oranı yüzde 98 gibi yüksek bir seviyedeydi.

En son Nisan ayında Gazze'yi ziyaret ettiğinde Ingram çocukların kendisine sık sık okulu, arkadaşlarını ve öğretmenlerini özlediklerini söylediğini aktardı. Sınıfa dönmeyi ne kadar çok istediğini anlatırken, bir çocuk panik içinde aniden durdu ve ona "Okula geri dönebileceğim, değil mi?" diye sordu.

"Bu benim için yürek parçalayıcıydı" dedi.

Ebeveynler, okulun sağladığı günlük istikrar olmadan ve yerinden edilme, bombardıman ve ailedeki ölüm veya yaralanmalardan kaynaklanan travmalarla birlikte çocuklarındaki duygusal değişiklikleri gördüklerini söylediler. Bazıları somurtkan ve içine kapanık hale gelirken, diğerleri kolayca heyecanlanıyor veya sinirleniyor.

Okullar öğrenciler yerine evsiz ailelerle doluyor

11 aydır devam eden İsrail saldırısı Gazze'nin büyük bir bölümünü yok etti ve yaygın yetersiz beslenme ve hastalıklarla birlikte insani bir krizi de beraberinde getirdi. Gazze sağlık yetkililerine göre 40 binden fazla Filistinli öldürüldü. En ağır etkilenenler arasında çocuklar da var. Ingram, Gazze'deki 1.1 milyon çocuğun neredeyse tamamının psikososyal yardıma ihtiyaç duyduğuna inanıldığını söyledi.

Çatışma, İsrail'in hareket kısıtlamalarını yoğunlaştırdığı ve ağır baskınlar düzenlediği Batı Şeria'daki Filistinli çocukların eğitimini de sekteye uğrattı.

Ingram, "Ekim ayından bu yana herhangi bir günde Batı Şeria'daki okulların yüzde 8 ila yüzde 20'si kapalı" dedi. Okullar açık olduğunda ise hareket güçlüğü ya da çocukların korkması nedeniyle katılımın azaldığını dile getirdi.

Gazze'deki ebeveynler, etraflarındaki kaos ortamında çocuklarına kendilerinin eğitim bile vermekte zorlandıklarını belirtiyor.

Deyr el Belah'ın merkezindeki bir okulda sınıflar ailelerle dolu ve çamaşırları dışarıdaki merdiven boşluklarına serilmiş. Yatak örtüleri ve muşambalardan yapılmış, sopalarla desteklenmiş derme çatma çadırlar avlu boyunca uzanıyor.

Dokuz küçük torunuyla çevrili olan Ümmü Ahmed Ebu Avce, "Çocukların geleceği kayboldu." dedi. "Geçen yıl ne okudukları tamamen unutuldu. Okula dönerlerse en baştan başlamak zorundalar."

Associated Press | Tercüme: Mepa News