Fatih Demir/HAKSÖZ HABER

Filistin Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı 24 Ocak tarihinde tarihi Bizans Kilisesi’ni açık müze olarak halkın ziyaretine açtı. Cebaliye’de bulunan tarihi kilisenin geçmişi 497 yılına, 5. yüzyıla dayanıyor. 1525 yıllık tarihi kilisenin onarım ve yenileme işlemlerinde sona gelindi. 

Filistin Turizm Bakanlığı turizmi canlandırmak amacıyla yaklaşık 1.500 yıl önce kurulan kilisenin yenilenmesi için birkaç uluslararası ortakla beraber çalıştı.

Gazze Şeridi Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Eski Eserler Genel Müdürü Cemal Ebu Rıza Al-Monitor'a yaptığı açıklamada, kilise kalıntılarının 1988'de yerel işçilerin kuzey ve güneyi birbirine bağlayan Selahaddin karayolu çalışmaları esnasında tesadüfen bulunduğunu söyledi. Tarihi kilise uzun yıllar boyunca kumun altında saklı kalarak genel yapısını muhafaza etti.

Ebu Rida, bakanlığın bölgede imparatorların ve kiliseye gidenlerin mezarlarını da ortaya çıkarıldığını, kemikleri incelendikten sonra teşhis edildiğini, bölgede yaşayanların kullandığı sikke ile çanak çömlek parçaları da bulunduğunu açıkladı.

Ebu Rida, “Bu kilise, Bizans İmparatoru I. Anastasius döneminde 497 yılında kurulmuş. Levant'taki en önemli kiliselerden biri olarak tarihe geçti. Gazze'yi Levant'a bağlayan eski ticaret kara yolu üzerinde bulunan kilise aynı zamanda bir dinlenme yeri olarak kullanılıyordu. Kutsal Topraklara giden Hıristiyan hacılar için durak noktası olan kilise alanını turizme kazandırdık.” dedi.

Kazı yapılan alanın 800 metrekare bir alana yayıldığı, içerisinde kilise, şapel ve vaftizhane olmak üzere üç bina bulunduğu tespit edildi. Bizans kilisesi, Orta Doğu'da mozaik döşemelere yazılmış 17 Eski Yunanca yazıya sahip tek kilise olarak kayıtlara geçti. 

Kilise yıllar içesinden birkaç kez genişletilmiş ve yenilenerek kullanılmaya devam edilmiş. Kilisenin zemini, Yunan ve Roma mitlerini anlatan meyveler, kuşlar ve hayvanlar da dahil olmak üzere doğal dünyadan sahneleri betimleyen mozaiklerle süslü.

İmparator I. Anastasius'tan imparator Herakleios'a kadar 24 Bizans imparatorunun egemenliğine tanık olan kilise, 636 yılında Ömer İbnü'l-Hattab'dan başlayarak 775 yılında Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur'a kadar 14 İslam halifesi tarafından yönetilen İslam tarihi süreçlerinde de varlığını korumuş.

Kilise, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik gerçekleştirdiği saldırılar sırasında hasar gördü. Mozaik zeminlerin bazı bölümleri yıkılırken Filistin Turizm Bakanlığı tarafından hasarlı kısımları restore edildi.

Restorasyon projesi, Filistin Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı’nın denetiminde, Fransız kuruluş Premiere Urgence Internationale ve British Council ile Fransız İncil ve Arkeolojik Araştırma Okulu ortaklığında 2017 ve 2021 yılları arasında gerçekleştirildi.

Bizans Kilisesi'nin ibadet yeri olarak değil, sadece müze olarak ziyarete açık olduğuna dikkat çeken Turizm Bakanı, koruma için bakanlığa bağlı muhafızların bölgeye yerleştirildiğini vurguladı.