TRT Haber'in değerlendirmesi:

İsrail’in Gazze’ye yönelik günlerdir süren saldırıları, tüm dünyanın dikkatini tekrar Orta Doğu’ya çevirdi. “Yahudilerin kendini savunduğu” iddiasıyla yapılan sivil katliamlarına ve haksız İsrail işgaline verilen tepkilerden en dikkat çekeni, yine Yahudilerin yaptığı protestolar oldu.

Siyonizm karşıtı ve Filistin topraklarında barış hayal eden Yahudiler de var. Onlara geçmeden önce Siyonizm’in en güçlü odağı sayılan ABD’deki Yahudilerin durumuna bir bakalım.

Amerikalı Yahudiler dünyaya nasıl bakıyor?

Pew Araştırma Merkezi, ABD ve dünyayı etkileyen toplumsal meseleleri inceleyen bir düşünce kuruluşu. 2021 yılında yayımlanan “Yahudi Amerikalılar” raporu, ABD’de yaşayan Yahudilerin dünyayı nasıl gördüğünü analiz etmeye yardımcı oluyor.

Araştırmaya göre, Yahudilerin çoğunluğu İsrail’i önemsiyor. Ancak İsrail hükümetinin politikalarıyla her daim hemfikir olmadıkları da bir gerçek. Filistin meselesinde ise Amerikalı Yahudilerin çoğunluğunun barış yanlısı olduğu ifade ediliyor.

Raporda siyasi görüşlerine ilişkin veriler de var. Amerikalı Yahudilerin %71’i Demokrat Parti’yi, %26’sı Cumhuriyetçi Parti’yi destekliyor, %3’ü ise herhangi bir tercih belirtmiyor.

ABD’deki Filistin yanlısı protesto gösterileri

Amerikalı Yahudiler barışın sağlanmasına yönelik arzularını, Hamas’ın Aksa Tufanı Operasyonu’na karşı İsrail’in gösterdiği orantısız şiddet sonrasında yaptıkları protestolarla da gösterdiler.

New York, Orlando, Chicago, Philadelphia… Birçok ABD kentinde “ateşkes” çağrılarının haykırıldığı eylemler yapıldı. Ancak en dikkat çeken protestolar hiç kuşkusuz Amerikalı Yahudilerin başkent Washington’da yaptığı eylemler oldu.

İlk olarak, "Eğer Şimdi Değilse (IfNotNow)" ve "Barış İçin Yahudi Sesi (Jewish Voice for Peace)" adlı Amerikalı Yahudi aktivistlerden oluşan platformlar harekete geçti. Sosyal medyadan "Amerikalı Yahudiler şimdi ateşkes diyor, Filistinlilere karşı soykırımı durdurun" mesajını paylaşıp başkent Washington’da toplandılar. Ardından barış ve ateşkes sloganları atarak Beyaz Saray’a yürüdüler.

Beyaz Saray’ın girişini kapatarak oturma eylemi yapmak isteyen protestocular, polis engeliyle karşılaştı. 16 Ekim’deki bu eylemde yaklaşık 15 kişi gözaltına alındı.

Ama gözaltılar barış yanlısı Yahudileri durdurmadı. Asıl ses getiren eylem de böylece hayata geçmiş oldu. Washington’da, ABD’nin ateşkes çağrısı yapmasını talep eden yüzlerce gösterici Kongre binasına girerek oturma eylemi yaptı.

Eğer Şimdi Değilse ve Barış İçin Yahudi Sesi hareketinin öncülüğündeki protestocular, "Gazze kuşatmasına son", "Siyonizm=Faşizim", "Amerikalı Yahudiler Gazze'de şimdi ateşkes diyor" yazılı pankartlar taşıdı.

Barış İçin Yahudi Sesi hareketi yaptığı paylaşımda, “Binlerce ABD Yahudisi dışarıda protesto yaparken, aralarında iki düzine hahamın da bulunduğu 350'den fazla kişi içeride dua ederek direniş gösteriyor” ifadelerine yer verdi.

Bu eylem de polis müdahalesi ve gözaltı uygulamalarıyla son buldu ama tüm dünyanın ilgisini çekmeyi başardı.

Eğer Şimdi Değilse ve Barış İçin Yahudi Sesi neyi temsil ediyor?

Eğer Şimdi Değilse isimli Amerikalı Yahudi hareketi, 2014 yılında kuruldu. Kuruluş amaçlarını, “Eşitlik, adalet ve gelişen bir gelecek için topluluğumuzu örgütlemek” olarak anlatıyor ve bu amaca Filistinlileri de dahil ediyor.

“Amerikan Yahudi cemaatinin, ABD hükümetiyle birlikte Filistin halkının sistematik olarak yerinden edilmesindeki rolüyle yüzleşmesinin zamanı çoktan geçti” diyen hareket, Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs'te devam eden İsrail işgalinin son bulmasını istiyor.

Hareket, ateşkes baskısını sürdürmek için 25 Ekim’de yeniden Washington’da eylem çağrısında da bulunuyor.

Barış İçin Yahudi Sesi hareketinin kuruluş amacı da benzer. Vizyonlarını “ABD'den Filistin'e kadar tüm insanların özgürlük, adalet, eşitlik ve onur içinde yaşadığı bir dünya” şeklinde özetlemek mümkün.

Siyonizm karşıtı olan hareket, Filistinlilerle İsraillilerin eşit haklara sahip olması ve barış içinde yaşaması hayalini kuruyor. ABD yönetimine de Siyonist yaklaşımları nedeniyle tepkili. Kongre’nin İsrail ve Filistin’deki şiddeti körüklediğine inanıyor; “ABD, İsrail'e daha fazla silah göndererek şiddeti körüklemek yerine daha fazla can kaybını önlemek, gerilimi azaltmak için çalışmalı” mesajını veriyor.

Hareket, Beyaz Saray ateşkes çağrısı yapana kadar eylemlerinin devam edeceğini söylüyor.

İsrail Devleti’ni kabul etmeyen Yahudiler

Dış görünüşlerine dair en belirgin özellikleri, giydikleri siyah kıyafetler ve saçlarının favori kısımlarını uzatmaları… 

Ultra-Ortodoks Yahudiler ya da diğer bir deyişle Harediler veya Tevrat Yahudileri, Siyonizm karşıtı olmaları ve İsrail Devleti’nin varlığını reddetmeleriyle tanınıyor. Bunun temel nedeni ise dini inançları… Çünkü onlar İsrail Devleti’nin ancak Mesih dünyaya geldiğinde kurulacağına inanıyor.

Siyonizm onlara göre bir din değil, siyasi bir ideoloji ve Yahudilikle de hiçbir ilgisi yok. Siyonizm'e karşı oldukları gibi İsrail'in Filistin işgaline de şiddetine de karşılar.

Gazze’de tüm dünyanın gözü önünde yaşanan katliamlara da sessiz kalmadılar. İsrail zulmüne karşı Filistinlilerin yanında yer aldılar.

ABD’deki birçok kentte olduğu gibi Kongre’deki protestolara destek verdiler.

Sosyal medya hesaplarından “İsrail hükümeti 75 yıldır Filistin topraklarını yasa dışı şekilde işgal ediyor ve topluluklarına etnik temizlik uyguluyor. Şu anda Gazze, ABD'nin tam desteğiyle soykırımla karşı karşıya ve biz Yahudiler olarak suç ortaklığını reddetmek için buradayız. Soykırımı derhal sonlandırın” mesajını paylaştılar.

Siyonizm karşıtı Yahudilerin öncü isimlerinden Haham Yisroel Dovid Weiss de Filistin bayrağı önünde yaptığı bir konuşma ile desteğini gösterdi.

“Özgür bir Filistin için hep birlikte mücadele etmeliyiz. Yahudilik bu işgalin tamamen sona erdirilmesini ister” diyen Weiss, Siyonizm’in Yahudi kimliğinin bir parçası olmadığını vurguladı.