Beşşar Esed rejimi, Ocak’ta 5. turunu geride bırakan Suriye Anayasa Komitesinin çalışmalarını görmezden gelerek, milyonlarca Suriyelinin ülkeyi terk ettiği ve yurt içinde yerinden edildiği bir ortamda, kendi kontrolündeki bölgelerde gelecek ay 2. kez başkanlık seçimine gitmeye hazırlanıyor.

Suriye'de milyonlarca sivili yerinden eden Esed rejimi, iç savaşın devam ettiği süreçte 26 Mayıs'ta 2. kez başkanlık seçiminin yapılacağını duyurdu.

2011 öncesi nüfusu 22-23 milyon civarındaki ülkede, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin (BMMYK) verilerine göre, 6,6 milyon Suriyeli ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi'ne (OCHA) göre 6 milyon 702 bin kişi ise ülke içinde yerinden edildi.

Ülke topraklarının yaklaşık yüzde 61'ine hakim olan Esed rejimi, seçimi sadece kontrolündeki bölgelerde düzenleyecek.

Suriye'nin kuzeyinde askeri muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde ise seçim yapılmayacak.

Rejimin iç savaştaki 7 seçimi olacak

Başkanlık seçiminin 26 Mayıs'ta yapılacağını duyuran Esed rejimi, 10. yılını geride bırakan iç savaşta bugüne kadar 6 kez seçime gitti.

Bu sürede 3 kez parlamento, 2 kez yerel ve bir de başkanlık seçimi düzenleyen Esed rejimi, 26 Şubat 2012'de de yeni anayasası için referandum düzenlemiş ancak muhalifler sonuçları kabul etmediklerini açıklamıştı.

Suriye'de Esed rejiminin Şubat 2012'de uygulamaya başladığı anayasaya göre, başkanlık seçimi her 7 yılda bir, parlamento ve yerel seçimler ise her 4 yılda bir yapılıyor.

Halkın yarısından fazlasını yerinden eden Esed rejiminin iç savaşta düzenlediği seçimler şu şekilde sıralandı:

12 Aralık 2011'de yerel seçimleri.

7 Mayıs 2012'de parlamento seçimleri.

3 Haziran 2014 başkanlık seçimleri.

13 Nisan 2016 parlamento seçimleri.

16 Eylül 2018 yerel seçimler.

19 Temmuz 2020 parlamento seçimleri.

Rejim, Haziranda düzenlenen başkanlık seçiminde Beşşar Esed'in oyların yüzde 88,7'sini aldığını iddia etmişti.

Esed rejimi, siyasi süreci engelleyip seçimlere gidiyor

Suriye'de 10. yılını geride bırakan iç savaşın başlamasından bu yana krizin sona erdirilmesi için yoğun çabalar sarf edilirken, Esed rejimi her fırsatta bu adımları baltalayarak başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açıyor.

2012'den itibaren ülkedeki iç savaşın son bulması ve geçici hükümetin oluşturulması adına yapılan görüşmelere ciddiyetsiz bir yaklaşım sergileyen Esed rejimi, bu süre içerisinde kontrolü ettiği bölgelerde sık sık "göstermelik" seçimlere gitti.

Esed rejimi, en son geçen yıl, anayasa komitesinin görüşmelerinin sürdüğü bir dönemde, muhaliflerin protestosu, düşük katılım ve uluslararası itirazlara rağmen "seçmensiz" parlamento seçimleri düzenleyerek, siyasi sürece karşı olduğunu bir kez daha ortaya koymuştu.

Muhaliflerden seçimlere "tiyatro" benzetmesi

Esed rejiminin, İsviçre'nin Cenevre kentinde Birleşmiş Milletlerin gözetiminizde Suriye Anayasa Komitesinin çalışmalarıyla süren siyasi sürece rağmen, bu hamlesi muhaliflerin sert tepkisini çekti.

Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), ise rejimin seçim kararına yazılı açıklamayla tepki gösterdi.

Açıklamada, "tiyatro" benzetmesi yapılan seçimlerin kabul edilmez olduğu ve hiçbir geçerliliği olmayacağı belirtildi.

Uluslararası topluma çağrı yapılan açıklamada, "Kabul edeceğimiz tek seçim, Esed'in taraf olmadığı seçimdir." denildi.

Cenevre kentinde ilk kez 30 Ekim 2019'da toplanan komitenin görüşmeleri de Esed rejiminin tutumu nedeniyle çıkmaza giriyor. Nitekim 25-29 Ocak 2021'de bir araya gelen komitenin 5'inci tur toplantısı da rejimin anlaşmaz tavrı ve ciddiyetsizliği nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmıştı.