10 yıldan fazla bir süredir savaşın yaşandığı Suriye’de sık sık buğday kıtlığı ile karşılaşılıyor.

Esasen Suriye, 2011 yılına kadar yıllık yaklaşık 3,5 milyon ton tahıl üretiyordu. İç savaş, tahıl üretiminde düşüşe yol açtı ve Suriye'yi buğday ihraç eden bir ülkeden, yılda iki milyon ton buğday ihtiyacı nedeniyle, Rusya'dan buğday ithal eden bir ülkeye dönüştürdü.

Buğday üretimi 2018 yılından beri iyileşme gösterse de Fırat Nehri bölgelerinde ekili alanların yüzde 70'inden fazlası kuraklığın etkisi altında. Bu yılın hasat döneminde buğday ekilen arazi alanı geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 20 azaldı. Yani üretilen miktar hala ihtiyacı karşılayamıyor.

Öte yandan buğday ekimine elverişli toprakların yarısından fazlası, PKK/YPG’nin işgalindeki bölgelerde bulunuyor.

Ülkenin kuzeydoğusundaki Haseke ili Suriye'nin "tahıl ambarı" olarak bilinse de, kuralık, savaş ve PKK/YPG'nin geniş ve verimli tarım arazilerine sahip bölgeleri işgal etmesi özellikle buğday üretimini sekteye uğrattı.

PKK/YPG işgalindeki bölgede buğday üretiminde yaşanan büyük düşüş, tehlike çanlarının çalmasına yol açtı. Ancak ülkede her yıl yaşanan ekmek kıtlığı, Esed rejimi ile PKK/YPG’yi, üretilen buğdayın satın alınması konusunda karşı karşıya getiriyor. Zira rejim, işgal altındaki bölgelerde üretilen buğdayı da satın almak istiyor. Ancak YPG işgal ettiği bölgelerde buğday satın alma planını duyurdu. Halihazırda rejim ile örgüt arasında çiftçinin ürettiği buğdayı alma yarışı yaşanıyor.

Esed rejimi, PKK/YPG’yi ‘çiftçileri taciz etmek ve ürünlerini Şam'a bağlı merkezlere satmalarını engellemekle’ suçluyor.

Esed rejimi, bu sezon için bir kilo buğdayın fiyatını 2 bin 500 Suriye lirası olarak belirlemişti. Ancak buğday ekimini ve dağıtımını teşvik etmek amacıyla kilo başına 300 lira artırılarak, kilogram başına 2800 liraya yükseltildi. Diğer yandan Şam’a bağlı Tahıl Üretme ve Pazarlama Kamu Kurumu, kontrolleri dışındaki bölgelerde çiftçilerin, ürünlerinin alıcı merkezlere tedarikini garanti altına almak için bir çuval fiyatının üç katını ödemelerini şart koşuyor.

Çiftçinin ekonomik olarak çok zor şartlar altında olduğu bir dönemde bir çuvalın fiyatının 10 bin Suriye lirası olduğu biliniyor.

Basına konuşan kaynaklar, rejimin mahsulün değerini Suriye Ziraat Bankası'na yatırdığını ve çiftliklere bir hafta içinde ödeme yaptığını söylese de birçok çiftçi, ödeme mekanizmasındaki bürokrasiden ve bir ay ya da daha fazla süre yaşanan gecikmeden şikayet ediyor.

Çiftçiler Genel Birliği, hükümetin, belirlediği talimatlara göre buğdayın bedelini 48 saati geçmeyecek şekilde ödemesi için çağrıda bulundu.

Şam, tahılın karaborsaya düşmemesi için buğday ve arpanın önceden izin alınmadan hasat edilmesini, satılmasını önlemek için bazı önlemler aldı. Ayrıca üretilen tüm mahsulün kendisine teslim edilmesini şart koştu ve her çiftçi ailesinin sadece iki çuval bulgur almasına izin verdi. Tohumun ise tamamının Tohum Çoğaltma Genel Dairesi’ne gönderilmesi istendi.

Öte yandan rejim, bu yıl buğday miktarının bir buçuk milyon tona ulaşacağı konusunda iyimser tahminlerde bulunurken, şimdiye kadar 600 bin ton olarak tahmin edilen miktarın üçte biri satışa sunuldu. Bu tutar geçtiğimiz yıl 400 bin ton olarak gerçekleşmişti. Ancak yerel kaynaklar, bir kilo buğday üretmenin maliyetinin 3 bin liranın üzerinde olduğu ve kar marjı olmadığı için rejimin belirlediği fiyatta ‘çiftçiye haksızlık’ yapıldığını dile getiriyor.