Türkiye’nin muhatap olduğu tehditlerin yakınlık ve ciddiyet derecesini vurgulamakla iki hafta sonra gerçekleştirilecek yerel seçimleri beka problemine indirgemek, ölüm-kalım savaşı olarak takdim etmek hiç de aynı şeyler değil. Tuhaf olan şeylerden biri de beka tartışmalarının uzun dönemler boyunca Türkiye’yi ipotek altına alan “laiklik tehlikede” kaygılarına benzer bir biçimde şimdilerde “muhafazakâr kazanımlar tehdit altında” türü bir zemine kaymış olmasında.

Seçmen tercihlerini ve seçim sonuçlarını belirlemek üzere adeta basiret ve feraseti bağlanmışçasına tehdit algısını şekillendirmeye abanmak ilk elde siyasal aklın tutulmasına yani hikmetten yoksunluğa işaret eder. Toplum eğer aklını kaybetmiş, vicdanını yitirmiş değilse neden tehdit kaynağına destek olmak üzere sandığa gitsin ki?

Seçimleri önce gönüllerde sonra da sandıkta kazanmanın hesabı yapılmalı. Medya hâkimiyeti ve mahkeme kararlarıyla seçimleri kazanmaya yönelik her hamle bundan öncekilerde olduğu gibi yine ters tepebilir. Bir büyükşehirde seçimi kaybetmemek üzere sergilenen ölçüsüz tavırlar başka büyükşehirler için de negatif iklimleri tetikleyebilir.

Aşırı güç gösterisi ve ne pahasına olursa olsun hemen her yeri kazanma ihtirası ilgiyi, sevgiyi ve desteği azaltırken tepkiyi, öfkeyi ve engelleme duygularını da kışkırtır. Yerel seçimlere giderken trendi yükseldikçe yükselen gerilmiş bir toplum, sertleşmiş bir iklim ve kural tanımaz bir rekabet tablosu sandıklardan çıkacak sonucu anlamsız kılmaz inşallah.

Siyasal Rekabetin Asgari İlkeleri

Nezaket olsun diyerek isimsiz, adressiz eleştiriler yapmanın, ortaya karışık nasihat bültenleri yayınlamanın pek bir faydası olmayacağından hareketle birkaç somut örnek üzerinde duralım müsaadenizle. İlk örneğimiz için İzmir’e uzanalım. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ, CHP ve İYİ Parti’nin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı adayı Tunç Soyer için seçmene şu uyarıyı yapıyor: “Bu kişinin İzmir'de belediyenin başına geçmesi durumunda yönetme sıkıntısının yanında şehirde güvenlik problemlerinin de ortaya çıkacağı bir zemin oluşması muhtemeldir.”

Bir siyasal iddia olarak rakip için “yönetemez” iddiası meşrudur ama “güvenlik problemi çıkarır” iddiası doğru ve meşru olur mu? Sonra iddia edildiği gibi Soyer, HDP’ye yakın olmak bir tarafa tipik bir Kemalist’tir. Kemalist ulusolculuğa iltimas geçip Kürt ulusolculuğuna çakarak İzmir’de zafer beklentisine girmek beyhudedir. Tıpkı İzmir şarabı için enstitüler kurarak uluslararası marka değerini yükseltme vaadiyle kendini inkâr ederek başarıyı elde edebileceğini sanma hayalindeki gibi. Sonra Belediye Başkanları yapıp ettikleriyle ne zamandan beri emniyet ve yargının denetiminden azade olmuşlar ki.

Ankara için bir önceki dönem CHP ve MHP’nin ortak adayı olan, bu dönem içinse CHP ve İYİ Parti’nin (gayrı resmi olarak HDP’nin de) ortak adayı olan Mansur Yavaş’a ilişkin bu hafta ortaya çıkan “sahte senet” davasının kamuoyunda gündem oluşuna bir bakalım. Canlı yayınlanan ve saatler süren açık oturumlarda, Ömer Çelik’in basın açıklamalarında Yavaş’ın nasıl bir skandala imza attığı tartışılıyor ve nihayet Devlet Bahçeli tarafından “adaylıktan çekil” çağrısı yapılıyor. Kim ne mazeret bulursa bulsun bu yöntem ve tartışmalarla seçimin meşruiyeti üzerine sadece gölge düşürülür.

Siyasal rakibi yargı marifetiyle tasfiye etme görüntüsü sahiplerini tahmin edilemeyecek kadar yıpratır ve sarsar. Şikâyetleri gündeme getiren ‘saygın işadamı’ başta olmak üzere mezkûr senet sahtekârlığı davası üzerine herkes ekranlarda uzun uzun konuşuyor, nutuklar atıyor, cezai sonuçlarını tartışıyor. Tabii Yavaş cevap vermek üzere bu tartışmaların hiç birine katılamıyor, ekranlardan uzak tutuluyor. Makul olan, güven telkin eden ve hukuka da uygun olan suçlamalara muhatap olan kişiye de söz hakkı verilmesiydi hani! Suçlu olsa, suçu mahkemece sabitlenmiş olsa dahi muhatabın ağzından çıkacak birkaç cümleye karşı bu kadar ağır bir abluka uygulamaya ne hacet var?

Fırsat bulmuşken ekranlarda evire çevire haşlamak, sahteciliği yüzüne vurup itibarını beş paralık etmek gerekmez miydi?! Tek kale maç daha çok heyecan veriyor, gölge boksu daha yüksek reyting getiriyordu anlaşılan.

Ezanın Çağrısı: Düşmanlara da Adalet

Belki de 31 Mart’a doğru harareti yükselen tartışmaların içerisinde en kritik ve önemli olanı ezan tartışmasıydı. 8 Mart’ta İstiklal Caddesi’nde ortaya çıkan söylem ve manzaranın esasen ezan tartışması kadar hayati bir önemi haiz olduğunu ifade edelim öncelikle. Maalesef feminizm gün geçtikçe evrensel ahlaki ilke ve kurumlara karşı son derece saldırgan ve yıkıcı bir siyasal kimlik olarak Türkiye’de de güç kazanıyor.

Kemalist kurumlar tarafından teşvik edilen seküler hayat tarzı ve başta şiddet olmak üzere geleneğe isnat edilen kadının hukukunu çiğneyen teamüller feminist karakter ve duruşu yaygınlaştırıyor. Ancak feminist hareket de hassaten Avrupa Birliği’nin desteğiyle anarşist hatta nihilist uçlara doğru savruluşun önünü açıyor. Peki, neden 8 Mart’ta utanç verici, rezillikte sınır tanımayan, doğrudan insan haysiyet ve şerefine savaş açan söylemler, slogan ve pankartların oranında bu sene yine artış oldu? Katılım neden artıyor, kitle nasıl daha keskin ve iğrenç bir ahlak karşıtlığıyla siyasal kimliğe bürünüyor? Önceliklerimizden biri de bu soruların cevapları üzerine düşünmek olsun.

8 Mart akşamı okunan yatsı ezanı Beyoğlu’nda susturulmaya çalışıldı mı? İstiklal’deki kitle ezanı protesto etti mi? İlk elde sosyal medya üzerinden bu haber ve kanaat yaygınlaştırıldı. Lakin meselenin aslı polis barikatına, yürüyüşün yasaklanmasına ve topluluğun dağılması yönünde polisin müdahalesine dönük bir protesto olduğu anlaşıldı. Islık ve sloganlar ezan okunurken kesilmemiş hatta artmıştı bile. Kitlenin baskın kimliği, slogan ve pankartları sadece ezana değil İslam’ın hemen bütün değer ve sembollerine düşmanlığı içeriyor olsa bile ortada ezanı susturma, protesto etme gibi bir eylem var diyemeyiz. Bu tespit o kitleye itibar etmek, sözlerini muteber saymak değil aksine bizlerin kimliğini inşa eden adalet emrine uygun olduğu için böyledir.

Karşı Cepheyi Büyütmeli mi, Küçültmeli mi?

İşin bu yönüyle ilgilenenler azınlıkta kaldıysa da ezan tartışmasının seçime doğru kullanışlı bir siyasal malzeme yapma girişimi büyük oranda akamete uğradı. Bu kez öfke ve düşmanlık bütün şiddetiyle “hedefleri ezanı ıslıklanmak ve susturmak değil polis yasağını protesto etmekti” değerlendirmesini yapanların üzerine doğru yöneltildi. Oysa İslami ve ahlaki değer ve sembollere karşı kimi lakayt kimi inançsız kimiyse doğrudan düşman olan kitlenin bileşenleri tek renkli ve tek sesli bir siyasal organizasyonun parçaları değildi.

Ancak bu heterojen kitleyi tek kalemde ezan düşmanı, namus ve iffet celladı olarak etiketlemeye girişmek feminist hareketi besleyip büyütmenin en kolay ve ucuz yollarından biri olur. Doğru ve kazandırıcı olan kitleyi en çirkin, en ahlaksız ve en azgın olanların yamacına doğru sürükleyip ötekileştirmek değildi. Aksine İslami ve ahlaki değerlere karşı lakayt olanlara ciddiyet, inançsız olanlara da inanç kazandırabilecek bir davet zemini hazırlayarak anarşist ve nihilist kimliği tecrit edip etkisizleştirmek hedeflenmelidir.

Seçim telaşı ve kazanma kaygısı belki muhafazakar devletçi bir nostalji olarak “ezan dinmez, bayrak inmez ve beka tartışmaları da bitmez” gibi refleksleri tetiklemiş olabilir. Ne var ki; feminizm, sosyalizm, Kürt ulusol hareketinin gençler ve kadınlar için bir çekim merkezi, kendini ifade biçimi, siyasal kimlik olarak meydan okuyuşunu bu tür reflekslerle engellemek mümkün değildir. Meseleyi seçim odaklı düşünüp tartışmak yerine ailede, eğitimde, kültürde kronikleşen problemlerin çözümü için makul politikaları pratiğe geçirmekte.

En önce kafaya şunu yerleştirelim: bürokratik oligarşiyle, CHP’yle, İYİ Parti’yle mücadele ederken Kemalizme sahip çıkarak, Kürt ulusalcılığına karşı Türk milliyetçiliğine yaslanarak makul hiçbir kazanım elde edilemez. Ne CHP ve İYİ Parti ne de HDP ve Saadet Partisi siyasal açıdan, kadrolar ve projeler itibariyle bir atak yaptı. Toplum bu partilerin cazibesine kapılıp gidiyor filan değil.

AK Parti metal yorgunluğunu aşmak istiyorsa, halkın yüksek ve tartışmasız teveccühünü yenilemek istiyorsa fabrika ayarlarına dönmeli, rakiplerinin kötülüklerini değil kendi icraatlarını ve vaatlerini sükûnetle, kuşatıcı bir üslupla tane tane anlatmalıdır. Kaygı yerine ümidi, beka yerine emniyeti, gerilim yerine kuşatıcılığı seçim atmosferine hâkim kılmak için 15 gün hiç de az değil.