Aziz Avar’ın yorumu:

1979 İran devrimi gerçekleştiğinde Müslüman halklarda büyük bir heyecan yaratmıştı. Bu heyecan potansiyel olarak var olan direnişi harekete geçiren bir özellik taşıyor. Ve arkasından gözlerin İran’a çevrilmesine sebep oluyordu. Özellikle Türkiye’de tarihsel ve mezhebi farklılıklara rağmen bu dikkat, siyasal öncelikli bir kurtuluşun enerjisini de içinde taşıyordu. Emperyalizmin ileri karakolu olan İran’da, şah ve avanesi kovuluyor ve “La sünniye La şiiye vahde vahde İslamiye!” sloganları bu yönelişi dahada ileri taşıyordu. Devrimi gidip yerinde görmek, tecrübelerinden faydalanmak, devrim önderleriyle tanışmak için İran’a geziler düzenleniyor, gidemeyenlerle de konsolosluklarda ve İran kültür merkezlerinde tanışmalar sağlanıyordu. Bu süreçte,ortaya çıkan “aksaklıklar” önce devrimin yeniliğine ve arkasından Irak-İran savaşıylada getirdiği zorluklara bağlanıyordu. Örnek olarak devrim sonrası yeni yazılan anayasalarındaki “tartışılması teklif dahi edilemeyen isnâaşeriye” maddesi aynı gerekçeyle pas geçilirken 1982 Hafız Esed’in Hama katliamında İran’ın tutumu görmezden gelinebiliyordu. Bu gidiş gelişli karşılıklı ilişkiler devam ederken yeni bir takım öznel ilişkilerin ortaya çıktığı da hissedilmeye başlanıyordu. Romantizmin oluşturduğu yönelişle, sivil tecrübe talebi, yavaş yavaş devletle ilişki biçimine dönüşen bir nitelik kazanmaya yüz tutarken, istikbara karşı açıkça savunulan İslam devrim değerleri, bir takım gizli ve sırlı yaklaşımlarla, yeni bir söyleme bina edilmeye başlanıyordu. Sonradan beyatlaşma diye ortaya çıkan bu değişimin gerekçeside “bizim kendi başımıza başarıya ulaşmamız mümkün olamayacağından, tecrübeli devrim / devlet kadrolarıyla beraber bu işi deruhte etmemiz lazım” başlangıç cümlesi ile ifadesini buluyordu. Dolayısıyla irade transferiyle gerçekleştirilen bu değişim, devrim kadrolarıyla devlet kadrolarının iç içe geçmesihasebiyle, devrimin hedefleride, devletin hedeflerine giydirilmiş olarak karşımıza çıkıyordu. Bu transformasyona, akidevi ve fıkhi değerlerler ve ardından da ve doğal olarak bu ilişki biçimi, yani siyasal bağımlılığa, “dolarlı, ev’li arabalı’’ finansman etkisi de eklenince, devre tamamlanıyordu.

Yazının Devamı >>>