Süleyman Gülek / Yeni Akit

Çocukları zararlı alışkanlıklardan korumak

Zararlı alışkanlıklar; sürekli yapıldığı için artık alışkanlık haline gelen, insana maddî-mânevî zarar verme özelliği bulunan alışkanlıklardır. İnsanın ruh ve beden sağlığını bozan şeylerin başında zararlı alışkanlıklar gelir. Başlıca zararlı alışkanlıklar ise; alkol almak, uyuşturucu kullanmak, sigara içmek, kumar oynamaktır. Akıl ve irade sahibi olmak insana ait bir özelliktir. Bu özellik insanı diğer varlıklardan ayırır. Akıl insanın iyi ve kötüyü ayırt edebilmesini, irade bu iyi ve kötü arasında seçim yapabilmesini sağlar.

Çocuk ve gencin sağlıklı, başarılı ve mutlu olabilmesi için beden ve ruh sağlığının her türlü zararlı şeylerden korunması çok dikkat isteyen, önemli bir konudur. Çünkü dünya ve ahiret mutluluğunu esas alan İslâm dini, ailevi ve toplumsal huzursuzluklara yol açan başta alkol ve sigara olmak üzere, insanın aklını, kalbini ve bedenini tahrip eden bütün zararlı alışkanlıkları yasaklamıştır.

Sigara, alkol, uyuşturucu, kumar gibi zararlı/kötü alışkanlıklar çocuk ve gençlerde genelde bir özenti ile başlamakta ve zamanla da vucut bağışıklık sağladığı için devamlı kulanmak istemektedir. Uygun olan da bunların hiçbirine itibar etmemek ve hiç kullanmamaktır.

Günümüzde gençleri bekleyen en önemli sıkıntılardan birisi de alkol, uyuşturucu, kumar ve sigaradır. Bu zararlı maddelere başlama yaşı ilkokul seviyesine kadar düşmüştür. İnsan sağlığı çok önemlidir ve sağlığa zarar veren her şey tehlikelidir. Çocukları bu tehlikelerden koruyacak ise, önce aile, sonra okul ve çevredir. Önleyici tedbir olarak cezaî müeyyideler koymanın yanında bireylerin kendilerine, topluma ve yaradanına karşı sorumluluk ve saygı duymasını sağlayarak ahlâkî bilince sahip olmasına önem verilmelidir. Bu da ancak ciddi bir eğitimle sağlanabilir.

Çocuğu ve genci zararlı alışkanlığa iten sebeplere baktığımızda şunları görürüz; bozuk aile, cehâlet, özenti, merak, moda, bencillik, bilgisizlik, kötü arkadaş, grup baskısı, aşağılık kompleksi, kötülere özenme, birahane, diskotekler, dinî ve ahlâkî değerlerin zayıflaması ve sevgiden, ilgiden, şefkatten mahrum kalma gibi hususlar… 

Çocukları zararlı alışkanlıklardan korumak için neler yapılmalı? 

1) Çocukları zararlı alışkanlıklardan korumak ve onlara olumlu ve düzenli bir hayat yaşatmak isteyen ailelerin yapacakları en önemli şey, iç yaşantılarıyla çocuklarına örnek olmak ve onlara doğruları göstermektir. Ailesinde zararlı alışkanlıklara karşı olumlu ve önemli davranış örnekleri gören çocuk, kolay kolay zararlı alışkanlıklara yönelmez.

2) Zararlı alışkanlıklara karşı çocuklar sürekli olarak izlenmeli, hissettirilmeden gözetim ve denetim altında bulundurulmalıdır.

3) Zaman zaman aileler, çocuklarıyla birlikte bir araya gelip, sigara, alkol, uyuşturucu vesaire gibi zararlı alışkanlıklarla ilgili konuşmalı, zararlı alışkanlıkların fiziksel ve ruhsal açıdan kişiyi ne gibi olumsuz bir duruma sürüklediğini örnekleriyle anlatmalıdır.

4) Çocuklara ne az, ne çok; yeteri kadar para verilmelidir. Eğer ihtiyaçtan fazla para verilirse, lüzumsuz ve zararlı yerlere harcayabilirler, ihtiyaçtan az verilirse de para bulmak için bazı olumsuz alışkanlıklar edinebilirler. Buna dikkat edilmelidir.

5) Çocuklara zararlı alışkanlıkların nedenleri ve sonuçlarıyla ilgili olarak çeşitli kaynaklar temin edilmeli ve onların okumalarına imkân tanınmalıdır. 

6) Çocuğun arkadaşlarına ve içinde bulunduğu çevreye dikkat edilmelidir. Çocuğu kötü alışkanlıklara iten arkadaşları varsa, bu izlenilmeli, gerekli tedbir de alınmalıdır. 

7) Aile yuvası, çocuk için çekici ve sıcak bir ortam haline getirilmelidir. Çocuk her türlü neşeyi, huzuru ve mutluluğu ailesinde bulursa, problemlerini ailesiyle paylaşırsa, dışarıyla paylaşacağı bir şeyi kalmaz. Bu şekilde zararlı alışkanlıklardan korunmuş olur. Çocuğu, uyuşturucu batağına yuvarlanmasına vesile olabilecek kötü örneklerin ve özelliklerin birahane, meyhane, diskotek, kahvehane gibi yerlerden uzak tutmalı. 

Kişiler; madde, alkol, sigara, kumar, teknoloji gibi herhangi bir şeye karşı bağımlı olabilir. Bağımlılık akıl ve iradeyi çalışmaz hâle getirir. Bağımlılık tutsaklıktır, bağımlılıklardan kurtuluş ise özgür olmaktır. Bir şeyler değiştirmek isteyen insan önce kendinden başlamalıdır.

Çocukların ve gençlerin zararlı alışkanlıklardan korunmaları için sevgiden, ilgiden ve şefkatten mahrum kalmamaları ve müspet kişilik sahibi olmaları gerekir. Ailenin, okulun, iş çevrelerinin ve medyanın görevi, insanlara yapıcı mesajlar vererek, onların müspet kişilik sahibi olarak yönlendirilmesini ve eğitilmesini sağlamaktır. 

Sigara bağımlısı, sigarayı kendi iradesi ile bırakamıyorsa, sigara da dâhil, alkol, uyuşturucu ve kumar bağımlılığının klinik tedavisi gerekir. Günümüzde çocuklarımız kötü arkadaş, internet ve zararlı neşriyat, sigara, alkol ve uyuşturucu gibi tuzaklarla karşı karşıyadır. Ebeveyn bunlara karşı uyanık olmalı ve çocuklarını korumalıdır. Çocuklarımızı bu gibi tehlikelerden koruyacak en etkili ve güçlü kalkan, sağlıklı bir din eğitimidir.