İran ve batı ülkeleri arasında süren nükleer müzakereler uzlaşmayla sonuçlandı. Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, İran ile 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde konulara çözüm bulunduğunu ve taslak hazırlamaya başladıklarını söyledi. Zarif, bugün twitter hesabından, "Çözüm bulundu. Taslak üzerinde çalışmaya hazırız" diye yazdı.

İran'ın büyük şeytanla anlaştığı haberleri Tahran'a ulaştığında, şehirde adeta bayram havası esti. 

Tahran caddelerine araçlarıyla çıkanlar, konvoy oluşturdu. Ellerinde İran bayrakları taşıyan göstericiler, zafer işaretiyle objektiflere poz verdi. 

Yıllarca ambargo altında kalan ülkede uzlaşmanın sağlanmasından sonra sokağa dökülen İranlılar, ambargonun kaldırılmasıyla birlikte ülkenin batıya biraz daha yaklaşacağını düşünüyor.

ZARİFİ BASIN TOPLANTISI YAPTI

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, twitter hesabından, Zarif ile basına açıklama yapacaklarını ve "iyi haberleri" olduğunu yazdı.

Daha sonra Zarif ve Mogherini basın mensuplarının karşısına geçti.

Mogherini, İran'ın tek bir nükleer tesisinin kalacağını ve nükleer programının belirli oranlarda kısıtlanacağını açıkladı.

Mogherini, daha sonra gerekli şartlar yerine getirildiği takdirde İran'a uygulanan ambargonun kaldırılacağını söyledi.

Reuters Haber Ajansı'na göre İran'ın mevcut zenginleştirilmiş uranyum stoğunun üçte ikisi imha edilecek ya da ülke dışına çıkarılacak.

İran'ın nükleer programı 10 yıl boyunca gözetim altında olacak.

OBAMA "BU İYİ BİR ANLAŞMA"

Öte yandan ABD Başkanı Obama, İran ile nükleer müzakerelerde uzlaşıya varılmasını "tarihi" olarak nitelendirdi.

Obama, uzlaşıyı "tarihi" olarak nitelendirerek şunları ifade etti: "Bu anlaşma İran'ın nükleer silah üretmesini engelliyor. İran'a bu anlaşma, kısıtlama getiriyor. Bu sayede nükleer savunma üretmek için bunu kullanamayacak. İran önümüzdeki yıllarda anlaşmayı ihlal etse bile, sınırlamalar olacağı için nükleer silaha erişememiş olacak.

Uluslararası gözlemciler, denetçiler, İran'ın nükleer tesislerine erişip, denetim sağlayacak. Bu anlaşma sayesinde hiçbir ülkede olmadığı kadar İran, kontrolden geçecek. Şeffaf bir süreç sözkonusu olacak ve İran'ın asla nükleer silah geliştirmesine izin verilmeyecek. Bunun karşılığında da İran'a karşı yaptırımlar hafifleyecek"

ANLAŞMA NELERİ İÇERİYOR

* İran, elindeki santrifüjleri 3’te 2 azaltacak. Böylece sayı 19 binden 6104’e düşecek. Bunların da 10 yıl boyunca sadece 5060’ı zenginleştirme faaliyetinde bulunacak.
* İran, 15 yıl boyunca elindeki uranyum stoklarını yüzde 3.67’den fazla zenginleştirmeyecek.
* İran elindeki 10 bin kg düşük zenginleştirilmiş uranyumu azaltıp, 15 yıl boyunca sadece yüzde 3.67 zenginleştirilmiş olarak 300 kg uranyum bulunduracak.
* İran 15 yıl boyunca yeni zenginleştirme tesisi kurmamayı da kabul etti.
* İran’ın şu anda 2-3 ay olan, nükleer silah için malzeme edinme süresi bir yıla uzatılacak. Ve bu süre en az 10 yıl boyunca geçerli olacak.
* İran, Fordo tesisinde en az 15 yıl uranyum zenginleştirmeyecek. İran, Fordo’yu araştırma merkezi, fizik, teknoloji gibi barışçıl alanlarda çalışan bir tesise dönüştürecek.
* İran, sadece Natanz’da uranyum zenginleştirme faaliyeti yürütecek. Natanz’daki 1000 adet 2. nesil santrifüjleri sökecek ve bunları 10 yıl boyunca UAEA’nın gözetiminde tutacak.
* UAEA’nın Natanz, Fordo dahil İran’ın tüm nükleer tesislerine düzenli erişimi olacak. Müfettişlerin, İran’ın nükleer programını destekleyen tedarik zincirlerine de erişimi olacak. İran, deklare edilmiş veya edilmemiş olsun UAEA’ya geniş teftiş yetkileri tanıyan Ek Protokolü uygulamayı kabul etti.
* İran, nükleer silah yapımında kullanılabilecek plütonyum üreten Arak’taki ağır su reaktörünü P5+1’in kabul edeceği şekilde yeniden tasarlamayı ve inşa etmeyi kabul etti.
* İran taahhütlerine uyarsa yaptırımlar yumuşatılacak. UAEA’nın bunu doğrulamasının ardından ABD ve AB’nin nükleer program ilişkili yaptırımları askıya alınacak. İhlal olursa yaptırımlar anında yeniden devreye girecek. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden çıkan tüm yaptırımlar da İran’ın anlaşma şartlarını yerine getirmesinin hemen ardından kaldırılacak.

30 HAZİRAN'DA NİHAİ ANLAŞMA İMZALANACAK

Hemen nihai anlaşmanın taslağı yazılmaya başlanacak, 30 Haziran'a kadar taslak metin hazırlanmış olacak.

30 Haziran'da belirlenen hedeflere ulaşılırsa nihai anlaşma imzalanacak.

Sürecin bundan sonraki kısmını Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEK) izleyecek.

UAEK İran'ın söz konusu anlaşma çerçevesinde verdiği sözleri tutup tutmadığını takip edecek ve raporlayacak.

UAEK'in olumlu raporlar vermesi halinde ve 30 Haziran'a kadar şartların yerine gelmesi halinde İran'a uygulanan yaptırımların kalkması bekleniyor.

İSRAİL'DEN ANLAŞMAYA TEPKİ

İsrail İstihbarat Bakanı Yuval Steinitz, "İran'ın nükleer silah edinmesi tehlikesine karşı askeri harekat da dahil tüm seçenekler masada" dedi.
Steinitz, İran'ın 5+1 ülkeleriyle yürüttüğü nükleer müzakerelere ilişkin İsrail radyosuna yaptığı açıklamada, tüm tehlikelere diplomasi ve istihbarat yoluyla karşı koymaya çalışacaklarını belirterek, "Başka seçeneğimiz kalmaması durumunda ise askeri seçenek de masada" diye konuştu.

ABD'nin, İran'a yönelik muhtemel bir askeri harekata karşı çıktığı yönünde soru sorulması üzerine, "İsrail'in, 1981'de Irak'taki Osirak Nükleer Santrali'ni tek taraflı vurmasını" hatırlatan Steinitz, "O operasyon ABD ile mutabakata varılarak yapılmamıştı. İran'ın nükleer silah edinmesi tehlikesine karşı askeri harekat da dahil tüm seçenekler masada" dedi. Steinitz, "Başbakan (Binyamin Netanyahu), İran'ın nükleer bir güç olmasına izin vermeyeceğini açıkça söyledi" ifadesini kullandı.

İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Çin ile Almanya'dan oluşan 5+1 ülkeleri arasında, İsviçre'nin Lozan kentinde yürütülen nükleer müzakerelerin çerçeve anlaşması için belirlenen süre 31 Mart günü dolmasına rağmen görüşmelere ABD ve İran Dışişleri Bakanları ve iki ülke teknik heyetleri düzeyinde bugün de devam ediliyor.

İNTERNET HABER ve Al Jazeera