Birleşmiş Milletler (BM) Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması tarafından yayımlanan yıllık raporda, Myanmar ordusunun işlediği savaş suçları arasında sivillere yönelik ayrım gözetmeyen veya orantısız saldırılar ile nisanda Sagaing bölgesinde gerçekleştirilen hava saldırısının yer aldığı belirtildi.

Raporda, "Sivillerin ve tutuklu savaşçıların toplu infazlarında, sivil evler ile binaların büyük çapta ve kasıtlı olarak yakılmasında ve bazı durumlarda tüm köylerin yok edilmesinde de artış oldu." ifadesi kullanıldı.

Uluslararası hukuka göre askeri komutanların, komutaları altındakiler tarafından işlenen savaş suçlarını önleme ve cezalandırmakla yükümlü olduğuna işaret edilen raporda, bu suçları önlemek ve cezalandırmak için makul önlemler almamanın komutanları cezai sorumluluk altına sokabileceği kaydedildi.

Arakanlılara karşı işlenen suçların yaygınlığına vurgu

Raporda, "bu tür suçları defalarca görmezden gelmenin, üst makamların bu suçların işlenmesini amaçladığını gösterebileceği" yönünde değerlendirme yapıldı.

BM Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizmasının, Myanmar'da işlenen uluslararası suçlara ilişkin soruşturmalarında, 200'den fazla görgü tanığının ifadesinden, 700'den fazla kaynaktan bilgi, fotoğraf, video, ses materyali ile belge, harita, sosyal medya gönderileri ve adli delillerden faydalandığı bildirildi.

Mekanizmanın, 2016 ve 2017'de Arakanlıların Myanmar'dan büyük oranda yerinden edilmesine yol açan şiddeti aktif olarak araştırmayı sürdürdüğü kaydedildi.

Raporun, özellikle bu dönemde Arakanlılara karşı işlenen cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı suçların yaygınlığını vurguladığı belirtildi.

Mekanizmanın, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Uluslararası Adalet Divanı ve Arjantin'de Arakanlılarla ilgili devam eden davalar üzerinde çalışan kişilerle kanıt, bilgi ve analitik raporlarını da paylaştığı ifade edildi.

"Dava dosyaları hazırlıyoruz"

Raporda görüşlerine yer verilen BM Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması Başkanı Nicholas Koumjian, Myanmar'daki her can kaybının trajik ancak bombardımanlar ve köy yakmalar yoluyla toplumda yol açtığı yıkımın şok edici olduğunu belirtti.

Koumjian, "Kanıtlarımız, sivillere yönelik yaygın ve sistematik saldırılarla ülkede savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarda çarpıcı bir artışa işaret ediyor. Mahkemeler tarafından bireysel failleri sorumlu tutmak için kullanılabilecek dava dosyaları hazırlıyoruz." ifadesini kullandı.

Myanmar'daki askeri darbe

Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu.

Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.

Darbeden bu yana yaklaşık 3 binden fazla kişi hayatını kaybederken, 13 bin kişi gözaltına alındı ve 10 binin üzerinde kişi halen hapishanelerde tutuluyor. Myanmar askeri mahkemeleri, tutuklulardan 2'si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı verdi.