Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) başsavcısı Fatou Bensouda, Filistin Yönetimi’nin İsrail’in Gazze’ye gerçekleştirdiği 51 gün süren saldırılarda savaş suçu işlendiği iddialarını araştırmak için bir soruşturmanın açılmasını engellediğini söyledi.

Bensouda, Al Jazeera istihbarat ve araştırma biriminin ele geçen gizli bir belgede, İsrail’in savaş suçu işlediği iddialarını araştıracak bir soruşturmanın açılması için Filistin Yönetimi'nden gereken onayın alınmadığının görüldüğünü belirtti. 

25 Temmuz tarihinde Filistin Adalet Bakanı Salim Sakka, Fransız bir kuruluş aracılığıyla mahkemeye bir mektup göndererek İsrail’in işlediği savaş suçlarından dolayı yargılama sürecinin başlatılmasını istemişti.

Ancak, UCM’nin soruşturma açabilmek için başvuran ülkenin devlet başkanı veya dışişleri bakanının onayını resmi bir şekilde alması gerekiyor. Bu durumda Filistin Yönetimi'nden hâlâ resmi onayın gelmemesi, savaş suçu iddialarının mahkemeye götürülmesini engelliyor.

'Riyad Maliki hiç onay vermedi'

Lahey'de 7 yıl savcılık görevinde bulunmuş Geoffrey Nice'e göre, Al Jazeera'nin ulaştığı belge "Filistin Yönetimi'nin Adalet Bakanı tarafından yazılan mektuba ya hiç onay vermediğini ya da sonradan fikrini değiştirdiğini gösteriyor" dedi.

Nice, Filistin Yönetimi'nin hiçbir şey yapmama kararının Dışişleri Bakanı ile yapılan toplantıdan çıktığını belirtti. Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanı Riyad Maliki, 5 Ağustos'ta Lahey'de bulunan UCM'yi ziyaret etmiş ve mahkeme çıkışında İsrail'in Gazze'ye saldırısında savaş suçu işlediğine dair 'açık kanıtlar' olduğunu söylemişti.

ABD'li yetkililer daha önce İsrail ile Filistin arasında yürütülen barış müzakereleri çerçevesinde Filistin Yönetimi'ni İsrail aleyhine UCM'de dava açmaması konusunda ikna etmişti.

Ancak özellikle müzakerelerin sekteye uğramasının ardından Filistin Yönetimi bazı BM anlaşmalarına taraf olmak amacıyla başvuru mektubu göndermiş ve İsrail'in UCM'de yargılanması için de girşimlerde bulunmuştu. 

Gazze'de 51 gün süren İsrail saldırılarında büyük çoğunluğu sivil 2150'den fazla Filistinli'nin hayatını kaybetmesi ve evlerinden olan sivillerin sığındığı BM okullarının dahi bombalanması konuyu yeniden gündeme taşıdı. 

İç soruşturma UCM'yi engelleyebilir

10 Eylül'de İsrail Gazze'deki bazı saldırılara dair soruşturma açtığını açıklamıştı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, İsrail Genelkurmay Başkanı Binyamin Benny Gatz’ın, Gazze saldırısı esnasında yaşanan "istisnai" durumlar için soruşturma açılması talimatı verdiği bildirildi.

İsrail ordusunun, Gazze Şeridi'nin Refah kentinde sığınmacıların bulunduğu Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu'na (UNRWA) ait bir okula 4 Ağustos’ta düzenlediği saldırıda 14 Filistinli hayatını kaybetmiş, 50'den fazla kişi yaralanmıştı.

Uluslararası kanunlara göre, UCM sadece bir ülkenin kendi iç soruşturmasını yürütemediği belirlenmişse duruma müdâhil olabiliyor.

Uluslararası hukuk uzmanı Rodney Dixon'a göre, "UCM savcılarının dikkatinin bundan sonra İsrail'in sağlıklı bir soruşturma yürütüp yürütemediğine yoğunlaşmasından dolayı UCM'nin soruşturması ertelenebilir. Dixon, 'Eğer İsrail'in soruşturmadaki gereklilikleri yerine getirildiğine kanaat getirilirse o zaman savcı soruşturma yetkisini kaybedebilir" diye konuştu.

Filistin Dışişleri Bakanı Maliki ve Filistin Yönetimi'nin Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne neden resmi olarak soruşturma talebini içeren mektubu göndermediği bilinmiyor. 

FİLİSTİN VE UCM

Ocak 2009: Filistin Yönetimi, UCM'ye katılmak için başvuruda bulundu.

Nisan 2012: UCM, Filistin Yönetimi'nin başvurusunu reddetti.

Kasım 2012: Filistin Yönetimi, BM tarafından üye olmayan 'gözlemci devlet' olarak kabul edildi. UCM ise Filistin Yönetimi'nin üyelik için UCM'ye başvurabilecek konuma geldiğini açıkladı.

25 Temmuz 2014: Filistin Yönetimi Adalet Bakanı Salim Sakka, UCM'ye İsrail'in Gazze'ye gerçekleştirdiği saldırılarda savaş suçu işlediği iddialarını araştırmak için soruşturma açmasını istteyen bir mektup gönderdi.

5 Ağustos 2014: Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanı Riyad Maliki, UCM' savcılarıyla görüşmek için Lahey'e gitti. Maliki, "Filistinlilerin savaş suçlarına karşı adaletin yerini bulması için elinden geleni her şeyi yapmaları gerekir" dedi.

14 Ağustos 2014: UCM Başsavcısı Fatou Bensouda, gizli mektubunda Filistin Dışişleri Bakanı'nın, hükümetinin 25 Temmuz'da UCM'ye gönderdiği bildiriyi resmi bir şekilde onaylamadığını, mahkemenin Başkan ya da Dışişleri Bakanı'nın onayı olmadan soruşturma açamayacağını belirtti.

 

Al Jazeera