Bana kalırsa, önce, tartışmayalım, konuşalım.. İlle de benim dediğim olacak değil, savunanların ve karşı çıkanların korkularını ve umutlarını anlamaya çalışalım.

Ve tabii, daha önce de, bilgi sahibi olmadan kanaat sahibi olmayalım. Kafamızı kiraya vermeyelim. Siyaseti amigoluğa dönüştürmeyelim. Başkanlık sistemi olursa bütün sorunlar çözülecek, olmazsa biteceğiz ya da aksi olursa kurtulacağız diye bir şey yok. Bana göre, iyi bir monarşi kötü bir Cumhuriyetten, iyi bir Cumhuriyet, basit bir monarşiden çok daha iyidir, genel anlamda.. “İyi” ya da “kötü” olan etiket değil, muhtevadır.. Onun ötesi marka deliliğinden başka bir şey değil..

Başkanlık sistemi ile yönetilenler hangi ülkeler derseniz; Afganistan, AB, Arjantin, Belarus, Bolivya, Brezilya, Dominik Cumhuriyeti, Endonezya, Ermenistan, Ekvador, El Salvador, Filipinler, Guatemala, Güney Kore, Haiti, Honduras, İran, Kazakistan, Kenya, Kıbrıs, Kolombiya, Kosta Rika, Liberya, Meksika, Nikaragua, Nijerya, Panama, Paraguay, Peru, Seyşel Adaları, Sierra Leone, Sri Lanka, Sudan, Surinam, Şili, Tanzanya, Uganda, Uruguay, Venezuela, Zambiya..

Yarı başkanlık sistemi ile yönetilenler: Fransa, Portekiz, Finlandiya, Namibya, Rusya, Moğolistan.

Aslında, anarşizm, aristokrasi, cumhuriyet, demarşi, demokrasi, despotizm, diktatörlük, etnokrasi, faşizm, federasyon, feodalizm, gerontokrasi, kleptokrasi, komünizm, konfederasyon, kratokrasi, kritarşi, logokrasi, meritokrasi, monarşi, oligarşi, otokrasi, otoriteryanizm, plütokrasi, sosyal devlet, teokrasi, teknokrasi, timokrasi, tiranlık,  totalitarizm gibi onlarca devlet şekli var. Daha bunların da bir sürü alt başlıkları var.

Mesela, sadece demokrasinin onlarca çeşidi var.. 16 alt başlığı şöyle sıralayabiliriz mesela: Çoğulcu demokrasi, halk demokrasisi, klasik demokrasi, liberal demokrasi, parlamenter demokrasi, plüralist demokrasi, endüstriyel demokrasi, kalkınmacı demokrasi, koruyucu demokrasi, Marksist demokrasi, plebisitçi demokrasi, sosyal demokrasi.

Yeni demokrasiler: e-demokrasi, İslâm demokrasisi, Hristiyan demokrasisi, laik demokrasi..

Demokrasi adına diktatörlük de üretebilirsiniz, komünizm de, faşizm de, kapitalizm de.. Milliyetçi demokrasiler faşist yönetim biçimidir mesela. Komünist demokrasiler sınıf diktatörlüğüne dönüşebiliyor. Liberal demokrasiler de kapitalizme.

Demokrasiyi farklı tasniflere tabi tutmak da mümkün. Mesela: Atina demokrasisi, çoğulcu demokrasi, çoğunlukçu demokrasi, doğrudan demokrasi, liberal demokrasi, Marksist demokrasi, oydaşmacı demokrasi, parlamenter demokrasi, plebisitçi demokrasi, sosyal demokrasi, temsili demokrasi, demarşi. Aslında, asıl önemli olan adalet var mı, barış var mı, özgürlük var mı orada. Katılımcı, çoğulcu ve şeffaf bir yönetim tarzı oluşturabiliyor musunuz? İstişare ve şûraya açık mısınız? Yukarıdan aşağıya saydığımız bir sürü siyasi form var. Bunlar arasında simetrik ve asimetrik ilişki de kurulabilir aslında.. Mesela monarşik, parlamenter bir demokrasi mümkün.

Öyle “Laiklik olmadan Cumhuriyet, Cumhuriyet olmadan demokrasi olmaz” gibi safsatalarla bu işlerin anlaşılması mümkün değil.. Laiklik, teokrasi, bizantinizm gibi mabed-devlet ilişkisini tanımlayan kurumlar yanında “Medinetül Fazıla” modeli de var mesela.. Laiklik Protestanların, teokrasi Katoliklerin, bizantinizm Ortodoksların dünyasını tanımlıyor bugün daha çok..

Parlamenter sistem AB ülkeleri, Hindistan, Etyopya gibi ülkelerle sınırlı.. AB ülkeleri aynı zamanda monarşilerin ağırlıkta olduğu bir yönetim biçimi.. Krallıkları, Arap ülkelerinin rejimi olarak görmemek gerek. Dünyadaki 37 önemli monarşi şunlar: Federal Meşruti Monarşiler: Avustralya, Malezya, Meşruti Monarşiler / Krallıklar: Norveç, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, Svaziland, Tayland, Togo, Umman, Nepal, Antiller ve Barbados, Lüksemburg, Monako, Bahamalar, Brunei, Bahreyn, Belçika, Belize, Büyük Britanya (İngiltere), Danimarka, Fas, Grenada, Hollanda, İspanya, İsveç, Jamaika, Japonya, Kanada, Kuveyt, Yeni Zelanda, Parlamenter Monarşiler: Liechtenstein, Bhutan, Ürdün, Monarşiler: Birleşik Arap Emirlikleri (Monarşi ile yönetilen 7 emirlikten oluşan federasyon), Lesotho, Mutlak Monarşi: Suudi Arabistan, Vatikan (Seçime Dayalı Mutlak Monarşi). Bunlar da kendi aralarında, monarşi, mutlak monarşi, seçime dayalı mutlak monarşi, meşruti monarşi, parlamenter monarşi, federal meşruti monarşi, emirlik, krallık, sultanlık diye kendi içinde gruplara ayrılıyor.. Türkiye Cumhuriyeti’nin 2. Meclis Cumhuriyet rejimi ile yönetildiği yazılsa da aslında herkes biliyor ki, “Tek Adam” tarafından tek parti aracılığı ile yönetiliyordu. Ya da Mısır diktatörü, Kuzey Kore rejimi, Tunus yönetiminin adı Cumhuriyet olsa da kendilerinin nasıl bir yönetimle yönetildikleri çok açık.. Bu konu burada bitmeyecek. Görüldüğü gibi, dünyada genel kabul gören tek bir sistem yok. Değişim de korkulacak bir şey değil. Yarın da bu konuya devam edelim. Selam ve dua ile.