Avrupa Birliği (AB), anlaşma imzaladığı Pfizer, AstraZeneca ve Moderna firmaları ile Kovid-19 aşılarının tedarikinde sıkıntılar yaşaması sonrası, Rusya ve Çin’de geliştirilen aşılar için kapıyı araladı. Avrupa Komisyonu İç Pazar Temsilcisi Thierry Breton, birlik üyelerinin AB’nin aşı programının dışına çıkıp kendi anlaşmalarını yapmasında bir sakınca olmadığını söyledi.

TEDARİK SORUNU AŞILAMADI

Rusya menşeli Sputnik V’nin henüz klinik deneyleri tamamlanmadan Rus sağlık otoritelerince lisans alması, Çin’de geliştirlen Sinovac aşısının Endonezya, Brezilya ve Türkiye’deki klinik deneylerinde farklı sonuçlara ulaşılması ve araştırmaların şeffaflıktan yoksun yürütüldüğü iddiaları tartışmaların odağındaydı. AB de, bu iki ülkede üretilen aşılara onay vermeyerek Avrupa ve ABD merkezli firmalara yöneldi. Ancak bu firmalarla yaşanan tedarik sorunu sonrası birlik üyesi ülkeler AB makamlarından izin alamayan diğer aşılara yönelmeye başladı. AB yönetimi de, aşılamada beklenen ilerleme kaydedilemeyince Çin ve Rusya üretimi aşılara vize verileceğinin sinyalini verdi.

SORUMLULUĞU FİRMALARA YÜKLEDİ

AB aşı programından sorumlu Breton, kendi stratejilerine güveninin tam olduğunu ifade ederek, bazı ülkelerin dışarıdan aşı almasında bir sakınca görmediğini ifade etti. Politico’ya konuşan Brenton, Macaristan’ın Rusya’dan 40 bin doz aşı satın aldığına vurgu yapıp “bize binler değil milyonlar lazım” diye konuştu. Sayıları referans gösteren AB yetkilisi, dünya genelindeki talebi karşılayabilecek iki gücün AB ve ABD olduğunu öne sürdü. Bir çok ülkenin üretim kapasitesinin yeterli olmadığını savunan Brenton, bu nedenle Avrupa Birliği’ne sorumluluk düştüğünü ifade etti. Birlik yetkilisi Brenton, aşı dağıtımındaki eşitsizliğin sorumluluğunu ise üretici firmalara yükledi. Benton, ilaç firmalarından AstraZeneca’yı örnek olarak seçerek, “kendilerini nasıl organize edecekleri, sorumluluklarını yerine getirmek için nasıl pazarlık yapmaları gerektiği onlara kalmış” dedi.

İlaç şirketleri servet kazandı

Kovid-19 aşıları, normalleşmeye dönüşe dair umutları artırırken üretici şirketlere milyarlarca dolarlık kazanç sağladı. BioNTech ile maliyetleri ve karlarını eşit olarak bölen Pfizer, mevcut anlaşmalara dayalı olarak 2021’de 15 milyar dolarlık satış bekliyor. Şirketler bu yıl 2 milyar doz tedarik edebilecek kapasitede olduğunu bildirdikleri için toplam satışın 30 milyar dolara kadar çıkabileceği öngörülüyor. Pfizer’in hisseleri son 12 ayda yüzde 1,8 artarken, BioNTech hisseleri ise yüzde 156 arttı.ABD’li Moderna’dan yapılan açıklamada, 2021’de 18,4 milyar dolarlık satış beklendiği bildirildi. Şirketin hisseleri ise son 12 ayda yüzde 372 arttı. Merkezi ABD’de bulunan Johnson & Johnson’ın Belçika’daki bağlı şirketi Janssen’in 2021’de 10 milyar dolarlık satış yapması bekleniyor. Bu yıl sonuna kadar 1 milyar doz aşı teslim edecek kapasitesi olduğunu bildiren şirketin hisseleri son 12 ayda yüzde 7,7 değer kazandı. İngiliz-İsveç ilaç firması AstraZeneca da 2021’de 3 milyar dolarlık satış öngörüyor.