CHP İzmir milletvekili Canan Arıtman, Ermenilerden özür dileyen aydınların ifade özgürlüğünü tanıyan Cumhurbaşkanı Gül'ün aile kökeninin araştırılmasını istemiş. Gül'ün soyunda Ermenilik olduğunu ima ederek, "anne tarafından etnik kimliğini araştırın, görürsünüz" demiş.

Başka bir ülkede rahatlıkla "ayrımcılık suçu" olarak tanımlanıp cezalandırılacak bir nefret ifadesi, maalesef bu ülkede bir milletvekili tarafından pervasızca sarf edilebiliyor. Dahası, herhangi bir medeni toplumda, insanları etnik kökeninden dolayı suçlayan ırkçı bir milletvekilinin derhal partisinden ihraç edilmesine sebep olacak ve siyaset hayatını ebediyen sona erdirecek böyle utanç verici bir tutum, o milletvekilinin partisinden cılız ve "yasak savma" kabilinden uyarılarla geçiştirilebiliyor. Bu ülkedeki vicdan sahibi insanların tepkisi olmasaydı, muhtemelen CHP'den "demedi demesinler" türünden, "siyaseten doğruculuğa" halel getirmeyecek o açıklamalar da gelmeyecekti.

Arıtman'a göre bazı köşe yazarları "CHP'den ihraç edin" diye göndermede bulunuyormuş. Kim yapıyorsa hata yapıyor. Çünkü CHP bu ülkeye ırkçılığı getiren partidir ve Arıtman CHP'ye çok yakışıyor.

Ama sorunumuz bundan ibaret değil. Sorunumuz, etnik ve dini ayrımcılığın önden gideni CHP'den ibaret değil.

Hatta, ayrımcı ifadeleri hukuki bakımdan suçlaştırıp cezalandırmaktan da ibaret değil.

Çünkü öncelikle ayrımcı ifadeleri ve "nefret ifadeleri"ni ("hate speech") geniş tanımlamak, üstün bir değer olarak ifade özgürlüğüne zarar verebilir. Örneğin Önder Sav'ın hacca gitmek isteyen dedeye "Araplara para kazandırma" demesi veya Arıtman'ın Meclis'te başörtülü kadınlara erkeklerin olmadığı bir ortamda hizmet verilmesini engellemek için kuaför basması veya aydınların ifade özürlüklerini tanımasını Gül'ün soyu ile ilişkilendirmesi, ahlaki bakımdan kınanması gereken tutumlardır. Bunların hukuki bakımdan suçlaştırılıp suçlaştırılamayacağı ayrıca tartışılabilir.

Öyleyse sorun ne?

Eğer bu ülkede ırkçılık ve ayrımcılık bu kadar kolay yapılıyorsa, insanların yedi göbek soyunda Ermenilik, Rumluk, Yahudilik aramak "vakayı adiyeden" sayılıyorsa ve alenen ayrımcılık yapmak bir siyasetçinin siyasi hayatına malolmuyorsa, orada hukuki ve siyasi bir sorundan çok ahlaki ve insani bir sorun var demektir.

Ceza yasasıyla her şeyi çözemezsiniz. Ayrımcılık yasağını uygulamakla da.

"Erdemli olmaya zorlanmış bir toplum, erdemli toplum değildir" diyen filozof haklıdır.

Eğer bir ülkede Arıtman gibi bir siyasetçi için bu sözler siyasi hayatına malolmuyorsa orada sadece söyleyen için değil, dinleyen için de ahlaki bir sorun var demektir.

Dikkat ediniz, Arıtman Gül'e "sen Ermenisin" bile demiyor; onun anne tarafında "Ermenilik" olduğunu ima ediyor. Adeta genetik bir hastalık gibi, yedi ceddinizin içindeki bir kuşakta dahi bulunsa, bir yerden "bulaşsa", bütün bünyeye yayılıp, sonraki kuşakları da belirleyen bir kötülük iması bu.

Bu nefret, bu kin insanı ürkütüyor ve aslında gerçekten hastalıklı bir ruh halinin, patolojik bir durumun varlığını ifade ediyor. Böylesine akıl ve vicdan dışı bir yaklaşım tarzını duyup da isyan etmemek, bunu gereği gibi mahkum etmemek ise, dinleyenin durumu hakkında da kuşku duymayı gerektiriyor. İşte hem bu patolojik duruma tepki ve hem de sağaltıcı bir terapi olarak, Hrant Dink'in ardından haykırılan "Hepimiz Ermeniyiz" sloganının ahlaki değeri de burada ortaya çıkıyor.

Dahası, Ahmet Hakan Coşkun'un yazdığı gibi, bir insan "bu memlekette Canan Arıtman gibilere, 'Evet kardeşim, Yahudi kökenliyim... Var mı diyeceğin?' ya da 'Hem anne tarafından hem de baba tarafından Ermeni kökenliyim ve bundan dolayı gurur duyuyorum... Hadi git işine' diyemiyorsa ve yine O'nun vurguladığı gibi, Orhan Pamuk gibi Cumhurbaşkanı Gül de şeceresini açıklamak zorunda hissediyorsa, o ülkede ciddi bir sorun var demektir.

Ayrımcılığın aynasından görünen yüzümüz bu. Gül'ün soyu araştırılırsa Ermenilik çıkar mı bilmem; çıkıp çıkmaması benim için hiçbir anlam ifade etmez. Ama hayırlı bir iş yapmak isteyen varsa, Canan Arıtman'ın ve CHP'li olsun olmasın bu ayrımcılığı mazur görenlerin vicdanını araştırsın.

STAR