TBMM Genel Kurulunda, AK Parti'nin 18 maddeden oluşan "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi"nin 1'inci tur oylaması tamamlandı.

Görüşmelerine 9 Ocak Pazartesi günü başlanan teklifin Genel Kuruldaki müzakereleri, aralıksız 7 gün sürdü.

Teklifle, anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidiliyor. Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişiyor.

Teklif, anayasada yasamayı düzenleyen "TBMM'nin kuruluşuna" dair 75'inci madde, "milletvekili seçilme yeterliliğini" düzenleyen 76'ncı madde, "TBMM'nin seçim dönemini" düzenleyen 77'nci maddede düzenlemeler yapıyor.

Buna göre, milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.

Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.

Anayasanın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.

TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

- Birinci görüşmenin bitmesinden itibaren en az 48 saat geçtikten sonra (17 Ocak Salı) ikinci görüşmeye geçilecek.

- Sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşüldüğü ve birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemediği bu turda, bu koşulları taşıyan bir değişiklik önergesi yoksa, sadece maddelerin teker teker oylaması yapılacak.

- TBMM İçtüzüğü'nün 94. maddesi uyarınca ikinci turda maddelerin teker teker oylanmasının ardından anayasa değişikliği teklifinin tümünün kabulü için oylama yapılacak.

- Anayasanın 175. maddesine göre, anayasa değişikliği teklifinin gerçekleşmesi için, ikinci turda da TBMM üye tamsayısının (550) en az beşte üç çoğunluğuyla (330) kabul edilmesi şart. 330'un altında kalan anayasa değişiklikleri reddedilmiş oluyor.

- Anayasa uyarınca, 330 ile 367 (TBMM üye tamsayısının üçte ikisi) arasında oy alan anayasa değişikliği teklifinin Cumhurbaşkanı tarafından referanduma sunulması zorunlu. 367 ve üzerinde oy alan anayasa değişikliklerini ise Cumhurbaşkanı isterse referanduma (halkoyu) sunuyor. Anayasanın 175. maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanı, diğer kanunlar gibi, anayasa değişikliği tekliflerini de, bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor.

- Cumhurbaşkanı'nın iade etmediği anayasa değişikliği teklifleri, referanduma sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

- 175. maddeye göre, "Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar."

- Yine 175. maddeye göre, "halkoyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu" gerekiyor. Bir başka deyişle, oylamaya katılan seçmenlerden oyları geçerli olanların yarısından bir fazlasının (basit çoğunluk) desteğiyle anayasa değişikliği kabul edilmiş, tersi durumda reddedilmiş oluyor.

- "Teklifin maddelerine geçilmesi", "birinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama", "ikinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama" ve ve "teklifin tümü hakkındaki oylama" olmak üzere TBMM Genel Kurulu'nda dört gizli oylamadan geçen teklifin, Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra 60 gün içinde halkoyuna (referandum) sunulması gerekiyor.

- Bu takvim dikkate alındığında, TBMM'deki görüşmeleri bu hafta içi bitecek bir anayasa değişikliği için Mart sonunda veya Nisan başında referanduma gidilebilecek. AK Parti'de olası referandum tarihi için 2 veya 9 Nisan tarihleri konuşuluyor.