1. YAZARLAR

  2. Abdurrahman Dilipak

  3. Anadolu’daki ilk cumhuriyet-2
Abdurrahman Dilipak

Abdurrahman Dilipak

Yazarın Tüm Yazıları >

Anadolu’daki ilk cumhuriyet-2

28 Kasım 2012 Çarşamba 04:34A+A-

Dün kaldığımız yerden devam edelim.

Anadolu’nun ilk Cumhuriyeti Ankara hükümeti değil. Bunu bilelim..

Bu coğrafyada bu halkın ilk Cumhuriyet tecrübesi de Ankara tecrübesi değil.

“Laiklik olmadan Cumhuriyet, Cumhuriyet olmadan Demokrasi olmaz” iddiası da tamamen safsata. Daha önceki Cumhuriyetlerin hepsi de din temelli idi ve savaş içinde olmamıza rağmen gayrimüslimlerin hak ve hukukuna riayet esas alındı..

1. Meclis de tamamen din gayreti, dindarlar tarafından hilafeti ihya maksadı ile oluşturulan bir meclisti. Mustafa Kemal’e Kuvayı Milliye ve Müdafaa-ı Hukuk’un verdiği görev buydu ve Mustafa Kemal o zaman İstanbul’a “Halife ve hakan efendimiz” diye başlayan mektuplar gönderiyordu.

Batı Trakya Türk Cumhuriyeti çok daha eski..

Hani şu Genç Parti’nin bir bayrağı vardı. İki hilal ortasında bir yıldız. O Kafkaslar’daki devletleşme hareketi içindeki grublardan birinin bayrağı idi.

Bizim İstiklal Marşımız dini bir özle Taceddin dergahında yazıldı. Ayyıldız da, Ankara hükümeti ile başlayan bir sembol değil. Kars İslam Cumhuriyeti de hemen hemen aynı bayrağı kullandı.. İyi ki dini motif içeriyor diye İstiklal Marşı’nı ve bayrağı reddetmediler..

Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti “Güneybatı Kafkas Geçici Millî Hükûmeti Cenub-ı Garbi Kafkas Hükümet-i Muvakkate-i Cumhuriye-i Milliyesi” bir Cumhuriyet yönetimi idi. İslam temelli bir “Şura yönetimi” şeklinde kendini tanıttı. Renk ve ayyıldız şekli ile Türk bayrağına benzer bir bayrak kullanıldı. 17-18 Ocak 1919 tarihleri arasında gerçekleştirilen Büyük Kars Kongresi’nin sonucunda kurulan ve 12 Nisan’da İngilizlerin Kars’ı işgal etmeleriyle son bulan Kars yönetimi Batum, Ahıska, Ahılkelek, Artvin, Ardahan, Acara, Posof, Çıldır, Göle, Oltu, Karakurt, Sarıkamış, Karapınar, Kağızman, Kulp, Iğdır, Serdarabat, Aralık, Nuraşen, Nahcivan, Culfa ve Orduabat gibi yerleri kapsamaktaydı. “Güneybatı Kafkas Cumhuriyeti” veya “Kars Cumhuriyeti” adlarıyla da bilinir. İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Somerset Arthur Gough-Calthorpe tarafından kaldırılmıştır.

Esasen Ahıska ve Ahılkelek çevresinde Ahıska Hükümet-i Muvakkatası (Ahıska Geçici Hükümeti), 3 Kasım1918’de Emir Bey Ekberzâde başkanlığında, merkezi Iğdır olmak üzere Aras Türk Hükümeti, 5 Kasım 1918’de Kepenekçi Emin Ağa(Emin Ağa Borçalı) ve Piroğlu Fahreddin Bey başkanlıklarında merkezi Kars olmak üzere Kars İslâm Şurası kurulmuştur. 15 Kasım’da Birinci Kars Kongresi düzenlenmiş ve sekiz kişilik Muvakkat Heyet-i Temsiliye seçilmiştir. Bu yapı içinde Mustafa Kemal olmadığı için resmi tarihçiler tarafından yok sayılmıştır..

İngilizler bu hükümete ve kurucularına karşı düşmanca bir tutum içine girerlerken, Mustafa Kemal’in İstanbul’dan ayrılmadan önce, İstanbul’dan ayrılırken ve Samsun’a gelişinde İngilizlerle temas içinde olduğunu biliyoruz..

İttihatçıların sürgün yeri Selanik’ti mesela. Abdulhamid’i Selanik’e, bir Yahudi tüccar olan Şemsi efendi (Şimon Zwi) nin okulunun sponsoru da olan Alatini efendinin evine sürgüne gönderdiler.. Müslümanların halifesi İttihatçılar tarafından bir Yahudi tüccara rehin bırakıldı..

Bu kadroların genel yapısı, karakteri, derin ilişkileri hep böyle..

Kars İslam Şurası üyelerinin Malta’ya sürülmeleri de ilginç. Osmanlı’nın sürgün yeri Fizan’dı, yeni Ankara hükümetinin de sürgün yeri Malta oldu, daha sonra. Bu işte bir İngiliz parmağı var!

Gün gelecek Çanakkale savaşını da konuşacağız, Kurtuluş savaşını da. Çanakkale cephesi kadar, Filistin cephesi de önemli değil mi? Filistin cephesinde kimler vardı ve sonuç ne oldu, bir baksanıza! Sahi Çanakkale geçilmedi mi? Geçilmedi ise Mondros mütarekesini niçin imzaladık ve İstanbul nasıl işgal edildi?

Sahi 1. İnönü savaşı nasıl kazanıldı..

Ya da Kars İslam Cumhuriyetinden bizim tarihler neden hiç bahsetmezler?

TBMM Anayasa Komisyonu üyeleri, vazgeçtim Selçuklu, Osmanlı Teşkilat-ı Esasi yapısını incelemelerini, bu Kars İslam Cumhuriyeti’nin Anayasasını inceleme fırsatı buldular mı? Hani bulsalar da biz de kendi tarihimize tanıklık etsek..

Selâm ve dua ile.

YENİ AKİT 

YAZIYA YORUM KAT