İsrail'in geleneksel olarak en büyük silah tedarikçisi ABD olsa da Almanya ve İngiltere de uzun yıllardır İsrail'e bu alanda önemli destekler veriyor.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) güncel verilerine göre, 2011-2020'de İsrail'in konvansiyonel silah tedarikinin yüzde 70,2'sini ABD sağladı. ABD'yi, yüzde 23,9 ile Almanya, yüzde 5,9 ile İtalya takip etti.

"Silah Ticaretiyle Mücadele Kampanyası (CAAT)" adlı sivil toplum kuruluşuna göre ise Almanya ve İngiltere, silah teslimat verilerini şeffaf şekilde paylaşmıyor.

Ancak kuruluşun açık kaynaklardan edindiği bilgilerden oluşturduğu veri tabanına göre, 2015-2020'de Almanya hükümeti İsrail'e en az 1,4 milyar avro değerinde silah satışına onay verirken, İngiltere'den aynı dönemde İsrail'e savaş uçakları, füzeler, tanklar, hafif silahlar ve mühimmat için bileşenler dahil olmak üzere 426 milyon avroluk askeri ihracat gerçekleştirildi. Bu rakamlar, Almanya ve İngiltere üretimi silahların üçüncü ülkeler üzerinden İsrail'e ihracatını kapsamıyor.

Almanya'nın İsrail'e 2023'teki silah satışı 10 kat arttı

Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanlığının yabancı ülkelere silah satış onayına ilişkin "2023 Federal Hükümet Silah İhracatı Politikası" raporuna göre, ülkenin geçen yıl İsrail'e silah ve askeri malzeme satışı, 2022'ye göre 10 kat artarak 326,5 milyon avroya ulaştı.

İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının başlamasının ardından ilk birkaç haftada Alman hükümeti, İsrail'den gelen silah tedarikine ilişkin 185 ek ihracat lisans başvurusunu onayladı.

Almanya, şu ana kadar İsrail'e ağırlıklı olarak zırhlı araçlar ve askerler için koruyucu teçhizat gönderilmesine onay verirken, Spiegel dergisinin 17 Ocak tarihli haberinde, hükümetin, İsrail'in talep ettiği hassas tank mühimmatı sevkiyatını incelediği ve bunu onaylamayı planladığı bildirildi.

Haberde, İsrail hükümetinin Kasım 2023'te Almanya'dan yaklaşık 10 bin 120 milimetrelik tank mühimmatı istediği, bu talebin Başbakanlık ile Savunma, Dışişleri ve Ekonomi bakanlıkları tarafından büyük gizlilik içinde görüşüldüğü de belirtildi.

İngiltere, İsrail'in geleneksel tedarikçisi

CAAT verilerine göre, İngiltere, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ü işgal altında bulunduran İsrail'e, 1967'den bu yana askeri malzeme satışı yapıyor.

İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanında kullandığı F-35'lerin bileşenlerinin yaklaşık yüzde 15'ini İngiltere temin ediyor.

F-35 projesinde 6 farklı İngiliz firması bulunuyor, bunlardan 2'si İsrail'e roket satıyor. İsrailli savunma sanayisi şirketi Elbit gibi bazı şirketlerin ise İngiltere'de askeri malzeme ticareti lisansı da bulunuyor.

Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq ile İngiltere merkezli Küresel Hukuki Eylem Ağı (GLAN), 13 Aralık 2023'te, uluslararası hukuku ve yasaları ihlal ederek İsrail'e silah satışlarının askıya alınması yönündeki talepleri göz ardı ettiği gerekçesiyle İngiltere aleyhine Yüksek Mahkeme'de yasal işlem başlattı.

Londra'da dünyanın en büyük silah üreticilerinden BAE System'ın ofisinin önünde toplanan Filistin yanlısı göstericiler, şirkete "İsrail'e silah satışına son vermesi" çağrısında bulundu.

İtalya'nın silahları Gazze'de deneniyor

İsrail'in Gazze'deki katliamında can kayıplarının on binleri bulması, İtalyan kamuoyunda bazı tepkilere neden oldu.

İtalya'da muhalefet partisi 5 Yıldız Hareketi (M5S) lideri ve eski Başbakan Giuseppe Conte, 16 Kasım 2023'te İtalyan hükümetini, İsrail'e yönelik silah tedarikini hemen askıya almaya çağırdı.

Ana muhalefetteki Demokratik Partinin (PD) lideri Elly Schlein, 20 Ocak'ta, hükümeti İsrail'e silah satışını durdurmaya çağırarak, İtalya'nın sattığı mühimmatın "savaş suçu sayılabilecek şekilde kullanılması riskini" göze alamayacaklarını söyledi.

Tepkilerin artması üzerine İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, 20 Ocak'ta yaptığı açıklamada, 7 Ekim 2023 itibarıyla İsrail'e silah göndermeyi durdurma kararı aldıklarını ve herhangi türde bir silah göndermediklerini belirtti.

Ancak İsrail'e daha önce verilen İtalyan üretimi silahlar, halihazırda İsrail tarafından Gazze'de deneniyor.

İtalyan savunma şirketi Leonardo'nun alt kuruluşu Oto Melara tarafından üretilen 76 mm'lik deniz topu ilk kez İsrail tarafından Gazze'de kullanıldı.

İspanya satışları durdurduğunu açıkladı

Uluslararası barış çalışmalarına yoğunlaşan İspanya merkezli "Centro Delas" adlı kuruluş, İspanya'nın dış ticaret verilerini inceleyerek, bir İspanyol şirketinin 987 bin avro karşılığında Kasım 2023'te İsrail'e askeri mühimmat satışı yaptığını ortaya koydu.

İsrail'in Gazze'deki katliamlarının yoğun tepki gördüğü İspanyol kamuoyunda yankılanan gelişmenin ardından İspanya Hükümet Sözcüsü ve Eğitim Bakanı Pilar Alegria, İsrail'in Gazze'ye saldırılarının başladığı 7 Ekim'den itibaren bu ülkeye hiçbir askeri malzeme satışı yapılmadığını, verilerin 7 Ekim öncesine ait olduğunu söyledi.

- Fransa, İsrail'e istihbarat desteği sağlıyor

Fransa Savunma Bakanlığı verilerine göre, 2013-2022'de Fransa, İsrail'e yaklaşık 200 milyon avroluk silah satışı yaptı.

Savunma Bakanı Sebastien Lecornu ise 16 Ekim 2023'te "Fransa, İsrail'e askeri destek sağlıyor mu?" sorusu üzerine, "ülkesinin İsrail'e ekseriyetle istihbarat desteği sunduğunu" ifade etti.

Fransız savunma sanayi şirketi Dassault Aviation'ın genel merkezi önünde gösteri düzenleyen aktivistler, "Tel Aviv yönetimine silah satan tüm Fransız şirketlerinin İsrail'in Gazze'deki soykırımının suç ortağı olduğunu" savundu.

Öte yandan, muhalefetteki Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) partisi milletvekilleri, 14 Şubat'ta, Fransa'nın "İsrail'in işlediği soykırıma" suç ortaklığı etmemesi gerektiğini belirterek, Gazze'de binlerce sivilin ölümüne yol açan bu ülkeye silah satışının durdurulması için imza kampanyası başlattı.

Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christophe Lemoine ise AA muhabirinin "UAD'nin kararından sonra Fransa, İsrail'e yönelik silah sevkiyatına bir ara vermeyi planlıyor mu?" sorusunu söyle yanıtladı:

"UAD ile ilgili Güney Afrika'nın yeni ihtiyati tedbirler talebini not aldık. Bu talep, mahkemenin 26 Ocak'ta kabul ettiği iddianameye götüren sürecin içinde. Mahkeme tarafından talep edilen (ihtiyati) tedbirler hukuken zorunlu ve tüm taraflar için bağlayıcı, uygulanması gerek ve aynı zamanda Fransa'nın belirlediği isteklere uygun. Uluslararası hukuka saygı duyulmasına bağlıyız ve UAD'ye desteğimizi ve güvenimizi yeniden ifade ediyoruz."

Ardından ikinci kez soru tekrarlanınca Lemoine, "Bu konu hakkında daha sonra size cevap verebilirim." şeklinde konuştu.

Borrell'in mesajı Almanya'yı ilgilendiriyor

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, 12 Şubat'ta, Gazze'ye yönelik saldırılarda yaşanan sivil kayıplara tepki gösteren ülkelere, İsrail'e silah ihracatını durdurma çağrısı yaptı.

İngiltere'nin AB üyesi olmaması, İtalya ve İspanya'nın İsrail'e silah tedarikini durdurması nedeniyle Borrell'in mesajı, doğrudan Almanya'yı ilgilendiriyor.