Ahmet Varol / Yeni Akit

Burkina Faso’yla Rusya işbirliği

Peş peşe darbelerin yaşandığı Afrika kıtasının orta bölgesinin batısındaki ülkelerden olan Burkina Faso’da geçen yıl yani 2022 yılı içinde iki ayrı askeri darbe gerçekleştirilmişti. 

Burkina Faso’da ilk kez 1 Aralık 1991’de gerçekleştirilen serbest cumhurbaşkanlığı seçimlerini, 1987’den beri ülkeyi yönetmekte olan Blaise Comparoe kazanmıştı. Ama o da koltuğa yapıştı. Sürekli çeşitli oyun ve taktiklere başvurarak başkanlık süresini uzattı. Son olarak 2014 yılında başkanlık süresini anayasal bir düzenleme ile uzatmaya kalkışması üzerine halk ayaklandı. Bu ayaklanma onun saltanatına son verdi ve o da canını kurtarmak için Fildişi Sahili’ne sığındı.

Ama ülke içinde önceden oluşturduğu paralel devlet yapılanmasıyla 16 Eylül 2015’te gerçekleştirdiği darbe sonrasında yeniden ülkede etkili olmaya başladı ise de cunta liderleri arasında bölünme meydana gelmesi üzerine 29 Kasım 2015’te cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı ve Demokrasi ve İlerleme Kongresi Partisi’nin adayı Roch Marc Christian Kabore kazandı.

Askerlerin 2021’de onun güvenlik konusunda başarılı olamadığı ve özellikle IŞİD yanlısı grupların ülkede güçlenmesinin önüne geçemediği yönündeki eleştirilerin ardından halk arasında Kabore’ye yönelik tepkiler arttı ve gösteriler gerçekleştirildi. Bu da askerlerin onu devirmek ve iktidara el koymak için hazırlık yapmalarını kolaylaştırdı.

23 Ocak 2022’de, Kabore aleyhine düzenlenen gösterilere polisin müdahale etmesi karşısında, ordu göreve çağrıları yapılmasını değerlendiren askerler yönetime el koydu.

Ancak kurulan cunta yönetimi 30 Eylül 2022 tarihinde Yüzbaşı İbrahim Traore ve destekçileri tarafından gerçekleştirilen yeni bir darbe ile devrildi. Böylece meşru olmayan bir yöntemle ele geçirilen yönetim yine aynı şekilde meşru olmayan bir yöntemle başkası tarafından alındı. Bu bir bakıma hırsızın çaldığı malı başka bir hırsıza kaptırması gibi oldu.

Ocak’taki darbeyi gerçekleştirenler, hükümetin terörü engelleyememesini, özellikle IŞİD eylemlerine son verememesini gerekçe olarak göstermişlerdi. İkinci darbeyi gerçekleştirenlerin gerekçesi de aynıydı.

Burkina Faso’da arka arkaya gerçekleştirilen bu darbelerin ardından dikkat çeken en önemli gelişme ise bu ülkede Fransa’nın tesir gücünün azalması oldu. 30 Eylül darbesi sonrasında yönetime el koyanlar, 23 Ocak 2023 tarihinde Fransa’yla askeri işbirliğini iptal etmiş ve Fransa’ya da askerlerini ülkelerinden çekmesi için bir ay süre tanımıştı. Bu ültimatom üzerine Fransa bu ülkedeki bütün askerlerini çekmek zorunda kalmıştı. 

Son dönemde Burkina Faso’daki yönetimin Rusya’yla askeri işbirliğini geliştirmek için yeni girişimlerde bulunduğuna dair haberler yayınlanıyor. 

Burkina Faso Başkanlığı adına yapılan açıklamada 31 Ağustos Perşembe günü Rusya’dan bir heyetin ülkenin geçici başkanı yani cunta lideri İbrahim Traore ile görüşme yaptığını duyurdu. Görüşmede iki ülke arasındaki askeri işbirliğinin geliştirilmesi konusunun ele alındığı belirtildi. 

Yapılan açıklamada Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Yunus-Bek Yevkurov başkanlığındaki Rus heyetinin, geçtiğimiz Temmuz ayında St. Petersburg’da gerçekleştirilen Rusya-Afrika Zirvesi’nde Burkina Faso Geçici Başkanı Traore ile Rusya Cumhurbaşkanı Viladimir Putin arasında gerçekleştirilen ikili görüşmede ele alınan konularla ilgili gelişmeler hakkında değerlendirmede bulunduğu bilgisi verildi. 

Rusya heyeti başkanı Yunus-Bek Yevkurov da gerçekleştirdiği ziyaret ve görüşmeler hakkında yaptığı açıklamada, Burkina Faso’nun geçici başkanıyla ve savunma alanıyla ilgilenen yetkililerle askeri alanda iki ülke arasında teknik ve stratejik açıdan gerçekleştirilebilecek işbirliği üzerinde durduklarını söyledi. 

Son günlerde Fransız medyası da, eski Fransız sömürgesi ülkelerde sahayı terk etmeye zorlanmanın sebep olduğu sıkıntıların değerlendirmelerini yapıyor. Keşke bunun sonucu bölge halklarının gerçek bir bağımsızlığa kavuşması olsaydı. Ne var ki Fransa’nın kovulduğu alana şimdi Rusya kazıklarını çakıyor.