Ahmet Varol / Yeni Akit

Şimdi de Gabon’da askeri darbe

Anlaşıldığı kadarıyla bu sıralarda Afrika kıtasında farklı bir salgın var: Darbe salgını. Aslında bu hastalık da bulaşıcıdır. Bir ülkede silah veya yumruk gücünün konuşturulması durumunda başarılı olunması başka ülkelerde bu gücü kullanma potansiyeline sahip olanları da cesaretlendiriyor ve onlar da bu yolla yönetimi ele geçirmenin hesaplarını yapmaya başlıyorlar. 

Son olarak Batı Afrika’nın orta bölgesinde yer alan Gabon Cumhuriyeti’nde askeri darbe gerçekleştirildi. Asker ve polis gücünü yöneten komutanlar, aralarında ittifak kurarak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen ardından yönetime el koyduklarını ve seçimleri iptal ettiklerini 30 Ağustos Çarşamba sabahı, Gabon 24 isimli tv kanalından duyurdular. 

İşin ilginç tarafına bakın ki darbeciler tv kanalından yaptıkları açıklamada bunu Gabon halkı adına gerçekleştirdiklerini söylüyorlardı. Oysa Gabon halkı üç gün önce sandık başına gitmiş ve %65’e varan oranla, cumhurbaşkanı Ali Bongo’ya destek vermişti. 

Darbeciler, Ali Bongo’nun ülkeyi istikrarsızlığa sürüklediğini ileri sürerken, seçimlerin de usûlüne uygun yapılmadığını dolayısıyla sandıklardan çıkan sonuçlara itibar etmediklerini, çünkü güvenmediklerini söylüyorlardı. Oysa seçimlerin hukukuna ve kurallarına uygun olup olmadığına karar verecek olanlar askerler değil hukuk kurumlarıdır. İtiraz etmeleri gerekenler de silahın gücünü kullanma imkanını ellerinde bulunduranlar değil, Ali Bongo ile seçim yarışına girmiş olan rakipleri ve siyasi organlardır. 

Ne var ki darbeciler sahip oldukları silahın gücünü, hukuksuz bir şekilde yönetime el koydukları gerçeğinin üstünü örtmek için öne sürdükleri gerekçeleri kullanırken kendilerini herkesten daha akıllı sanıyor ve her konuda son sözü verme hakkına sahip olanların da kendileri olduklarını düşünüyorlar. 

Biz Afrika’daki son darbe üzerinde bir değerlendirme yapmadan önce darbenin gerçekleştirildiği ülke ve yönetimden uzaklaştırılan cumhurbaşkanı hakkında özet bilgiler vermek istiyoruz. 

Gabon, Batı Afrika’nın orta kesiminde Atlas Okyanusu kıyısında yer alan bir ülkedir. Afrika’nın ekonomik yönden durumu iyi ülkelerinden sayılır. Bunun sebebi petrol ve doğal gaz geliridir. OPEC üyesi olan bu ülkenin ulusal gelirlerinin yarıya yakın bir kısmının kaynağı petrol ve doğal gazdır. Ayrıca orman ürünlerinden de önemli gelir elde etmektedir.  Bunun yanı sıra zengin uranyum, demir ve manganez rezervlerine sahiptir. Tarım ürünleri yönünden de durumu iyi sayılır ve ulusal gelirinin %11’ini tarım sektöründen elde etmektedir. 

Doğrudan sömürgecilik sürecinde Fransa’nın bir sömürgesiydi. 1958’de Fransız Milletler Topluluğu’na bağlı özerk yönetim haline gelmesi kabul edildi. 17 Ağustos 1960 tarihinde ise bağımsızlığını ilan etti. 

Son darbeyle görevine son verilen Ali Bongo, bu ülkede 1967-2009 arasında 42 yıl süreyle cumhurbaşkanlığı görevini yürütmüş olan Ömer Bongo’nun oğludur. Babası 1967’de cumhurbaşkanlığı makamına geçtiği sırada hristiyandı ve adı da Albert Bernard Bongo idi. 1973’te Müslüman olmasından sonra adını Ömer Bongo olarak değiştirdi. Daha sonra hacca gitti ve Hacı Ömer Bongo olarak anılmaya başlandı. 

Onun 2009’da vefat etmesinden sonra oğlu Ali Bongo, yerine yedi yıl süreyle cumhurbaşkanı seçildi. 2016’da gerçekleştirilen seçimlerde yeni dönem için de cumhurbaşkanı seçildi. 

2019’da askerler Ali Bongo’ya karşı yine bir darbe teşebbüsünde bulunmuşlardı. Ancak bu darbeyi bastırmayı başarmış ve darbe teşebbüsünde bulunanlardan bazılarını öldürmüş, sağ kalanları da muhtelif şekillerde cezalara mahkum etmişti. 

Bir keresinde Suudi Arabistan ziyareti esnasında felç geçirmesi ve orada ameliyata alınması sebebiyle uzun süre ortalıkta görünmemesi hakkında muhtelif spekülasyonlar çıkarılmasına sebep olmuştu. Ancak Fas’ın devreye girerek tedavi için ülkesine davet etmesi üzerine hadise aydınlanmıştı. Ali Bongo da tedavisinin bitmesinden sonra görevinin başına dönmüştü. 

26 Ağustos 2023’te gerçekleştirilen seçimlerde üçüncü kez cumhurbaşkanlığına seçildi.