Selim Teke / Mecra

"Afganistan Taliban'dan önce 'modern' bir ülkeydi"

Afganistan’ın, Taliban bölgeyi ele geçirmeden önce oldukça “modern” ve batılı değerlere sahip bir ülke olduğu iddia edilir. Bu iddia, genellikle üniversite kataloglarından alınan ve Afgan kadınların batılı kıyafetler içerisinde poz verdiği fotoğraflarla desteklenir. Modernlik etiketinin oldukça muğlak ve yanlı bir tanımlama olmasının yanı sıra, iddiayı delillendirmek için kullanılan bu fotoğrafların da ülkenin genelini kapsayan bir görüntü ortaya koymadığı aşikârdır.

Batılı değerlere sahip bir ülke algısını kadınların ön planda olduğu manzaralarla sunmaya çalışan bu fotoğraflar genellikle üniversiteler, batı merkezli yabancı eğitim kurumları veya halkın çoğunluğuna değil, azınlığa hitap eden etkinliklerden alınan kareler.

Ancak, Taliban öncesi Afganistan’ına baktığımızda bütünüyle batılı değerlere uygun olan bir Afganistan manzarası gözümüze çarpmayacaktır. Özellikle 1960’larda çekilen fotoğraflar göstermektedir ki Afgan halkı burka ve sarık gibi kıyafetleri bu zamanda da kullanmaktaydı.

Şüphesiz, ülke Sovyet etkisi altında olduğu dönemde bir modernleşme hareketi ile karşı karşıyaydı fakat bu ne bütünüyle ülkenin her tarafına yayılmış bir düşünce ne de her kesim tarafından uygun görülen bir eğilimdi. Ortaya koyulan bu fotoğrafların o dönemlere ait bir manzarayı yansıttığı doğrudur. Ancak, sunulan deliller Afganistan’da İslâmî öğelerden devşirilmiş bir geleneksel giyim tarzının ve dini bir hayatın olmadığını söylemek için oldukça yetersizdir.