Hukukçular, Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) bağlı temyiz mahkemesinin, Mavi Marmara davasıyla ilgili soruşturma başlatmayan UCM Savcılığının kararını yeniden gözden geçirmesine hükmetmesini değerlendirdi.

Bazı hukukçular, temyiz mahkemesinin kararını mağdurlar açısından olumlu bir gelişme olarak yorumlarken, bazıları da savcının dava açmama kararında direnme ihtimalinin bulunduğunu söyledi.

Mahkemenin kararlarını yakından takip eden Hollanda Türk Hukukçular Birliği Başkanı avukat Ejder Köse, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 9 yıl geçmesine rağmen davanın çok yavaş ilerlediğini belirterek “Mahkeme harekete geçti ve adaletin er ya da geç bir şekilde tecelli edeceğini gösterdi.” dedi.

Köse, mahkemenin verdiği kararın savcı açısından soruşturma açma konusunda bağlayıcı olmadığına işaret ederek “UCM her ne kadar siyasi bir organ olmasa da siyasi baskılardan etkileniyor. Savcı soruşturma başlatmama kararında direnebilir.” ifadesini kullandı.

UCM'de görülen bir davada baş avukatlık yapan Prof. Dr. Gert Jan Alexander Knoops da soruşturma başlatma konusunda takdir yetkisinin savcılıkta olduğunu ifade etti.

Knoops, "Mahkemenin kararı suçun işlenip işlenmediğine ilişkin değil muhakemeye ilişkin bir karardır.” diye konuştu.

Mahkemenin bu kararı vermekte geç bile kaldığını kaydeden Ramallah merkezli Al-Haq Örgütünde araştırmacı olan insan hakları uzmanı Maha Abdallah da “Savcılık artık bu kararla Filistin için açılan ön incelemede daha cesaretli olacaktır.” dedi.

Dava süreci

İsrail'in, Mavi Marmara ve Gazze Özgürlük Filosu'na 31 Mayıs 2010'da yaptığı saldırı sonrasında 37 farklı ülkeden mağdurlar, tüm hukuk mecralarında adalet arayışını devam ettirdi. Mavi Marmara'nın bayrak devleti olan Komor devleti adına 14 Mayıs 2013'te UCM'ye başvuru yapılmış ve bu başvuru sonrasında İsrailli siyasi ve askeri suçlular hakkında Komor, Kamboçya ve Yunanistan devletleri adına süreç başlatılmıştı.

UCM Savcılığı, 6 Kasım 2014'te yoğunluk gerekçesiyle bu yargılamayı yapamayacağına karar vermişti. Mavi Marmara avukatlarının bu karara itiraz etmeleri üzerine ön inceleme bürosu, 15 Kasım 2018'de verdiği kararla savcılığın kararının yanlış olduğuna ve tekrar gözden geçirilmesine hükmetmişti. Büro, savcılıktan, 15 Mayıs 2019'a kadar konunun kesin şekilde sonuca bağlamasını istemişti.

UCM Savcılığı, ön inceleme bürosunun bu kararına itiraz ederek kararı yüksek mahkemeye taşımıştı. Savcılığın itirazıyla ilgili mağdur avukatlarının ve savcılığın itirazlarının dinlendiği 1 Mayıs 2019'daki usul duruşmasında, mahkemenin savcıları ile hakimleri arasında itirazla ilgili görüş farklılığı nedeniyle tartışmalar yaşanmıştı.

UCM'ye bağlı temyiz mahkemesi, 2 Eylül 2019'da, Mavi Marmara davasıyla ilgili UCM Savcılığının, ön inceleme bürosunun 15 Kasım 2018'de verdiği tekrar gözden geçirme kararına karşı yaptığı itirazı reddetmiş, savcılığın soruşturma başlatmama kararını tekrar gözden geçirmesine hükmetmişti.

Mahkeme, savcılığın kesin kararını vermesi için 2 Aralık 2019'a kadar süre vermişti.